Фонология: өлгөләр араһындағы айырма

Ҡулайлылыҡ теорияһы хәҙерге заманда төп фонологик теория һанала (А. Принс һәм П. Смоленский). Был теория сиктәрендә тыуҙырыу ҡағиҙәләрен эҙмә-эҙле ҡулланыу концепцияһы ниндәйҙер бер сикләүҙәр төркөмөнә ярашлы ҡулай форма һайлау концепцияһына алмаштырыла. Ҡулайлылыҡ теорияһы тел грамматикаһын өс төп компоненттың үҙ-ара тәьҫирләшеүе тип һүрәтләй, ул компоненттар: GEN (генератор) — лексик морфемалар нигеҙендә мөмкин булған формаларҙың (кандидаттарҙың) сикһеҙ һанын тыуҙырыу өсөн яуаплы компонент, CON (сикләүҙәр) — өҫтә ятҡан формаларға ҡулланыла торған универсаль сикләүҙәр йыйылмаһы, EVAL (баһа) — ҡулай форма-кандидатты һайлаусы һәм сикләүҙәргә яуап бирмәгәндәрен төшөрөп ҡалдырыусы компонент. Ҡулайлылыҡ теорияһы бындай сикләүҙәрҙең бөтә телдәр өсөн универсаль булыуы, бер-береһе менән һыйышмау ихтималлығы, бик тиҙ ҡулланыла алыуы һәм ҡәтғи иерархия төҙөүе кеүек күҙаллауҙарҙан сығып эш итә. Ҡулайлылыҡ теорияһы төрлө яҡтан тәнҡитләнә, әммә иң көслө тәнҡит үҙәгенә теорияның фонетик даимиһыҙлыҡты (opacity) аңлата алмауы эләгә.

 

 

== Хәҙерге фонологик теориялар ==