|
}}
{{фамилиялаш|Әхтәмов}}
'''Әхтәмов Хәсән Баһҙый улы''' ([[10 июль]] [[1925 йыл]] — [[30 май]] [[1944 йыл]]) — [[Бөйөк Ватан һуғышы]]нда батырҙарса һәләк булған яугир, уҡсы, рядовой. [[Советтар Союзы Геройы]] (1944).
== Биографияһы ==
Хәсән Баһҙый улы Әхтәмов 1925 йылдың 10 июлендә БАССР‑ҙың Стәрлетамаҡ кантоны Аллағыуат ауылында<ref name="Х" /> тыуған.
1943 йылдан алып — Ҡыҙыл АрмияһыАрмия сафында.
1944 йылдың февраленән алып [[2-се УкраинаУкраин фронтындафронты]]нда хеҙмəт итə.
1944 йылдың 30 майҙа Румыниялағы[[Румыния]]лағы Редиул-Алдей ауылы янында, Яссы ҡалаһынан төньяҡҡараҡ, батырҙарса һәләк була.
== Батырлығы ==
857-се уҡсылар полкы 1-се ротаһы (294-се уҡсылар дивизияһы, 52-се армия, [[2-се Украин фронты]]) рядовойы Х. Б. Әхтәмовтың наградлау ҡағыҙынан :
<blockquote>«Иптәш Әхтәмов һуғышҡан I уҡсылар ротаһына ҡаршы (1944 йылдың 30 майы), дошман бер батальондан ашыу пехота һәм һигеҙ танк ташлай. Дошман танкылары 1-се уҡсылар ротаһы траншеяһына яҡынаялар һәм рота фронты буйлап траншеялар ситенән барып, беҙҙең яугирҙарҙы атырға ниәт итәләр. Беренсе килгән танк рота фронты буйлап бара башлай, ә танк эсендәге немец автоматсылары танк башняһы люгын асып беҙҙең яугирҙарҙы туранан-тура атып үлтерә башлайҙар.
<blockquote>«Иптәш Әхтәмов һуғышҡан I уҡсылар ротаһына ҡаршы (1944 йылдың 30 майы), дошман бросил в бой больше батальона пехоты и восемь танков. Танки противника все ближе и ближе приближались к траншее 1-й стрелковой роты и имели попытку двигаться по фронту роты вдоль траншей и расстреливать наших бойцов, находящихся в траншеях. Первый двигавшийся танк уже направился вдоль фронта роты, а немецкие автоматчики, находившиеся в танке, открыли люки башен и стали в упор расстреливать наших бойцов.
Иптәш Әхтәмов беренсе булып траншеянан ырғып сыға һәм танкыға ҡаршы граната менән танҡ аҫтына ташлана һәм уны шартлата. Һөҙөмтәлә танкылар үҙ йүнәлешен үҙгәртеп, траншеялар аша сығалар һәм беҙҙең оборона яғына йүнәләләр. Яугирҙар дошман пехотаһын танкыларҙан айырып алалар һәм уның һөжүмен туҡтаталар. Шулай итеп, иптәш Әхтәмов үҙенең батырлығы менән бер нисә тиҫтә һалдаттың ғүмерен һаҡлап алып ҡала».</blockquote>
Товарищ Ахтямов первый выскочил из траншеи и бросился с противотанковой гранатой под танк, подорвав его. В результате чего танки изменили направление, переехали через траншеи и направились вглубь нашей обороны. Бойцы отсекли пехоту противника от танков и задержали её наступление. Таким образом, тов. Ахтямов своим геройским поступком спас жизни нескольких десятков бойцов».</blockquote>
ЗваниеСоветтар ГерояСоюзы СоветскогоГеройы Союзаисеме X. Б. Ахтямову присвоеноӘхтәмовҡа [[131944 сентябряйыл]]дың [[194413 сентябрь|13 годсентябрендә]]а посмертноүлгәндән һуң бирелә<ref>{{Подвиг Народа|150001785|архив=ЦАМО|фонд=33|опись=793756|дело=3|лист=382, 383}}</ref>.
