Төньяҡ амурҙары (башҡорт яугирҙәре): өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Айсар (фекер алышыу | өлөш)
күренеште төҙәтеү
Akkashka (фекер алышыу | өлөш)
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
1 юл:
{{Башҡа мәғәнәләре|Төньяҡ амурҙары}}
[[Файл:Северный Амур.jpg|250px|right| Төнъяҡ амурҙары. 19 быуат башы. Билдәһеҙ художник]]
[[Файл:Открытие пямятника Башкирским воинам участникам Отечественной воны. Можайск.JPG|250px|thumb|right|[[Төньяҡ амурҙары (клыбклуб)|«Төньяҡ амурҙары»]] хәрби-тарихи клубы ағзалары Ватан һуғышында ҡатнашҡан башҡорт яугирҙарынаяугирҙәренә һәйкәл аса. 2010 йыл 4 сентябрь.]]
[[Файл:МД в Шварце.jpg|250px|thumb|right|Шварц ҡалаһында "Изге Лауренция Сиркәүе"нә башҡорт уҡсылары иҫтәлегенә ҡуйылған таҡтаташ, Германия]]
[[Файл:Северные Амуры.jpg|thumb|right|Елән кейгән «Төньяҡ Амурҙары» яугиры тарихи журнал өсөн фотоға төшә. Бородино яуы реконструцияһы ваҡытында, 2007 йыл]]
'''Төньяҡ амурҙары''' — [[1812 йылғы Ватан һуғышы]]нда ҡатнашҡан урыҫ шағиры [[Давыдов Денис Васильевич|Денис Давыдов]]тың, уҡ-йәйә менән ҡораланғанҡоралланған башҡорт яугирҙарына,яугирҙәрен [[Амур (мөхәббәт аллаһы)|боронғо грек алиһәһе амурға]] оҡшатып, биргән баһаһы.
 
1812 йылда [[Ырымбур губернаһы]]нда бөтәһе 40 кавалерия полкы төҙөлә, шул иҫәптән 28 башҡорт полкы. Хәҙерге [[Калуга өлкәһе]] ерендәге яуҙа 2 башҡорт полкы ҡатнаша. 4 башҡорт полкы Мәскәүҙе һаҡлауҙа ҡатнаша.
 
Шағир Денис Давыдов башҡорттар тураһында былай тип яҙа: "«Йәйә һәм уҡтар менән ҡоралланып, осло башлы бүрек кейеп,һәм сыбар кафтандар кейеп, аттарға атланып» улар «[[Наполеон]]ға ҡурҡыу һалырға еберелгән». Д. Давыдов һыбайлыларҙың батырлығын, тәүәкәллеген данлай «''[[Ҡалмыҡтар|ҡалмыҡ]], башҡорттарҙан торған ҡара болот урау юлдан дошмандарҙың тылына ташланып уларҙың ҡотон алды»''<ref> По улицам Тильзита петляли лишь несколько десятков казаков летучего прикрытия да прибившиеся к ним, пугающие местных жителей экзотически-свирепым видом калмыки и башкиры — меднолицые, в островерхих меховых шапках, в пестротканых халатах, вооруженные луками и стрелами, — из резерва, спешно подведенного князем Лобановым-Ростовским. Серебряков Г. В.
Денис Давыдов. — М. : Мол. гвардия, 1985. — 446 с, ил. — (Жизнь замечат. людей. Сер. биогр.; Вып. 14 (661)). 150000 экз.</ref>. Бындай баһаны француз генералы Марбо ла раҫлай. Ул үҙенең көндәлегендә ''уҡ-йәйә менән ҡоралланған башҡорттар Наполеондың шәхси ҡарауылына һөжүм яһаны'' тип хәтерләй.