Хан (дәрәжә): өлгөләр араһындағы айырма

Ҡоролтайҙа яңы һайланған монархҡа {{comment|таж кейҙерелгән|коронация}}. Боронғо йола үтәп,[[хан]]ды аҡ кейеҙгә ултыраталар, «Ай-Туяҡ»ҡа аҡ бейәне һуялар. Таж урынына башына өҫкө яғы ҡыҙыл манапа түбәтәй кейҙерәләр. Сарыбағыш ырыуынан Ормон хан Ҡырғыҙ ханлығының беренсе һәм һуңғы ханы булған<ref>{{Cite web|lang=|url=http://www.history.krsu.edu.kg/index.php?option=com_content&view=article&id=431%3A-----&catid=36%3A--&Itemid=73&showall=1|title=История кыргызского ханства|author=|website=|date=|publisher=}}</ref>. ПослеОрмон казниханды [[Ормон-хан|Ормонязалағандан хана]]һуң [[кыргызскоеҡырғыҙ ханство]]ханлығы распалсятарҡалған<ref>{{Cite web|lang=ru|url=https://forum-eurasica.ru/topic/3159-%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%BE%D0%BD-%D1%85%D0%B0%D0%BD/|title=Ормон хан|publisher=Форум «Центральноазиатского исторического сервера»|accessdate=2020-05-31}}</ref>.

Себер ханлығында, бигерәк тә һуңғы йылдары дәүерендә, властҡа Тайбуғиҙар һәм Шибаниҙар ынтылған (улар Сыңғыҙлыларға ҡарамаған һәм хан дәрәжеһенә хоҡуҡтары булмаған). Ошо оятһыҙҙар еңеүгә өлгәшкән өлгәшеүен, ләкин оҙаҡҡа түгел, сөнки рус регуляр армияһы баҫымы аҫтында властан яҙалар. Күсемиҙәр күскенсе халыҡтар ярҙамы менән тағы яҡынса 200 йыл дауамында урында хаким булырға ынтылып ҡараған, әммә яйлап тарих сәхнәһенән бөтөнләй юғалған. Күсем ғаиләһенең бер өлөшө әсилеккә алына һәм Рәсәй империяһында 1718 йылға тиклем дәрәжәһен һаҡлап ҡалған. Пётр I бптшаның Йәшерен канцелярияһы Себер династияһы вәкилдәре батша-кенәз улы тигән хоҡуҡтан яҙҙырылған, улар өсөн кенәз дәрәжәһе генә һаҡланған. 1917 йылғы Октябрь социалистик революцияһы был бойороҡто юридик яҡтан әһәмиәтһеҙ тип билдәләй. Күсем хандың Иранда һәм Рәсәйҙә йәшәүсе тоҡомдары хан итеп һайланыу формальный {{comment|рәсми|формальный}} хоҡуғына эйә. Ҡырым ханлығындағы кеүек, дүрт ырыу — арғын, Ҡыпсаҡ, ширин һәм барын — ҡоролтайының ҡарары етә.