Айытматов Сыңғыҙ Түрәҡол улы: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ә + йыл x 2
42 юл:
 
== Биографияһы ==
* Сыңғыҙ Түрәҡол улы Айытматов 1928 йылдың 12 декабрендә Ҡырғыҙ АССР-ының Шәкәр ҡышлағында тыуған. Уның атаһы Түрәҡол (Төрөкул) Айытматов Ҡырғыҙ ССР-ының күренекле дәүләт эшмәкәре була. Ул 1937 йылда ҡулға алына һәм 1938 йылда атып үлтерелә. Сыңғыҙ Айытматовтың әсәһе Абдулвәлиева Нәғимә Хәмзә ҡыҙы, милләте буйынса-татар, урындағы театрҙа актриса була. Буласаҡ яҙыусы һигеҙ класты тамамлағандан һуң, Джамбул ҡалаһының зоотехникумына уҡырға инә һәм уны отличие билдәлренә генә тамамлай. 1948 йылда Фрунзе ауыл хужалығы институтына уҡырға инә. 1952 йылда ваҡытлы матбуғатта ҡырғыҙ телендә үҙенең тәүге әҫәрҙәрен баҫтыра башлай.
* Сыңғыҙ Түрәҡол улы Айытматов 1928 йылдың 12 декабрендә Ҡырғыҙ АССР-ының Шәкәр ҡышлағында тыуған.
* 1953 йылда ауыл хужалығы институтын тамамлай. Институтты тамамлағандан һуң Малсылыҡ ғилми-тикшеренеү институтында эшләй. Бер үк ваҡытта хикәйәләр ижад итә.
* 1956 йылда Мәскәүҙең М. Горький исемендәге Әҙәбиәт институты ҡарамағындағы Юғары әҙәби курстарҙа уҡый башлай һәм уны 1958 йылда тамамлай. Шул уҡ йылда «Октябрь» журналында уның ҡырғыҙ телендә яҙылған «Лицом к лицу» хикәйәһе тәржемәләнеп баҫылып сыға. Шул уҡ йылда «Новый мир» журналында яҙыусының башҡа хикәйәләре һәм уны бөтә донъяға данлыҡлы иткән «Джамиля (Йәмилә)» повесы баҫылып сыға.
* 1966—1989 йылдарҙа [[СССР]] Юғары Советы депутаты.
* 1989—1992 йылдарҙа СССР халыҡ депутаты.
50 юл:
* 1990—1994 йылдарҙа СССР һәм Рәсәй Федерацияһының Люксембургтағы илсеһе.
* 1994 йылдан башлап Франция һәм Бенилюкс (Бельгия, Нидерланд, Люксембург)идәрендә Ҡырғыҙстан Республикаһы илсеһе.
Сыңғыҙ Айтматовтың "И дольше века длится день...", "Прощай, Гульсары!", "Белый пароход", "Пегий пес, бегущий краем моря" әҫәрҙәре тиҫтәләгән телдәргә тәржемә ителгән. Улар бөтә донъя әҙәбиәтендә билдәле.
* 2008 йылдың 10 июнендә Германияның Нюрнберг ҡалаһында вафат була, Бишкәк ҡалаһында ерләнә.
"Плаха" романы кешелектең Һуңғы хөкөм көнөнә еткәнен күрһәтә һәм уларҙы абай булырға, тәбиғәтте һәм тирә-йүн мөхитен һаҡларға саҡыра.
 
== Ижады ==