Тәүлек: өлгөләр араһындағы айырма

[[Иудаизм|Йәһүд тәүлеге]] ҡояш байығас йәки эңерҙә башлана (өсөнсө [[Йондоҙ дәүмәле|дәүмәлдәге]] йондоҙҙар күренгәс). Христиан Сиркәүе һәм [[Урта быуаттарбыуат|урта быуат]] [[Европа]]һы ошо традицияға эйәрә, ул Көнбайышта [[Флоренция календары|«Флоренция иҫәбе»]] булараҡ билдәле була: был системаға ярашлы «тәүлектең ике сәғәте» әйтеме «ҡояш байығандан һуң ике сәғәт үткәс» тигәнде аңлатҡан. Кис башланғас билдәләнеүсе [[Сочельник]], [[Хэллоуин]] кеүек айырым даталар, дини байрамдар алдағы датаның кисенән башланған иҫке йолаларҙың ҡалдығы булып торалар.

[[Боронғо Египет]]та тәүлек ҡояш сыҡҡандан ҡояш сыҡҡанға тиклем иҫәпләнгән. Шулай уҡ төнгө ваҡыт, атап әйткәндә, хәҙерге [[Рәсәй]]ҙә һәм [[Америка Ҡушма Штаттары|АҠШ-та]], алдағы көндөң дауамы тип иҫәпләнә: мәҫәлән, «йома төнө» һәм «шәмбегә ҡарай төн» әйтемдәре — [[Урыҫ теле|урыҫ телендә]] бер үк мәғәнәлә була. Телевидение тапшырыуҙарының төнгө программаларын алдағы көндөң расписаниеһына индерәләр, уның ҡарауы [[видеомагнитофон]]дарҙывидеомагнитофондарҙы яҙма өсөн программалау ҡулланыусынан яңы тәүлектең 00:00-дә башланыу ҡәтғи ҡағиҙәләрен үтәүҙе талап итә. Төндә «бөгөн», «кисә» һәм «иртәгә» кеүек әйтемдәр бер үк мәғәнәле булмай башлай.

Хәҙерге ваҡытта булған [[граждандар ваҡыты|граждандар тәүлеге]] килешеүе, уның башын [[төн уртаһы]]ныңуртаһының 00:00 сәғәте (индереп), ә аҙағы — тулы 24 сәғәттән һуң, 24:00 сәғәткә тиклем (индермәй) тип билдәләй. 1925 йылға тиклем, граждандар тәүлеге менән бер рәттән, астрономик тәүлек булған, ул [[төш ваҡыты]]нда башланған. Бынан тыш, диңгеҙҙә йөҙөүҙә, 19 быуатҡа тиклем, навигация, йәки [[диңгеҙ тәүлеге]] ҡулланылған ([[Английский язык|англ]]. nautical), ул шулай уҡ астрономик тәүлек кеүек төш ваҡытында башланған, ләкин 1 көнгә күсерелгән булған<ref>Дерек Хауз. Гринвич ваҡыты һәм открытие долготы. [http://12apr.su/books/item/f00/s00/z0000006/st008.shtml Нулевой меридиан]</ref>. Астрономияла [[юлиан датаһы]] иҫәпләмәһендә әлеге ваҡытҡа тиклем тәүлек башы төш ваҡыты тигән килешеү ғәмәлдә.

Ваҡыт пропусктарының һәм башҡаларҙың ғәмәлдә булыу срогы төн уртаһында тамамланырға мөмкин. Ләкин, әгәр хеҙмәт күрһәтеүсенең алмашыныу расписаниеһы (мәҫәлән, [[йәмәғәт транспорты]]), мәҫәлән, көндөҙгө 6:00 сәғәттән артабанғы тәүлектең төнгө 1:00 сәғәтенә тиклемге арауыҡты үҙ эсенә алһа (25:00 сәғәт тип билдәләнергә мөмкин булған) тиклемге арауыҡты үҙ эсенә алһа, ул саҡта һуңғы сәғәтте законлы рәүештә алдағы көндәң бер өлөшө итеп ҡарарға мөмкин. Миҫалға, Рәсәйҙә ҡала [[автобус]]ында йәки [[троллейбус]]ында юл йөрөү билеттәренең ғәмәлдә булыу ваҡыты, артабанғы айҙың 1-се көнө тыуғанда, әгәр уның башы алдағы тәүлеккә тура килһә, йәмәғәт транспорты персоналының эш сменаһы аҙағына тиклем тамамланмай. «[[Nederlandse Spoorwegen]]» (Голландия тимер юлы) өсөн тәүлек билеты 28 сәғәт ғәмәлдә була, 0:00-дән 28:00-гә тиклем (йәғни, артабанғы тәүлектең 4:00 сәғәте). «[[London Regional Transport]]» (Лондон йәмәғәт транспортының) пропуск билеттәренең ғәмәлдә булыу ваҡыты уны ғәмәлгә индергән көндән һуң артабанғы көндөң 4:30 сәғәтендә тамамлана<ref>Использованы материалы Английской Википедии</ref>.