Хамматов Шәрифулла Хәбибулла улы: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Akkashka (фекер алышыу | өлөш)
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
Akkashka (фекер алышыу | өлөш)
29 юл:
Хамматов Шәрифулла Хәбибулла улы 1893 йылда [[Өфө губернаһы]] [[Златоуст өйәҙе]] (хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]] {{ТУ|Салауат районы}}) [[Лаҡлы]] ауылында [[крәҫтиән]] ғаиләһендә тыуған<ref name="Уфа-гид">[http://ufa-gid.com/ocherki/on-ot-zemli-salavatskoy.html Он от земли Салаватской] // Уфа-гид</ref>.
 
Шәрифулла бәләкәйҙән зирәклеге менән айырылып торған, иртә уҡырға өйрәнә. Башта Лаҡлы ауылындағы «Әхмәҙиә» мәҙрәсәһендә белем ала, һуңынан Лаҡлы ир балалар өсөн рус-башҡорт земство мәктәбенә күсә. Ул бигерәк тә биология фәне менән ҡыҙыҡһына.
Иртә уҡырға өйрәнә, бигерәк тә биология менән ҡыҙыҡһына. 1915 йылда Красноуфимск ауыл хужалығы училищеһын тамамлай. [[Пермь губернаһы]] Камышлов өйәҙендә агроном булып эшләй. РСДРП ағзаһы (1914 йылдан)<ref name="ЗЭ">''Окунцев Ю.'' [http://www.zlatoust.ru/a/ze/ze.html?2813 Хамматов Шарифулла Хабибуллович] // Златоустовская энциклопедия.</ref>.
 
Иртә уҡырға өйрәнә, бигерәк тә биология менән ҡыҙыҡһына. 1915 йылда Красноуфимск ауыл хужалығы училищеһын тамамлай. [[Пермь губернаһы]] Камышлов өйәҙендә агроном булып эшләй. РСДРП ағзаһы (1914 йылдан)<ref name="ЗЭ">''Окунцев Ю.'' [http://www.zlatoust.ru/a/ze/ze.html?2813 Хамматов Шарифулла Хабибуллович] // Златоустовская энциклопедия.</ref>.
1915 йыл аҙағында армияға алына, [[Златоуст]] ҡалаһында 39-сы Томск запас пехота полкында хеҙмәт итә. [[Беренсе донъя һуғышы|Беренсе донъя]] һәм [[Рәсәйҙә Граждандар һуғышы|Граждандар]] һуғыштарында ҡатнаша.
 
1915 йыл аҙағында армияға алына, [[Златоуст]] ҡалаһында 39-сы Томск запас пехота полкында хеҙмәт итә. Һалдаттар араһында пропаганда эшмәкәрлеге өсөн, ҡулға алына һәм фронтҡа оҙатыла. [[Беренсе донъя һуғышы|Беренсе донъя]] һәм [[Рәсәйҙә Граждандар һуғышы|Граждандар]] һуғыштарында ҡатнаша.
1918 йылдың 1 апрелендә Златоуст өйәҙ халыҡ комиссариаты советының милләттәр буйынса комиссар итеп һайлана. 1918 йылдың май аҙағында Чехословак корпусы күтәрлеше барышында отряд менән етәкселек итә һәм Уржумка станцияһындағы алышта ҡатнаша. 1918 йылдың июнендә большевиктарға ҡаршы ихтилал күтәргән крәҫтиәндәр тарафынан ҡулға алын, конвой һағы аҫтында [[Үрге Ҡыйғы]] ауылына ебәрелә һәм 22 июндә атыла<ref name="Уфа-гид"/>.
 
1917 йылдың авгусында, һуғыштан әйләнеп ҡайтыу менән ҡыҙыл гвардисы дружинниктар һәм крәҫтиән активистары араһында йыйылыш үткәрә.
Хамматов (Хомматов) Шарифулла Хабибуллович (1893, с. Лаклы Златоустовского уезда Уфимской губ.— июнь 1918, с. Верхние Киги Златоустовского уезда), сов. деятель, участник 1-й мировой и Гражданской войн. По окончании Красноуфим. с.-х. школы (1915) работал агрономом в Камышловском уезде Пермской губ., вступил в РСДРП. В кон. 1915 мобилизован в армию, служил в 39-м запасном пехотном Томском полку в Златоусте. За пропагандистскую работу среди солдат арестован, отправлен на фронт. После возвращения в с. Лаклы провел собр. среди чл. красногвард. дружины и бедняков-активистов (авг. 1917). На Златоуст. уездном съезде Советов (1 апр. 1918) избран комиссаром по делам национальностей Златоуст. уездного СНК (см. Комиссариаты). Во время выступления Чехословацкого корпуса в кон. мая 1918 во главе отряда участвовал в бою на ст. Уржумка. В июне 1918 схвачен восставшими против большевиков крестьянами, под конвоем отправлен в Верх. Киги, казнен. В 1920 останки Х. перезахоронены в братской могиле в Верх. Кигах. Именем Х. названа улица в с. Лаклы (ныне Салаватский р-н, Республика Башкортостан).
 
1918 йылдың 1 апрелендә Советтарҙың Златоуст өйәҙ съезында Златоуст өйәҙ халыҡ комиссарҙары советының милләттәр буйынса комиссары итеп һайлана.
 
1918 йылдың май аҙағында Аҡ чехтар корпусы күтәрлеше барышында отряд менән етәкселек итә һәм Уржумка станцияһындағы алышта ҡатнаша.
 
1918 йылдың июнендә большевиктарға ҡаршы ихтилал күтәргән урындағы крәҫтиәндәр тарафынан ҡулға алына, конвой һағы аҫтында [[Үрге Ҡыйғы]] ауылына ебәрелә һәм 22 июнендә, ҡаты язалап, үлтерелә<ref name="Уфа-гид"/>.
 
1920 йылда ғына кәүҙәһе Үрге Ҡыйғыла туғандаш ҡәберлегенә ерләнә.
 
1967 йылда, Октябрь революцияһының 50 йыллығын биләләгән көндәрҙә, комиссар Шәрифулла Хамматовтың кәүҙәһен тыуған ауылы үҙәгендәге скверҙе ерләйҙәр.
 
== Хәтер ==