Википедия

Боровиченко Мария Сергеевна: өлгөләр араһындағы айырма

Интерактивная навигация по истории
Киләһе үҙгәртеү →
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ВизуальВикитекст
Akkashka (фекер алышыу | өлөш)
39 618 төҙәтеү
"Боровиченко, Мария Сергеевна" битен тәржемә итеп төҙөлгән
 
Akkashka (фекер алышыу | өлөш)
39 618 төҙәтеү
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
1 юл:
{{Ук}}
[[Файл:Украина,_Киев_-_Памятник_Марии_Боровиченко.jpg|мини|347x347пкс|Киев ҡалаһының 122-се урта мәктәбе эргәһендә Мария Боровиченко һәйкәле ]]
'''Мария Сергеевна Боровиченко''' ({{Тыуған көнө|21|10|1925}}, [[Киев]]  — {{Үлгән көнө|14|7|1943}}, [[Курск өлкәһе]] [[Орловка (Ивнянский районы)|Орловка]] ауылы янында) [[Бөйөк Ватан һуғышы]] ҡатнашыусыһы, [[Советтар Союзы Геройы]]. [[Украиндар|Украин ҡыҙы]].
 
== Биографияһы ==
Мария Боровиченко 1925 йылдың 21 октябрендә ) [[1923 йыл|1923 йылда]]да Киев ҡала һыҙаты составына ингән [[Мышеловка (Киев)|Мышеловка]] ауылының Мышеловская урамындағы 26-сы йортта тыуа (хәҙер [[Квитка Урамы-Основьяненко (Киев)|Квитка-Основьяненко урамы]]). Иртә әсәйһеҙ ҡала, әсәһенең туғаны Евдокия Андреевна Бурлацкая инәйе тәрбиәһендә үҫә. 1933 йылда 122-се киев урта мәктәбенең беренсе класына уҡырға бара. 1941 йылда 8 йыллыҡ белемле ҡыҙ шәфҡәт туташтары курстарын тамамлай.
 
1941 йылдың авгусында, немец ғәскәрҙәре Киевҡа килеп терәлгән саҡта, Мария генерал [[Родимцев Александр Ильич|Родимцев]] командалығындағы 5-се һауа десантсылар бригадаһы штабына үҙ теләге менән санитар итеп алыуҙарын үтенә. 11 августа бригада штатына ҡабул ителә, ә 13 августа инде, Киев ауыл хужалығы институт территорияһында барған һуғыш ваҡытында үҙенә йөкмәп 8 яугирҙе сығара һәм комбат Симкинды ҡотҡарғанда ике немец һалдатын атып үлтерә. Яугирҙәр араһында Боровиченко ''Мышеловка Машенькаһы'' исеме менән билдәле була.
 
1941 йылдың 5 сентябрендә [[Конотоп]] янындағы һуғышта Маша ҡотҡарып 20-нән ашыу яугирҙе ҡотҡарып ҡына өлгөрмәй, Сейм йылғаһының бейек нөктәһенә пулемёт ҡуйырға ла ярҙам итә, һәм был алыштың уңышлы тамамланыуына килтергән.
Юл 11 ⟶ 12:
1941 йылдың 6 ноябрендә идара 5-се һауа-десант бригадаһы вдбр идаралығы 87-се уҡсылар дивизияһы идаралығы булараҡ киңәйтелә, ә 1942 йылдың 19 ғинуарында 87-се уҡсы дивизияһы 13-сө гвардия уҡсылар дивизияһы итеп үҙгәртелә.
 
1942 йылдың йәйендә Гутрово ауылы янындағы алыштарҙа санитарка ҡалған яугирҙәр менән бергә атакаға күтәрелә, ә дошман һалдаты ҡулынан пистолетын һуғып төшөргәс, улъя трофейный автоматты эләктереп алып, дүрт немецты атып үлтерә. Родимцев дивизияһы менән бергә Боровиченко [[Волгоград|Сталинградҡа]], тиклем сигенә һәм Сталинград ҡаты алышында әүҙем ҡатнаша.
 
1943 йылдың йәйендә генерал Родимцев корпусы, гитлер частары [[Курск|Курскиға]] үтергә маташҡан ерҙә, [[Обоянь]] эргәһендә ҡаты һуғыш алып барған. Шунда гвардия [[Өлкәнөлкән сержант|өлкән сержанты]]ы исеменә лайыҡ Машенька лейтенант Корниенконы кәүҙәһе менән ҡаплап ҡотҡара һәм дошман танкыһына граната ырғыта. Снаряд ярсығы туранан-тура йөрәгенә эләгә. Был хәл 14 июлдә Ивнянский районы Орловка ауылы (хәҙерге [[Белгород өлкәһе]]) янында була. Орловка ауылында ерләнә.
 
