Еналиев Сөләймән Бикмөхәмәт улы: өлгөләр араһындағы айырма

'''Еналиев Сөләймән Бикмөхәмәт улы''' (''1894  — 14.9.1938''), күҙ табибы, һаулыҡ һаҡлау эшен ойоштороусы, ТАССР һаулыҡ һаҡлау халыҡ комиссары (''[[1927 йыл|1927]]-[[1928 йыл|1928]]''), Ҡаҙан медицина институты директоры (''[[1935 йыл|1935]]-[[1937 йыл|1937]]'').

Сөләймән Бикмәхәмәт улы Еналиев [[1894 йыл|1894 йылда]]да Пенза губернаһы Инсар өйәҙе Иса ауылында игенсе ғаиләһендә донъяға килә. [[1909 йыл|1909 йылда]]да Тамбов губернаһы Темников өйәҙе Пели ауылында башланғыс мәктәп тамамлай. Ике йыл дауамында [[Өфө|Өфөлә]] мәҙрәсәлә уҡый. Экстерн рәүешендә [[Чита]] ҡалаһы ир-ат уҡытыусы гимназияһын сығарылыш имтихандарын тапшыра. Аттестат алып, Чита ҡлаһында татар мәхәллә мәктәбендә уҡыта. 1915-19171915—1917 йылдарҙа [[Ҡоро ер ғәскәрҙәре|- хәрби хеҙмәттә]]. Демобилизацияланғандан һуң Пенза губернаһы мәғариф бүлегенә инструктор итеп тәғәйенләнә, [[1918 йыл|1918 йылдан]]дан Инсар өйәҙ халыҡ мәғәрифы бүлеге мөдире. [[1920 йыл|1920 йылда]] –да — 1-се Пенза ирекле полкында ҡыҙылармеец.

2-се Мәскәү университетының медицина факультетында уҡый. Бер үк ваҡытта, уҡыуҙан айырылмайса, [[1922 йыл|1922]]-[[1923 йыл|1923 йылдарҙа]] РСФСР мәғариф халыҡ комиссариатының [[Татарҙар|татар]]-[[Башҡорттар|башҡорт]] бюроһы мөдире, һуңынан [[Советтар Союзы Коммунистар партияһы|РКП (б)]] [[Мәскәү]] комитеты [[Татарҙар|татар]]-[[Башҡорттар|башҡорт]] бюроһы мөдире, [[1923 йыл|1923]]-[[1925 йыл|1925 йылдарҙа]] Мәскәү һөнәри белем биреү хакимлығы мөдире. [[1925 йыл|1925 йылда]]да [[Ҡазан|Ҡазанға]] юллана.

[[1926 йыл|1926 йылдан]] дан алып ТАССР Һаулыҡ һаҡлау халыҡ комиссариатында хеҙмәт итә: башта халыҡ комиссары урынбаҫары, артабан -  — халыҡ комиссары. 1928-19371928—1937 йылдарҙа Ҡазан медицина институтында уҡыта, бер үк ваҡытта 1935 йылдан алып директор урынбаҫары, һуңғараҡ директор итеп тәғәйенләнә. 1931-19321931—1932 йылларҙа [[Америка Ҡушма Штаттары|АҠШ-та]] ([[Сан-Франциско]] һәм Балтимор [[Ҡала|ҡалаларындаҡала]]ларында) фәнни эштәр буйынса командировкала була. Еналиев институтты етәкләгән осорҙа морфология йорто, Маяковский урамындағы дөйөм торлаҡ төҙөлә.

[[1938 йыл|1938 йылдың]] [[5 сентябрь|5 сентябрендә]] НКВД тарафынан ҡулға алына. 5 көн дауам иткән «тикшереү саралары» булыу сәбәпле, һорау алғанда ныҡ туҡмалыуҙан [[14 сентябрь|14 сентябрҙә]] вафат була. [[1958 йыл|1958 йылда]]да аҡлана.

Уның эшмәкәрлеге уҡытыу-тәрбиә эшен камиллаштырыуға, милли кадрҙарҙан табиптар әҙерләүгә, фәнни-тикшеренеү эшен активлаштырыуға һәм дауалау эшен яҡшыртыуға йүнәлдерелә. Хеҙмәттәре күҙ эсендәге барлыҡҡа килгән яңы шештәр иммунологияһына һәм цитопатологияһына ҡарай.

# Г. Р.  Каримова. К вопросу о реализации суверенных прав ТАССР (20-е годы ХХ века). Казань, «''Ученые записки КФУ''», том 153, кн.3, [[2011 йыл|2011]].

* [http://www.yuldash.com/tg/index.php?id=38571&q=mes Еналеев Сулейман Бек-Мухамедович, медик (1894-19381894—1938). История в лицах]