Фәссәхетдинов Фәйзрахман Фәссәхетдин улы: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Akkashka (фекер алышыу | өлөш)
Akkashka (фекер алышыу | өлөш)
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
27 юл:
|Викиһандыҡ =
}}
{{ФШ|Фәссәхетдинов}}
'''Фәйзрахман Фәссәхетдин улы Фәссәхетдинов''' ([[1925]]—[[2009]]) — агроном, [[Бөйөк Ватан һуғышы]]нда ҡатнашыусы, «Батырлыҡ өсөн» миҙалына лайыҡ булған.
 
== Биографияһы ==
Фәссәхетдинов Фәйзрахман Фәссәхетдин улы 1925 йылдың 24 июлендә Башҡорт АССР-ының Илсекәй ауылында Фәссәхетдин менән Мәстүрәнең күп балалы ғаиләһендә тыуғантыуа. Илсекәйҙә башланғыс мәктәпте тамамлай, артабан күрше Тирмән ете йыллыҡ мәктәбендә уҡый.
 
«Башташ» колхозында төрлө эштәр башҡара: ат һабаны менән ер һөрә, келәттә ашлыҡ елгәрә, иҫәпсе эшендә лә үҙен һынай.
 
Бөйөк Ватан һуғышы тамамланғандан һуң да Совет Армияһы сафтарында бик оҙаҡ хеҙмәт итә.
 
1950 йылдың яҙында ғына тыуған ауылына әйләнеп ҡайта.
 
1953-1956 йй.йылдарҙа Стәрлетамаҡ колхоз рәйестәрен әҙерләү ауыл хужалығы мәктәбен отличие менән тамамлай.
 
Фәйзрахман Фәссәхетдин улы 30 йылдан артыҡ ғүмерен [[Башҡортостан]]дың [[Салауат районы]]ндағы XXI партсъезд исемендәге колхозының баш [[агроном]]ы булып намыҫлы хеҙмәт итә.
 
== Хәрби хеҙмәте ==
1943 йылдың март айында Эшсе-Крәҫтиән Ҡыҙыл Армияһына саҡырыла. III Украин фронты армияһы составында Украина ерҙәрен шмандандошмандан азат итеүҙә ҡатнаша. Йәш сержант башта автоматсы, артабан - пулемётсы булып хеҙмәт иткән, отделение командиры булғанитә.
Алты ай дауамында Алкин хәрби часында хәрби күнекмәләр алаларала. Был осорҙо ветеран бик аяныс итеп хәтергә ала: унда буласаҡ яугирҙар аслыҡтан яфаланғаняфалана. Ырымбур өлкәһе Платовка станцияһында урынлашҡан Краснохолм пехота училищеһында уҡыу тәҡдим ителә, әммә урта белемлеләрҙе генә ҡабул иткәндәр.
 
Һалдатҡа Ырымбур өлкәһе Платовка станцияһында урынлашҡан Краснохолм пехота училищеһында уҡыу тәҡдим ителә, әммә унда урта белемлеләрҙе генә ҡабул иткән булалар.
Алты ай дауамында Алкин хәрби часында хәрби күнекмәләр алалар. Был осорҙо ветеран бик аяныс итеп хәтергә ала: буласаҡ яугирҙар аслыҡтан яфаланған. Ырымбур өлкәһе Платовка станцияһында урынлашҡан Краснохолм пехота училищеһында уҡыу тәҡдим ителә, әммә урта белемлеләрҙе генә ҡабул иткәндәр.
Ниһайәт, 1943 йылдың сентябрендә 2000 һалдатты Өфө станцияһынан теплушкаларға тейәп оҙаталар.
 
Атайым, өлкән сержант, III Украин фронтына ҡараған 170-се уҡсылар полкы составында отделение командиры вазифаһында һуғыша.
 
Днепр йылғаһы аша тимер юл күпере емерек хәлдә була. Ары-бире терәтелгән свайҙарҙа ғына торғанлыҡтан, бер юлы тик икешәр вагонды ғына сығарып булған. Юғалтыуҙар кисереп, ғәскәрҙе ҡаршы ярға сығыпсығарып бөтәләр.
{{начало цитаты}}Вагондарҙан төшөүгә, киҫәкләп, сей ит тараттылар. Кем нисек әтмәләштерә ала, шулай итеп ризыҡланы был өлөштәрҙе. Шул саҡ, ялтырауыҡ күк төҫкә буялған тәреле немец самолёттары килеп сыҡты һәм, утлы ямғыр менән ҡойондороп, осоп киттеүтте. Күп кенә иптәштәр, алышта ҡатнаша ла алмай, һәләк булды.{{конец цитаты}}
 
