Википедия

Биологик систематика: өлгөләр араһындағы айырма

Интерактивная навигация по истории
← Алдағы үҙгәртеүКиләһе үҙгәртеү →
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ВизуальВикитекст
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
5 юл:
 
== Систематиканың маҡсаттары һәм принциптары ==
Систематиканың дөйөмләштереүсе эше — ''Тәбиғи Системаны'' яһау. Бер яҡтан ошо система тәбиғи күренештәр нигеҙендә ята һәм икенсе яҡтан, фәнни тикшеренеүҙәрҙең бер этабы булып тора тигән фекер бар. Тәбиғәтте танып белеүҙең сикһеҙлеге прицибынапринцибына ярашлы, Тәбиғи Система сикһеҙ{{sfn|Любарский|1996}}.
 
'''Систематиканың төп маҡсаттары:'''
 
* 1.Таксондарға исем биреү (шул иҫәптән тасуирлау);
 
* диагностика2.Диагностика — аныҡлау, йәғни организмдың системала урынын табыу;
* экстраполяция, йәғни теге йәки был таксонға инеүенә таянып объектарҙың үҙенсәлекле сифаттарын алдан әйтеү. Мәҫәлән,▼
 
▲* экстраполяция3.Экстраполяция, йәғни теге йәки был таксонға инеүенә таянып объектарҙың үҙенсәлекле сифаттарын алдан әйтеү. Мәҫәлән,
 
әгәр ҙә теш төҙөлөшө буйынса хайуан кимереүселәр отрядына ҡарай икән, был мәғлүмәт буйынса ошо хайуандың һуҡыр эсәге оҙон һәм тәпәйле аяҡтары булыуын әйтеп була.
Юл 17 ⟶ 19:
'''Һәр ваҡытта ла систематика ошо принциптарға нигеҙләнә:'''
 
* 1.Бөтә төр тере организмдар ҙа билдәле бер төҙөлөш структураһына эйә,.
 
* 2.Ошо төҙөлөш структураһына бәйле, организмды иерархик рәүештә ойошторолған төркөмдәргә (таксондар)урынлаштырып була.
* Система —бер-береһенә эҙмә-эҙлеҡле буйһонған рангалар йыйылмаһы. Һәр рангтың (таксондың) үҙ урыны, ләрәжәһе һәм атамаһы бар.▼
 
* Организдарҙың төҙөлөш структураһы тураһындағы белемгә нигеҙләнеп (был структураны тулыһынса өйрәнеп була), бөтә органик доньяның («Ғәҙәти Системаны») системаһын төҙөп була.▼
▲* 3.Система —бер-береһенә эҙмә-эҙлеҡле буйһонған рангалар йыйылмаһы. Һәр рангтың (таксондың) үҙ урыны, ләрәжәһе һәм атамаһы бар.
 
▲* 4.Организдарҙың төҙөлөш структураһы тураһындағы белемгә нигеҙләнеп (был структураны тулыһынса өйрәнеп була), бөтә органик доньяның («Ғәҙәти Системаны») системаһын төҙөп була.
 
Шулай итеп, тере организмдарҙың хәҙерге замандағы классификацияһы иерархик приципта төҙөлгән.
 
Иерархияның (рангтың) төрлө дәрәжәләге үҙ исеме бар (юғарғыларҙанюғарыларҙан түбәнгә): Батшалыҡ, Тип ''йәки'' Бүлек, Класс, Отряд, Ғаилә , Ырыу ''һәм'' Төр.

Төрҙәр айырым заттарҙан тора.
 
'''Ғәмәлгә алынған принцип буйынса''': теләһе ниндәй билдәле организм эҙмә-эҙлекле рәүештә бөтә ете категория иҫәбенә инергә тейеш.
 
Ҡатмарлы системаларҙы күбеһенсә өҫтәмә категорияларға бүләләр, мәҫәлән, бының өсөн приставкалар ҡулланалар super- и sub- (супер-класс, суб-тип һәм башҡа).
 
Һәр- бер таксондың билдәле рангы булырға тейеш, йәғни берәй таксономик категорияға ҡарарға тейеш.
 
Был система төҙөү принцибын швед натуралисы Карл Линней исеме менән '''Линней иерархияһы''' тип атайҙар. Уның эштәре нигеҙендә хәҙерге традицион фәнни систематика төҙөлгән.
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Биологик_систематика» битенән алынған