Плотина: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ZUFAr (фекер алышыу | өлөш) |
|||
18 юл:
# [[Дамба|Яр нығытҡыстар]] һәм тигеҙләгес ҡоролмалар.
Быуалар тәғәйенләнеше буйынса һыу йыйнаусы, һыу үткәреүсе һәм һыу күтәреүсе булалар. Һыу һаҡлау платиналары юғары һыу кимәле һәм һыуһыҡлағыстың ҙур күләме менән айырылып торалар.
Һыу күтәреүсе быуаларҙың һыу кимәле баҫымы юғары түгел, бындай платиналарҙы төҙөү маҡсаты — йылғанан һыу алыуҙы яҡшыртыу, һыу энергияһын файҙаланыу һәм башҡалар. Ҙур һыуһаҡлағыстарҙа һыу ағымын көйләү мөмкинлеге бар, бәләкәй һыуһаҡлағыстарҙың һәм [[быуа]]ларҙың бындай мөмкинлеге юҡ.
Йыш осраҡта платиналарҙы һыу үткәреүсе һәм һыу күтәреүселәргә бүлеү шартлы рәүештә генә була. Бының урынына платиналарҙы һыу бейеклегенә ҡарап бүлеү ҡулланыла: һыу тәрәнлеге 15 метрға ҡаҙәр — түбән баҫымлы, 15-20 метр уртаса баҫымлы, 50 метрҙан артыҡ юғары баҫымлы тип бүленә.
Йылғаларға арҡыры платиналарҙы һыу кимәлен күтәреү һәм механик энергия алыу өсөн яһалма [[шарлауыҡ]] эшләү маҡсатында төҙөйҙәр. Бәләкәй йылғаларҙа плотина ярҙамында һыу кимәлен күтәреп суднолар йөрөшөн көйләргә мөмкин.
Плотина төҙөлгәс шишмә, йырын, уйпат урындарҙа һыу тотҡарлана. Йыйылған һыу ҡоро миҙгелдәрҙә [[һуғарыу]], тораҡ пункттарҙы һыу менән тәьмин итеү һәм башҡа хужалыҡ кәрәк-яраҡтары өсөн файҙаланыла, шулай уҡ йылғаларҙың тәрәнлеге етмәгәндә суднолар йөрөшөн тәьмин итеү өсөн һыу кимәлен күтәреү өсөн ҡулланыла.
Йылға яры буйлап плотиналар суднолар йөрөшөн тәьмин итеү өсөн, ә күл һәм диңгеҙ яры буйлап [[һыу баҫыу]]ҙан һаҡланыу һәм диңгеҙ тулҡындары ярҡа үтеп инмәһен өсөн төҙөлә.
П
== Быуалар классификацияһы ==
| |||