Был ваҡиғалар Урта Дон һөжүм операцияһы менән тап килә. Кәрәк булған һайын, окоптар ҡаҙып, оборонаға әҙерләнеп, өшөп-туңып, ҙур ауырлыҡтар менән үтәләр һалдаттар көҙгө юлды. Ҡыш тыны һиҙемләнһә лә, яугирҙарҙың күбеһенең өҫтөндә йоҡа гимнастёрка, шинель һәм аяҡтарында обмотка була.
Юл 63 ⟶ 66:
Зимой и весной 1944 г. войска армии последовательно участвовали в Никопольско-Криворожской (30 января — 29 февраля), Березнеговато-Снигиревской (6-18 марта) и Одесской наступательной операциях (26 марта — 14 апреля).
За период с 22 по 30 сент.сентября к Днепру вышли на 750 км фронте от Лоева до Запорожья и с ходу форсировали реку армии Центр., Воронежского, Степного и Юго-Зап. фр., захватив ряд плацдармов. К концу сентября почти полностью была освобождена Левобережная Украина. Планы нем.-фаш. командования по стабилизации фронта на Днепре были сорваны.
 
2-й этап (окт. - дек. 1943). Развернулась упорная борьба за плацдармы. Ставка ВГК выдвинула задачу ликвидировать на левом берегу Днепра оставшиеся предмостные укрепления врага и расширить захваченные плацдармы. 12 октября перешли в наступление войска Воронежского (с 20 окт. - 1-го Укр.) фр. на киевском направлении и 6 ноября освободили Киев (см. Киевская наступательная операция 1943).
 
2-й этап (окт. - дек. 1943). Развернулась упорная борьба за плацдармы. Ставка ВГК выдвинула задачу ликвидировать на левом берегу Днепра оставшиеся предмостные укрепления врага и расширить захваченные плацдармы. 12 окт. перешли в наступление войска Воронежского (с 20 окт. - 1-го Укр.) фр. на киевском направлении и 6 ноября освободили Киев (см. Киевская наступательная операция 1943). Развивая наступление на Коростень, Житомир и Фастов, войска фронта продвинулись до 150 км и образовали на правом берегу Днепра Киевский стратегич. плацдарм. Попытки пр-капротивника во 2-й пол.половине нояб.ноября и дек.декабря 1943 перейти в контрнаступление и снова овладеть Киевом не имели успеха (см. Киевская оборонительная операция 1943). В это время войска 2-го, 3-го и 4-го Укр.Украинского фр.фронтов вели упорные сражения на Ю.Юге Украины - на кировоградском и криворожском направлениях и в низовьях Днепра. В ходе 3 мес.месяцев боев армии 2-го и 3-го Укр.Украинского фр.фронтов ликвидировали Запорожский плацдарм пр-капротивника, освободили Запорожье и Днепропетровск и создали на Днепре 2-й крупный плацдарм стратегич.стратегического значения.
Одесская наступательная операция
Военная операция войск 3-го Украинского фронта под командованием генерала армии Р. Я. Малиновского, проходившая в марте - апреле 1944 года в рамках Днепровско-Карпатской стратегической наступательной операции. Целью операции являлся разгром приморской группировки противника между реками Южный Буг и Днестр, освобождение северо-западного побережья Чёрного моря, включая город-порт Одессу и выход к линии государственной границы СССР с Румынией. -->
Юл 77 ⟶ 82:
 
== Ғаиләһе ==
Атаһы Фәссәхетдин Фәтхетдиновтың ике ҡатыны була. Фәхернисанан Ғәйнинур, Миңдәхмәт, Миңдевафа, Хәлилрахман, Мәстүрәнән Шәрифә, Фәйзрахман, Шаһиәхмәт, Сәүиә исемле ул-ҡыҙҙары тыуа. Миңдәхмәт менән Хәлилрахман Бөйөк Ватан һуғышында һәләк була.
Фәйзрахман Фәссәхетдин улы 1951 йылда Сафия Нәғим ҡыҙына өйләнә.
 
Фәйзрахман Фәссәхетдин улы 1951 йылда Сафия Нәғим ҡыҙы Хәкимоваға өйләнә. Биш бала тәрбиәләп, бөтәһенә лә педагогик белем алырға ярҙам итә.
 
Балалары: Миңһылыу, Әғзәм, Флорида, Альфрида, Гүзәл. Талапсан ҙур мөхәббәткә ҡоролған мөнәсәбәттәр солғанышында дөрөҫ тәрбиә һәм тормош йүнәлеше алып үҫә.
 
{{начало цитаты}}Бик күңелсәк, тәьҫирләнеүсән, шатлыҡты ла, ҡайғыны ла йөрәге аша үткәреп, фәһем алып һәм ғибрәт итеп йәшәне атайыбыҙ. Өлгөлө шәхес булды. Ғәҙел, намыҫлы, башын ғорур йөрөтөүсе, тура һүҙле, хәстәрлекле, шәфҡәтле етәксе лә, яғымлы, шаяртып, күңел күтәреүсе атай ҙа булды ул. Ҡыҙыҡһыныусан, киң эрудициялы ине, бик күп нәфис әҙәбиәт уҡыны.{{конец цитаты}} тип хәтерләй уны балалары.