Советтар Союзы Геройы исеме 1944 йылдың 13 сентябрендә бирелә.
== Наградалары ==
* [[«Алтын Йондоҙ» миҙалы (СССР)|«Алтын Йондоҙ» миҙалы]] (13.09.1944)<ref>{{Подвиг Народа|150001785}}</ref><ref>{{Подвиг Народа|18938768}}</ref>
* [[Ленин ордены]] (13.09.1944)
== Хәтер ==
* Салауат ҡала тыуған яҡты өйрәнеү музейында Х. Б. Әхтәмовтың батырлығына арналған экспозиция бар.
* В городском краеведческом музее города Салавата открыт раздел, посвящённый подвигу Ахтямова Х. Б.
* Салауат ҡалаһындағы «Мәңгелек ут» мемориаль комплексында Х. Б.Әхтәмовҡа иҫтәлекле таҡташ асылған.
* В Салавате на мемориальном комплексе «Вечный огонь» открыта памятная доска Ахтямову Х. Б.
* Васильевка ауылында мәктәп бинаһында мемориаль таҡтаташ ҡуйылған. Герой исемен иң яҡшы мәктәп пионер отряды йөрөткән.
* В посёлке Васильевка на здании школы установлена мемориальная доска. Его имя носил лучший пионерский отряд школы.
* 9 мая 1973 годайылдың на центральной усадьбе9 колхозамайында имениКарл КарлаМаркс Марксаисемендәге вколхозда деревнеһәм Наумовка открылиауылында памятникһәйкәл Х. Б. Ахтямову.ҡуйылған<ref>{{cite web|url=http://bash-rmbs.ru/hero/herosurb/alfavitnyj-ukazatel/a/174-ahtyamovhb|title=Республиканский Музей Боевой Славы - Ахтямов Хасан Багдеевич|accessdate=2013-02-08|archiveurl=https://www.webcitation.org/6EN4BOvcb?url=http://bash-rmbs.ru/hero/herosurb/alfavitnyj-ukazatel/a/174-ahtyamovhb|archivedate=2013-02-12}}</ref>
* ПамятникСалауат Х.ҡалаһында Ахтямовуһәйкәл в Салавате.ҡуйылған<ref>{{Cite web |url=http://salavat.ru/wp-content/uploads/2010/04/urm10.jpg |title=Архивированная копия |accessdate=2013-02-06 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131230234607/http://salavat.ru/wp-content/uploads/2010/04/urm10.jpg |archivedate=2013-12-30 |deadlink=yes }}</ref> (Автор памятника — заслуженный художник РБ, член Союза художников России [[Мавлетбай Халилов]]).
* НаКиевтағы стенемемориаль залакомплекс мемориальногодиуарында комплексаһәм вМәскәүҙә КиевеПоклонный итауҙа науның [[Поклоннаяфамилияһы гора|Поклоннойташҡа горе]]уйылып в Москве высечена его фамилия.яҙылған<ref>{{cite web|url=http://www.agidel.ru/?param1=11284&tab=5|title=Республика Башкортостан//ПАМЯТЬ :Герой вернулся на родину. В мемориальном комплексе «Земля Юрматы» в городе Салавате установлен бюст Героя Советского Союза Хасана Ахтямова|accessdate=2013-02-08|archiveurl=https://www.webcitation.org/6EN4CMDr3?url=http://www.agidel.ru/?param1=11284|archivedate=2013-02-12}}</ref>
* Салауат ҡалаһы эргәһендәге Желанный ҡасабаһында бер урам Әхтәмов исемен йөрөтә.
* В пригородном посёлке [[Желанный (Салават)|Желанный]] есть улица его имени.
[[Наумовка (Стәрлетамаҡ районы)|Наумовка]] ауылында һәйкәл ҡуйылған.
== Иҫкәрмәләр ==
| 