== Наградалары ==
Марии Боровиченконың һәләк булыуына 20 йыл үткәндән һуң гвардиясылар  — Мария хеҙмәт иткән частың ветерандары — батыр ҡыҙҙың батырлығын мәңгеләштереү һәм бүләкләү кәрәклеге тураһында һүҙ ҡуҙғата. СССР Юғары Советы Президиумының 1965 йылдың 6 май Указы менән «Бөйөк Ватан һуғышы йылдарында немец-фашист илбаҫарҙары менән көрәш фронтында командование заданиеларын өлгөлө үтәгәне һәм күрһәткән ҡыйыулығы һәм ҡаһарманлығы өсөн…» Мышеловка Машенькаһына Советтар Союзы Геройы исеме бирелә.
 
== Хәтер ==
<br />
 
* Мария Боровиченко исемен Киев ҡалаһы урамы (элекке 153-сө Яңы Архангельская урамы) йөрөтә
* Мария Боровиченко исеме менән Белгород өлкәһе Ивня ҡасабаһында урам аталды
* Киев ҡалаһында Мария уҡыған 122-се урта мәктәп уның тсемен йөрөтә. Мәктәп янында Герой бюсы, ә мәктәп фасадында мемориаль таҡтаташ ҡуйылған.
* Сафонов урта мәктәбе (ауыл  — Мария һәләк булған Орловка ауылы эргәһендәге [[Сафоновка (Ивнянский районы)|Сафоновка]]) уның исемен йөрөтә. Мәктәп фойеһында СССР Геройы бюсы ҡуйылған.
* Белгород музей-диорамаһындағы «Утлы дуға» экспозицияһы Мария Сергеевна Боровиченконың батырҙарса һәләк булғанын сағылдыра.
* 1965 йылда Довженко исемендәге киностудия генерал Родимцевтың «Мышеловка Машенькаһы» повесы мотивтары буйынса режиссёр Суламифь Цыбульник төп героиняһының прообразы Мария Боровиченко (ролде [[Рычагов, Наталья Сергеевна|Наталья Рычагова]] башҡара) булған «Билдәһеҙ һалдаттар юҡ» тигән фильм төшөрә.
 
== Әҙәбиәт ==
 
* {{Китап|автор=|часть=Боровиченко Мария Сергеевна|заглавие=Герои Советского Союза: Краткий биографический словарь|ответственный=Пред. ред. коллегии [[Шкадов, Иван Николаевич|И. Н. Шкадов]]|ссылка=|место=М.|издательство=[[Воениздат]]|год=1987|том=1 /Абаев — Любичев/|страниц=911|страницы=194|isbn=отс., Рег. № в [[Российская книжная палата|РКП]] 87-95382|тираж=100000|ref=}}
* {{Китап|автор=[[Родимцев, Александр Ильич|Родимцев А.]]|год=1969|тираж=|isbn=|серия=|страниц=447|столбцы=|страницы=|том=|издательство=[[Политиздат]]|часть=Мария Боровиченко|место=М.|издание=Вып. 1|ответственный=ред.-сост. Л. Ф. Торопов; предисл. {{nobr|Е. Кононенко}}|викитека=|ссылка=|оригинал=|заглавие=Героини: очерки о женщинах — Героях Советского Союза|ссылка часть=http://www.a-z.ru/women_cd2/12/10/i80_87.htm|ref=}}
39 юл:
* [https://web.archive.org/web/20120224200058/http://fire-of-war.ru/p1269.htm Сайтта «Хәрби медик»]
* [http://www.peoples.ru/military/hero/mariya_borovichenko/ Сайтта «Кеше»]
* [https://www.webcitation.org/667oHlgwN?url=http://podvignaroda.mil.ru/#id=1500309395 Боровиченко Мария Сергеевна] / / «"халыҡ ҡаһарманлығы»"сайтында
 
[[Категория:Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы ҡатын-ҡыҙҙар]]
[[Категория:Сталинград алышында ҡатнашыусылар]]
Юл 46 ⟶ 47:
[[Категория:СССР медиктары]]
[[Категория:Алфавит буйынса медиктар]]
[[Категория:Википедия:Статьи с переопределением значения из Викиданных]]▼
[[Категория:Википедия:Тура мәҡәләлә булған Викиһаҡлағысҡа һылтанма]]▼
[[Категория:«Хәрби хеҙмәттәре өсөн» миҙалы менән бүләкләнгәндәр]]
[[Категория:Ленин ордены кавалерҙары]]
Юл 57 ⟶ 56:
[[Категория:1925 йылда тыуғандар]]
[[Категория:21 октябрҙә тыуғандар]]
▲[[Категория:Википедия:Статьи с переопределением значения из Викиданных]]
▲[[Категория:Википедия:Тура мәҡәләлә булған Викиһаҡлағысҡа һылтанма]]
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Боровиченко_Мария_Сергеевна» битенән алынған