Килограмм: өлгөләр араһындағы айырма

}}</ref>.

 

Ваҡытлыса масса эталоны [[Лавуазье, Антуан Лоран|Антуаном Лавуазье]] һәм [[Гаюи, Рене Жюст|Рене Жюст Гаюи]] тикшереүҙәренә нигеҙләнеп хаталы билдәләнгән. Ул ваҡытта дистиляцияланған һыу

0 °C градуста в 18 841 гран тарта тип билдәләнгән. Лефёвром-Жино һәм Фабброни яңынан үткәргән эксперименттар 4 °C кубик дицеметр һыу 18 827,15 гран тарта тип күрһәтә.

 

Ваҡытлыса эталон латундан яһала һәм әкренләп баҡыр тутығы менә ҡаплана, эталондың массаһы үҙгәрергә тейеш түгел һәм был кәрәкмәгән күренеш була. 1799 йылда Лефёвра-Жено һәм Фабброни етәкселегендә химик яҡтан инерт булған көпшәк [[планина]]нан килограмм эталоны эшләнә. Ошо ваҡыттан масса эталоны килограмдың төп төшөнсәһе була.

[[Файл:Standard_kilogram,_2.jpg|thumb|1 кг ЭТАЛОНЫ КОПИЯҺЫ, АҠШ-та һаҡлана]]

[[Файл:DeviationsFromIPK.svg|thumb|Масса эталоны копияларының тайпылышы]]

 

XIX быуатта массаны үлсәү технологияһы алға китә. Ошо уңайҙан 1875 йылда «Үлсәү һәм үлсәм халыҡ-ара бюроһы»ҙың комиссияһы килограмдың яңы эталонына күсергә планлаштыра. «Килограмдың халыҡ-ара протопибы» тип аталған был эталон платина-иридай ҡатнашмаһынан бейеклеге һәм диаметры 39 мм цилиндр формаһында эшләнә<ref name="БСЭ"/> һәм шул ваҡыттан бирле «Халыҡ-ара үлсәү һәм үлсем бюроһы»нда һаҡлана. 1889 йылда килограмм төшөнсәһе халыҡ-ара килограмм пропотибына тиң тип ҡабул итәле<ref name="davis" />; Был төшөнсә 2019 йылға тиклем ғәмәлдә була.

== Киләсәк ==

2011 йылда үткән Үлсәм һәм үлсәүҙәр буйынса 24-сө Генераль конференция киләсәк Халыҡ ара берәмектәр системаһын (СИ) яңынан ҡарау ваҡытында төп берәмектәр билдәләмәһе төп физик үҙенсәлеккә йәки үҙгәрмәй торған атом берәмегенә бәйле итеп үҙгертергә тип ҡарар<ref name="Resolution1">[http://www.bipm.org/en/CGPM/db/24/1/ On the possible future revision of the International System of Units, the SI.] Resolution 1 of the 24th meeting of the CGPM (2011).</ref> итә.