Вәлиев Лек Вәли улы: өлгөләр араһындағы айырма

'''Вәлиев Лек Вәли улы''' ([[19 апрель]] [[1935 йыл]] — [[23 март]] [[1992 йыл]]) — режиссёр. 1965—1969 һәм 1981—1987 йылдарҙа хәҙерге [[Мәжит Ғафури исемендәге Башҡорт дәүләт академия драма театры]] режиссёры, 1971—1981 йылдарҙа — баш режиссёры; бер үк ваҡытта 1965 йылдан [[Өфө сәнғәт училищеһы]], 1972—1985 һәм 1989—1992 йылдарҙа хәҙерге [[Заһир Исмәғилев исемендәге Өфө дәүләт сәнғәт институты]] уҡытыусыһы. 1966 йылдан [[СССР]] Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы. [[РСФСР]]-ҙың (1978) һәм [[Башҡорт АССР-ы]]ның (1972) атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре, [[Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы|Башҡорт АССР-ының Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы]] лауреаты (1983).

[[1959 йыл]]да Мәскәү ер төҙөү инженерҙары институтын, [[1965 йыл]]да Ленинград театр, музыка һәм кинематография институтын тамамлай. [[Салауат башҡорт дәүләт драма театры|Салауат драма театры]] сәхнәһендә В. Сәйфуллин һәм Л. Елшанкиндың «Умырзая» драмаһы буйынса спектаклен (1964) ҡуя, был уның беренсе эше була. 1968 йылдан — Салауат театрының баш режиссерырежиссёры.

[[1965]]—[[1987 йыл]]дарҙа (өҙөклөктәр менән) [[Башҡорт дәүләт академия драма театры|Мәжит Ғафури исемендәге Башҡорт академия дәүләт драма театры]]нда эшләй. Академтеатрҙа уның беренсе эше — Сыңғыҙ Айтматов «Әсә яланы» («Материнское поле») әҫәре буйынса спектакль. 1971—1981 йылдарҙа — ошо театрҙың баш режиссерырежиссёры. 1987—1990 йылдарҙа — [[Арыҫлан Мөбәрәков исемендәге Сибай башҡорт дәүләт драма театры|Сибай дәүләт драмы театры]]нда режиссеррежиссёр. 1990—1992 йылдарҙа — [[Башҡорт дәүләт ҡурсаҡ театры]] режиссерырежиссёры.

Төрлө сәхнәләрҙә [[ М. Кәрим]], [[Н. Нәжми]], [[Нәжиб Асанбаев|Н. Асанбаев]], [[Йомағолов Илшат Хәлил улы|И. Йомағолов]], [[Буранғолов Мөхәммәтша Абдрахман улы|М. Буранғолов]], [[Ибраһимов Хәбибулла Кәлимулла улы|Х. Ибраһимов]], [[Абдуллин Ибраһим Әхмәт улы|И. Абдуллин]], [[Садиҡова Мөкәрәмә Хафиз ҡыҙы|М. Садиҡова]] пьесалары буйынса 50-нән ашыу спектаклдәр ҡуя. Шулай уҡ А. Н. Островский, М. Горький, Л. Пиранделло, [[М. Ғафури]], У. Сароян, Н. Хикмәт, С. Айтматов әҫәрҙәре буйынса постановкалар ҡуя<ref name="БЭ">[http://bash.bashenc.ru/index.php/component/content/article/8-statya/5144-v-liev-lek-v-li-uly Башҡорт энциклопедияһы — Вәлиев Лек Вәли улы ]</ref>.

Лек Вәлиевтың «Нәркәс» ([[Йомағолов Илшат Хәлил улы|И. Йомағолов]]), «Салауат» ([[М. Кәрим]]), «Тиле йәшлек» ([[Ибраһим Абдуллин|И. Абдуллин]]), «Онотолған» (Н. Хикмәт), «Лиола» (Л.Пиранделло), «Аҙаҡҡылар» (М. Горький), «Утлы өйөрмә» ([[Мирзаһитов Әсғәт Мәсғүт улы|Ә. Мирзаһитов]]) һәм башҡа спектаклдәре нескә лиризм, фәлсәфәлек менән һуғарылған, геройҙарҙың характерҙарына тәрән инеү уның режиссерлыҡрежиссёрлыҡ үҙәнсәлеге булып тора<ref name="БЭ">< /ref>.

Лек Вәли улы республика режиссура мәҙәниәтенең иң күренекле вәкилдәренең береһе була. Үҙенең художество оҫталығы арҡаһында милли театрға үҙенә башҡа интонация биреүгә һәләтле булған. Уның ижадында башҡорт театр сәнғәтенең милли характерының мөһим дәүмәлдәре кәүҙәлендерелгән. [[Мөхәммәтша Буранғолов|М. Буранғолов]]тың "Башҡорт туйы"н ([[Сибай башҡорт дәүләт драма театры|Сибай башҡорт театры]]) иҫкә төшөрөү етә. Лек Валиевтың спектаклдәрендәге геройҙар өсөн әһәмиәтле булған кешелек абруйы, намыҫ, дуҫлыҡ, тоғролоҡ мәсьәләләре — уның үҙе өсөн дә бик мөһим була. Ул үҙенсәлекле һәләткә эйә, үҙенә иғтибарҙы йәлеп итә, башҡалар араһында күренеп тора, үҙенә бер төрлө, матур һәм көслө була<ref name="Башдрам">< /ref>.

«Париж егете Әлфәнис» (1986, Сибай драма театры постановкаһы), «Бездна, или Черемуховые холода» (1988, Салауат драма театры постановкаһы) пьесаларҙың авторы<ref name="БЭ">< /ref>.

* Өфөлә Лек Вәлиев йәшәгән йортҡа мемориаль таҡтаташ ҡуйылған<ref name="БЭ">< /ref>.

* [http://bashdram.ru/news/rezhisser-s-osobym-darom.html Режиссер с особым даром.]