Ҡазан (Волга буйы) федераль университеты: өлгөләр араһындағы айырма

'''Ҡазан (Волга буйы) федераль университеты''' ([[Урыҫ теле|урыҫ.]] ''Казанский (Приволжский) федеральный университет'', КФУ) — [[Ҡазан|Ҡазан]] ҡалаһының]] юғары уҡыу йорто. [[Рәсәй Федерацияһы|Рәсәйҙең]] иң боронғо университеттарының береһе. [[1925 йыл|1925 йылдан]]дан [[2009 йыл|2009 йылға]]ға тиклем [[Ленин Владимир Ильич|В. И. Ленин]] исемен йөрөтә.

[[2009 йыл|2009 йылдың]]дың 21 октябрендә [[Рәсәй Федерацияһы|Рәсәй]] президенты Указы буйынса Ҡазан Дәүләт Университеты нигеҙендә — Ҡазан (Волга буйы) федераль университеты ойошторола<ref>http://www.azatliq.org/content/article/1857671.html</ref>.{{Карточка университета|ректор=[[Илшат ГафуровҒафуров]]|сайт=http://kpfu.ru/|адрес=420012, РусияРәсәй, Татарстан, КазанҠазан, Кремль урамы, 18|логотип=КФУ логотибы 2015.svg}}

Уҡыу йорто тарихи йәһәтәнйәһәттән «Ҡазан университеты» булараҡ билдәле.

[[1804 йыл|1804 йылда]]да император [[Александр I]] тарафынан асыла, 1917 йылғы Февраль инҡилабына тиклем «Император Ҡазан университеты» тип, ә унан һуң '''Ҡазан университетуниверситеты'''ы тип йөрөтөлә.

[[Рәсәй Президенты|Рәсәй Федерацияһы]] Президенты]] [[Медведев Дмитрий Анатольевич|Д. А. Медведевтың]] 2009 йылдың 21 октябрендә сыҡҡан Указы нигеҙендә, Ҡазан университеты базаһында [[Волга буйы федераль округы|Волга буйы федераль округының]]ның төп юғары уҡыу йортон — Волга буйы федераль университетын <ref name="ukaz2009">Указ Президента РФ от 21 октября 2009 года № 1172 «[http://kremlin.ru/acts/5793 О создании федеральных университетов в Северо-Западном, Приволжском, Уральском и Дальневосточном федеральных округах]» // [[Собрание законодательства РФ]]. — 2009. — № 43. — Ст. 5048.</ref>. төҙөлөүтөҙөү планлаштырыла.

Юғары уҡыу йортоноң студенттар-уҡытыусылар составы уның исемен "Волга буйы"на үҙгәртеүгә ҡаршы протест белдергәнлектәнсыҡҡанлыҡтан, Рәсәй һәм Татарстан президенттары "Ҡазан университеты" тарихи исемен һаҡлап ҡалырға килешәләр.<ref>[http://www.business-gazeta.ru./article/16134/6/ Студенты КГУ устроили сходку против переименования вуза в ПФУ] // Газета «БИЗНЕС Online». — 26 октября 2009 года.</ref>. Рәсәй Хөкүмәте Рәйесе [[Путин Владимир Владимирович|В. В. Путин]] тарафынан 2010 йылдың 2 апрелендә университетҡа «Ҡазан (Волга буйы) федераль университеты» тигән дөйөм атама рәсмиләштерелә.<ref>[http://www.business-gazeta.ru./article/16254/14/ Мякзюм Салахов: Казанский университет сохранит историческое имя] // Газета «БИЗНЕС Online». — 28 октября 2009 года.</ref>.

Ҡазан федераль университетының уҡыу-лаборатор майҙандары -— 223 360,9 м2, мөлкәт объекттары (614 объект) майҙандары -— 699 272,82 м2; 364,3 га ер участкаһы бар<ref name="facts">''Цифры и факты'' // Сайт Казанского (Приволжского) федерального университета.

Университет объекттары [[Татарстан Республикаһы|Татарстанда]] ([[Ҡазан]], [[Яр Саллы]], [[Алабуға (ҡала)|Алабуға]], [[Лениногорск]], [[Алексеевск районы|Алексеевск]], [[Бейек тау районы|Бейектау]], Лайыш, [[Туҡай районы|Туҡай,]] Үрге Ослан, Йәшел Үҙән районы, [[Ҡарасай-Черкес Республикаһы|Ҡарасай-Черкесияла]], [[Карелия|Карелияла]]ла, [[Һамар өлкәһе|Һамар өлкәһендә]]ндә ([[Тольятти]]) һәм [[Марий Эл|Марий-Илдә]]да (Волжск районы) урынлашҡан<ref name="facts">''Цифры и факты'' // Сайт Казанского (Приволжского) федерального университета.

Студенттарҙың дөйөм ятаҡтары Совет районының Ҡыҙыл Позиция урамы буйлап һәм Волга буйы районында, Универсиада ауылының беренсе ике кластерында тупланған. Дөйөм алғанда, университеттың дөйөм ятаҡтары 13 000 урынға иҫәппләнгәниҫәпләнгән, шул иҫәптән Универсиада ауылында - — 7000 урын<ref name="facts">''Цифры и факты'' // Сайт Казанского (Приволжского) федерального университета.

[[1996 йыл|1996 йылда]]да университет Рәсәй Президенты указы менән «Рәсәй Федерацияһы халыҡтарының айырыуса әһәмиәтле мәҙәни мираҫ объекттарының дәүләт йыйынтығы»на индерелә (тәүҙә В. И. Ульянов-Ленин исемендәге Ҡазан дәүләт университеты <ref>Указ Президента РФ от 30 июля 1996 года № 1112 «О включении отдельных объектов в Государственный свод особо ценных объектов культурного наследия народов Российской Федерации» // Собрание законодательства РФ. — 1996. — № 32. — Ст. 3894.</ref>, 2010 йылдан ҠФУ булараҡ)<ref>Указ Президента РФ от 26 октября 2010 года № 1289 «О внесении изменения в Указ Президента Российской Федерации от 30 июля 1996 года № 1112 „О включении отдельных объектов в Государственный свод особо ценных объектов культурного наследия народов Российской Федерации“» // Собрание законодательства РФ. — 2010. — № 44. — Ст. 5661.</ref>.