Ниғмәтйәнов Мәхмүт Ниғмәтйән улы: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ә Ryanag Мәхмүт Ниғмәтйәнов битенең исемен үҙгәртте. Яңы исеме: Ниғмәтйәнов Мәхмүт Ниғмәтйән улы
әҮҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
4 юл:
== Биография ==
 
=== Ауыр балаБала саҡ ===
Мәхмүт Ниғмәтйәнов [[1930 йыл]]дың [[10 май]]ында [[Татарстан республикаһыРеспубликаһы]]ның [[ҺабаСаба районы]] [[Оло Арташ (ҺабаСаба районы)|Оло Арташ]] ауылында тыуа<ref name=":0">[http://adiplar.belem.ru/nigm.htm Әҙиптәр: Мәхмүт Ниғмәтйәнов] «adiplar.belem.ru»</ref>. Ул баласаҡтан әсәһенең һуҙып-һуҙып китаптар уҡығанын һәм [[бәйет]]-[[мөнәжәт]]тәр әйтеүен, атаһының гармунда халыҡ көйҙәрен уйнағанын тыңлап үҫә<ref name=":2" />. Үҙе лә [[гармун]]да музыканы көйләргә 5-6 йәшендә өйрәнә. Башланғыс белемде [[Сәбиә Сүри]] ауылында күрше урыҫ мәктәбендә ала башлаған<ref name=":1" />. [[1939 йыл]]да ғаиләһе [[Донбасс]]ҡа күсеп китә. Һуғыш башланған [[1941 йыл]]да атаһын ерләй, апаһы менән абайһыҙ һуғышҡа оҙата. Шул сәбәптән [[Белгород]] балалар йортона ебәрелә<ref name=":2" />.
 
[[Бөйөк Ватан һуғышы]] йылдарында (1943-19441943—1944) хәрби заводта столяр эшен башҡара, [[Украин Совет Социалистик Республикаһы|Украина ССР]]<nowiki/>ның [[Кадиевка (ҡала)|Кадиевка]] ҡалаһында һөнәр училищеһында уҡып ала<ref name=":3">Мәхмүт Нигъмәтҗанов: «Моңланудан туктыйк. Ул — татарның биш гасыр изелүе нәтиҗәсе»</ref>. Һуғыш тамамланғандан һуң, [[Юдино (Ҡазан)|Юдино]] тимерюлсылары кухняһында, шуның өсөн [[Мәскәү]] тимерюлсылары техникумында белем ала<ref name=":2" />. Уҡыу йылдарында төрлө музыка ҡоралдарында, шул иҫәптән: фортепиано, труба, тромбон, аккордеон, балалайка өҫтәлә — уйнарға өйрәнә, үҙешмәкәр сәнғәт төркөмдәрендә ҡатнаша<ref name=":2">[http://gabdullatukay.ru/tukay-prize/laureates/laureat-1985/nigmetjanov-mehmut-nigmetjan-uly-muzyka-belgeche/ Ниғмәтйәнов Мәхмүт Ниғмәтйән улы — музыка белгесе] «gabdullatukay.ru»</ref>.
 
=== Һуғыштан һуңғы йылдар ===
[[1951]]-[[1953 йыл]]дарҙа М. Ниғмәтйәнов [[Юдино (Ҡазан)|Юдино]] тимерюлсыларытимер юлсылары училищеһында уҡыта, [[Ҡазан (Волга буйы) федераль университеты|Ҡазан университетының]] физика-математика факультетына ситтән тороп уҡырға инә<ref name=":2" />.
 
[[1953 йыл]]да Мәхмүт Ниғмәтйәнов [[Юдино (Ҡазан)|Юдинолағы]] эшен ташлап, [[Ҡазан дәүләт консерваторияһы]]ның композиция-теория факультетына уҡырға инә, студент йылдарында үҙенең тормоштағы төп эшен билдәләй<ref name=":0" />. Каникул ваҡыттарында үҙ ойошторолған фольклор экспедицияларында татар халыҡ йырҙарына иғтибар итә, боронғо ғөрөф-ғәҙәт, ғәҙәттә йола йырҙарының үҙенсәлектәре, халыҡ көйҙәрен урып-йыйыу һәм өйрәнеү тарихы менән ҡыҙыҡһына<ref name=":2" />. Был уның татар халыҡ йырҙарын эшкәртеүгә арналған диплом эшендә лә киң сағылыш таба. Юғары уҡыу йортон [[1958 йыл]]да тамамлап, башта шунда уҡ, шуның менән бергә [[СССР Фәндәр Академияһының Ҡазан филиалы Г. Ибраһимов исемендәге Тел, әҙәбиәт һәм тарих институты|СССР Фәндәр академияһы Ҡазан филиалының Г. Ибраһимов исемендәге Тел, әҙәбиәт һәм тарих институтында]] ғилми хеҙмәткәр булып эшләй<ref name=":3" />.
 
[[1967]]-[[1973 йыл]]дарҙа [[Татар дәүләт филармонияһы]]нда сәнғәт бүлеге рәйесе, [[1974]]-[[1984 йыл]]дарҙа шул уҡ институтта өлкән ғилми хеҙмәткәр булып эшләй<ref name=":3" />. Был хеҙмәте ваҡытында М. Н. Ниғмәтйәнов фольклор экспедицияларының географияһын тағы ла киңәйтә, илдең татарҙар йәшәй торған һәр төбәгендә булып сыға<ref name=":3" />.