Тәүлек: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
171 юл:
Оҙайлы ваҡыт арауығында Ерҙең әйләнеү тиҙлеге үҙгәреүҙән тыш, (һәм шунан сығып тәүлек оҙайлылығының үҙгәреүе), көндөн-көн, массалар бүленеше менән бәйле, планетаның әйләнеү тиҙлене бер аҙ үҙгәрә, мәҫәлән, [[Донъя океаны|донъя океанының]] йәки [[Атмосфера|атмосфераның]], уларҙың уртаса температураһы тирбәлеүҙән, күләме бәләкәсәйеү арҡаһында. Донъя океаны йәки атмосфера һыуынғанда Ер тиҙерәк әйләнә (һәм киреһенсә), сөнки һөҙөмтәлә [[Импульс һаҡланыу законы|импульс һаҡланыу законы]] тәьҫир итә. Шулай уҡ геологик ваҡиғалар, мәҫәлән, көслө [[Ер тетрәү|ер тетрәүҙәр]] тәүлектең уртаса оҙайлылығы үҙгәреүгә килтерергә мөмкин. Шулай, Һинд океанында 2004 йылдағы ер тетрәүҙәр һөҙөмтәһендә тәүлек оҙайлылығы яҡынса 2,68 [[Микросекунд|микросекундҡа]] кәмей<ref>[http://www.nasa.gov/home/hqnews/2005/jan/HQ_05011_earthquake.html NASA — NASA Details Earthquake Effects on the Earth]</ref>. Такие изменения отмечены и могут быть измерены современными методами.
 
1967 йылда [[Халыҡ-ара үлсәм һәм ауырлыҡтар комитеты]], Ерҙә ағымдағы ҡояш тәүлеге оҙайлылығына бәйләмәйенсә, билдәләнгән секунд ҡабул итә. [[Секунд|Яңы секунд]] стала равна [[электромагнит нулраныш|нурланыштың]] {{num|9192631770}} периодына, соответствующего переходу между ике сверхтонкими уровнями основного состояния [[Цезий-133|цезия-133]] [[атом]]ының, тышҡы ҡыр ҡуҙғыуы прибулмағанда, отсутствиитөп возмущенияхәленең ике внешними полями. Согласование шкалы [[всемирное координированное время|всемирного координированного времени]] UTC (основанной на равномерной шкале [[Международное атомное время|атомного времени]]) с изменяющейся продолжительностью суток производится с помощью [[секунда координации|секунды координации]], добавляемой по указанию [[Международная служба вращения Земли|Международной службы вращения Земли]].
 
== «Сутки» в русских поговорках ==
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Тәүлек» битенән алынған