Үсүл әд-дин: өлгөләр араһындағы айырма

'''Усуль әд-дин''' ({{lang-ru|Усуль ад-дин}}, {{lang+ar|أصول الدين|дин тамырҙары}}) — ислам илаһиәтенең ([[теология]]) биш төп ҡағиҙәһе берлеге. Сөнни һәм шиғый тәғлимәттәргә IX быуаттың тәүге яртыһындағы [[мөтәзилиҙәр|мөтәзилиҙәр]] тәғлимәте көслө йоғонто яһай. Хәҙерге ислам юғары уҡыу йорттарында (мәҫәлән, әл-Әзһәрҙә) махсус факультеттар (көллиәт усуль әд-дин) бар, уларҙа [[Ислам]] [[Теология|теологияһы]] (илаһиәте) һәм апологетика (ислам динен яҡлау) өйрәнелә{{sfn|Ислам: ЭС|1991|с=246|loc=}}.

Исламға беренсе булып биш «тамыр» тәғлимәте системаһын индереүселәр мөтәзилиҙәр була. Төғлимәттәре системаһына улар ошоларҙы индерә: ғәҙеллек (әл-ғәҙел), бер Аллалыҡ (әт-тәухид), вәғәҙә һәм янау (әл-вәғәд үәл вәғыд), аралыҡтағы торош (әл-мәнзилә бәйн әл-мәнзиләтәйн), бойороҡ һәм хуплау.

أ# Бер Аллаһ тураһында тәғлимәт ([[тәүхид]]);

# илаһи ғәҙеллеккә инаныс, Аллаһы тәғәләнең ғәҙел хөкөм итеүсе булыуына ышаныу ([[ғәҙеллек]]);

# Мөхәммәт Пәйғәмбәр рисаләтен һәм уға тиклемге пәйғәмбәрҙәрҙе таныу;

# ҡиәмәт көнөнә ([[ҡиәмәт]]) һәм [[ахирәт]]кә ышаныу;

# Имамат /[[хәлифәлек]] тураһында тәғлимәт.

Сөнниҙәр һәм шиғыйҙар  юғары власть (имамат) тураһында уртаҡ фекергә килмәй - — был уларҙың төп ҡапма-ҡаршылығы{{sfn|Ислам: ЭС|1991|с=246|loc=}}{{sfn|Гогиберидзе|2009|с=224}}.