Төрөк әҙәбиәте: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Sherbn (фекер алышыу | өлөш)
Sherbn (фекер алышыу | өлөш)
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
1 юл:
{{Ук}}
'''Төрөк әҙәбиәте'''  — [[Төркиә ]] мәҙәниәтенең бер өлөшө. Төрөк әҙәбиәтен халыҡ әҙәбиәте, диуан әҙәбиәте, суфыйҙар әҙәбиәте һәм милли әҙәбиәте тәшкил итә.
 
== Иртә осор ==
14 юл:
|deadlink = no
}}
</ref>. Был айырымлыҡ дәүләт телендә ([[лингвистика]]ла) лә сағылыш таба.
[[Бөйөк Сәлжүк империяһы|Сәлжүк]]тәр һәм [[Ғосман империяһы]]нда ике төп тел була: ғәрәп (дин һәм фән теле) һәм «[[осман|Ғосман]]» теле (рәсми һәм әҙәби тел), ә [[төрөк теле]] оҙаҡ ваҡыт халыҡтың һөйләш теле булып ҡала.<ref>{{cite web
|url = http://www.turkishlife.ru/na-styke-azii-i-evropy-ocherki-o-turcii-i-turkax/ii-turciya-istoriya-i-sovremennost/17-kemalizm-i-lingvistika.html/2
29 юл:
}}</ref>
 
== Эпостар ==
[[Файл: Dede qorqut r.jpg |thumb|right|200px| Ҡорҡот ата]]
[[Төрки халыҡтар]] бер нисә төркөмгә бүленеп йөрөтөлә, улар араһында иң ҙурҙары- [[уғыҙҙар]] һәм [[ҡыпсаҡтар]]. Төрөктәр сығышы буйынса һәм тел үҙенсәлектәре буйынса уғыҙ төркөмөнә инә. Был төркөмгә шулай уҡ [[төркмәндәр]] һәм [[әзербайжандар]] ҙа инә. [[“ Ҡорҡот ата китабы”]] (“Китаб«Китаб-и дэдэм Коркут”Коркут») был халыҡтарҙың уртаҡ әҙәби ҡомартҡыһы. Был китап уғыҙ ҡәбиләләренең уртаҡ тарихи үткәнен тасуирлай. IX-XVIX—XV быуаттарҙа халыҡ араһында йәшәп килгән эпик хикәйәттәрҙең әҙәби яҡтан эшкәртелгән тупланмаһы.
“Ҡорҡот«Ҡорҡот ата китабы”китабы» күп телдәргә тәржемә ителгән. Ул әҙәбиәт белгестәре өсөн генә түгел, ә тарихсылар һәм этнографтар өсөн дә мөһим тикшеренеү сығанағы булып тора. Рәсәйҙә был китапты өйрәнеүҙе В. В. Бартольд ( 1869-19301869—1930) башлап ебәрә.
 
Халыҡ араһында киң таралған тағы бер эпос- [[“Кер“Көр уғлы”]] (“Һуҡыр«Һуҡыр улы"»). Был бер ғәйепһеҙ һуҡырайтылған атаһы өсөн дошмандарҙан үс алған батыр Рушен Али тураһындағы тарих.
 
1936 йылда [[Назим Хикмәт]] (1901-19631901—1963) “Шәйх«Шәйх Бәдретдин дастаны” дастаны» тигән әҫәрен баҫтырып сығара. Ул хәҙерге заманда яҙылһа ла, боронғо эпостар традицияһын дауам итеп, ғәҙелһеҙлеккә ҡаршы көрөш темаһына бағышланған. Был эпоста Анатолия шәйехәренең солтан Мәһмәд I ҡаршы баш күтәреүе һүрәтләнә.
 
1955 йылда Йәшәр Кемали баҫтырып сығарған «Ҡарсыға “Ҡарсыға Мемед”Мемед» («Инсе “Инсе Мемед”Мемед») романдыроманын лада белгестәр урта быуаттарҙағы эпос традицияларында яҙылған тип иҫәпләй.
 
=== Халыҡ ижады ===
== Иҫкәрмәләр==
Романтик «хикәйәләр», [[әкиәттәр]] һәм [[мәҫәлдәр]] ([[Хужа Насреддин]], хайуандар тураһында), [[мәҡәлдәр]],[[әйтемдәр]], йомаҡтар, таҡмаҡтар — мани, «''тюркюи кошма''» (лирик) һәм «''хулы ташлама''» (трагик)<ref name=turlit>{{cite web
|url = http://encyclopaedia.biga.ru/enc/culture/TURETSKAYA_LITERATURA.html
|title = Турецкая литература
|author =
|date =
|work =
|publisher = Онлайн-энциклопедия
|accessdate = 2012-11-13
|lang = ru
|archiveurl = https://www.webcitation.org/6DW6ElVHZ?url=http://encyclopaedia.biga.ru/enc/culture/TURETSKAYA_LITERATURA.html
|archivedate = 2013-01-08
|deadlink = no
}}</ref>.
 
 
== Иҫкәрмәләр ==
{{примечания}}
 
Юл 48 ⟶ 64:
 
== Әҙәбиәт ==
* Т.  Д.  Меликли «История литературы Турции».- М., 2010
* Гениш Эйюн Турецкая литература: Биографии самых известных поэтов и писателей, направления их творчества и примеры произведений. М.: Издательство ЛКИ, 2008.  — 464 с. ISBN 978-5-382-00442-6
* Кямилев Х. У истоков современной турецкой литературы. М., 1967.
* Алькаева Л.  О.  Очерки по истории турецкой литературы. М., 1959.
 
{{Турция в темах}}