Википедия

Сәлим III: өлгөләр араһындағы айырма

Интерактивная навигация по истории
← Алдағы үҙгәртеүКиләһе үҙгәртеү →
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ВизуальВикитекст
Akkashka (фекер алышыу | өлөш)
39 618 төҙәтеү
Akkashka (фекер алышыу | өлөш)
39 618 төҙәтеү
53 юл:
{{main|Русско-турецкая война (1787—1792)}}
[[Файл:January Suchodolski - Ochakiv siege.jpg|thumb|Ғосман ғәскәрҙәре рус ғәскәрҙәренең [[Очаков]]ҡа һөжүмен туҡтатып маташалар.]]
Бынан алдағы, 1768-17741768—1774 йылдарҙағы, [[рус-төрөк һуғышы]] Төркиә императрица [[Екатерина II]]-нән Польшаның эске эштәренә ҡыҫылыуҙан тыйылыуын һораған өсөн башланған. Һөҙөмтәлә, рус ғәскәрҙәре төрөктәрҙе тәьҫирле тар-мар итә — [[Аҙау]]ҙы, Ҡырымды һәм Бессарабияны яулай, под командованием фельдмаршал [[Пётр Александрович Румянцев]]-Задунайский етәкселегендә Молдавияны баҫып ала, шулай уҡ төрөктәрҙе Болгарияла ҡыра. Төрөктәр тыныслыҡ эҙләргә мәжбүр була, һәм [[Кючук-Кайнарджийский]] тыныслыҡ килешеүе төҙөлә. Был килешеү буйынса [[Ҡырым ханлығы]] төрөк солтанынан бойондороҡһоҙ була, һәм [[1783 йыл]]да Екатерина бөтә Ҡырым ярымутрауын Рәсәйгә ҡушыу мөмкинлеген ала.
 
[[1787 йыл]]да яңы һуғыш тоҡана, Рәсәйҙе яңынан Австрия хуплай. Генерал [[Александр Васильевич Суворов]] командалығында рус ғәскәрҙәре бер нисә еңеүгә өлгәшә, һәм Рәсәйгә Днестр һәм Дунай йылғаларының түбәнге ағымын контролдә тотоу мөмкинлеген бирә. Сәлим III солтан, үҙ дәүләтенең абруйын тергеҙер өсөн, Рәсәй менән тыныслыҡ килешеүе төҙөр алдынан, исмаһам, бер тапҡыр булһа ла, еңергә теләгән, әммә төрөк армияһының хәле өмөтләнерлек булмаған. Шуның өсөн Рәсәйҙең артабанғы уңыштары төрөктәрҙе 1792 йылдың 9 ғинуарында [[Яссы тыныслыҡ килешеүенә]] ҡул ҡуйырға мәжбүр итә.
В [[1787 год]]у вспыхнула новая война, Россию вновь поддержала Австрия. Под командованием генерала [[Суворов, Александр Васильевич|Александра Суворова]] русские войска одержали несколько побед, которые дали им контроль над низовьями Днестра и Дуная. Султану Селиму III хотелось восстановить престиж своего государства хотя бы одной победой, прежде чем заключить с Российской империей мирный договор, но состояние турецкой армии не позволяло надеяться на это. Поэтому дальнейшие российские успехи заставили турок подписать [[Ясский мирный договор]] 9 января 1792 года.
 
Һуғыш ахыры Төркиә өсөн һәләкәткә тиң була: был килешеү буйынса Төркиә Ҡара диңгеҙҙең бөтә көнбайыш украин яр буйын Рәсәйгә бирә. Төркиә [[1806 йыл]]да Молдавия һәм Валахияның бөтә рус яҡлы наместниктарын ҡолатҡандан һуң, 1806—1812 йылдарҙа бәләкәй масштаблы [[Рус-төрөк һуғышы]] башлана. Был ваҡытта, Франция менән мөнәсәбәттәрҙә асыҡлыҡ булмаған саҡта, Рәсәй Төркиәгә ҡаршы ҙур ғәскәр туплау Рәсәй өсөн кәрәкмәгән. Ләкин [[1811 йыл]]да, Франция менән һуғыш тоҡаныу алдында торған Рәсәй көньяҡ сигендәге көсөргәнешлекте тиҙ хәл итеү сарпһын күргән. Фельдмаршал [[Михаил Илларионович Кутузов]]тың 1811—1812 йылдарҙағы еңеүле кампанияһы 1812 йылдың 18 майында төрөктәрҙе [[Бухарест тыныслыҡ килешеүе]]нә ҡул ҡуйырға мәжбүр итә. Был юлы Төркиә Рәсәйгә Бессарабияны бирә. Рәсәй шулай уҡ төрөк хакимлығына ҡаршы баш күтәргән сербтарҙы автономия перспективаһы менән тәьмин итә для. Был Портаның Балҡандағы хәлен ҡатмарлаштырған.
Исход войны стал для Турции катастрофой: по этому договору Турция уступила России все западно-украинское Черноморское побережье. Когда Турция свергла прорусских наместников Молдавии и Валахии в [[1806 год]]у, [[Русско-турецкая война (1806—1812)|война вспыхнула снова]], хотя и в меньших масштабах, так как Россия не хотела сосредотачивать крупные силы против Турции в условиях неясности в ее отношениях с наполеоновской Францией. Но в [[1811 год]]у, имея перспективу войны с Францией, Россия стала искать быстрое решение напряженности на южной границе. Победоносная кампания фельдмаршала [[Кутузов, Михаил Илларионович|Михаила Кутузова]] в 1811—1812 годах вынудила турок подписать [[Бухарестский мирный договор (1812)|Бухарестский мирный договор]] 18 мая 1812 года. В этот раз Турция уступила России Бессарабию. Россия также обеспечила перспективы автономии для сербов, которые восстали против турецкого владычества. Это осложнило для Порты ситуацию на Балканах.
 
=== Австро-турецкая война (1787—1791) ===
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Сәлим_III» битенән алынған