Википедия

«Хәрби хеҙмәттәре өсөн» миҙалы: өлгөләр араһындағы айырма

Интерактивная навигация по истории
Киләһе үҙгәртеү →
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ВизуальВикитекст
"Медаль «За боевые заслуги»" битен тәржемә итеп төҙөлгән
 
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
1 юл:
{{Ук}}
 
'''«Хәрби хеҙмәттәре өсөн» миҙалы'''  — [[Совет Социалистик Республикалар Союзы|СССР-ҙың]] ғүмер өсөн хәүеф менән бәйле һәм Совет дәүләте дошмандары менән хәрби ғәмәлдәрҙең уңышына булышлыҡ иткән оҫта, инициативалы, ҡыйыу эш итеү өсөн бирелгән дәүләт наградаһы.
 
== Тарихы ==
СССР Юғары Советы Президиумының 1938 йылдың 17 октябрендәге "«Хәрби ҡаҙаныштары өсөн"» миҙалын булдырыу тураһында" Указына ярашлы булдырыла. Положениела миҙал тураһында әйтелә: ''««Хәрби„Хәрби ҡаҙаныштар өсөн»өсөн“ миҙалы менән Эшсе-Крәҫтиән Ҡыҙыл Армияһы, Һауа-Диңгеҙ Флоты һәм сик буйы һағы ғәскәрҙәренең команда һәм рядовой составындағы, ә шулай уҡ Эшсе-Крәҫтиән Ҡыҙыл Армияһы, Һауа-Диңгеҙ Флоты һәм сик буйы ғәскәрҙәрендә сафында тормаған, әммә Совет дәүләте дошмандары менән көрәштә үҙҙәренең ғүмере өсөн хәүеф менән бәйле оҫта, инициативалы, ҡыйыу эш итеү арҡаһында фронттағы хәрби уңыштарға булышлыҡ иткән хәрбиҙәр наградлана»''.
 
Миҙал тапшырыла:
 
* алышта частың, подразделениеның хәрби бурыстарҙы үтәүгә булышлыҡ иткән оҫта, инициативалы, ҡыйыу ғәмәлдәр өсөн;
* СССР дәүләт сиген һаҡлауҙа күрһәткән ҡаһарманлыҡ өсөн;
* хәрби һәм сәйәси әҙерлектәге, яңы техниканы үҙләштереүҙәге һәм хәрби частарҙа һәм подразделениеларҙа юғары хәрби тәртипте һаҡлауҙағы яҡшы уңыштар һәм ғәмәлдәге хәрби хеҙмәт барышындағы башҡа ҡаҙаныштары өсөн;
* немец илбаҫарҙары менән көрәш фронтында командованиеның хәрби заданиеларын теүәл үтәгән өсөн.
 
1944 йылдың 4 июненән 1957 йылдың 14 сентябренә тиклем «Хәрби хеҙмәттәре өсөн» миҙалы шулай уҡ Ҡыҙыл Армия, Һауа-Диңгеҙ Флоты, эске эштәр һәм дәүләт хәүефһеҙлеге органдарында 10 йыл хеҙмәт иткән өсөн бирелгән.
 
== Йөрөтөү ысулы ==
«Хәрби хеҙмәттәре өсөн» миҙалы күкрәктең һул яғында йөрөтөлә һәм СССР-ҙың башҡа миҙалдары булған осраҡта Ушаков миҙалынан һуң урынлаштырыла.
 
1995 йылдың 1 ғинуарына ҡарата «"«Хәрби хеҙмәттәре өсөн» миҙалы менән '''5 210 078''' кеше наградланған.
 
== Миҙалдың тасуирламаһы ==
«Хәрби хеҙмәттәре өсөн» миҙалы теүәл түңәрәк формала, диаметры -  — 31  — 32,5  мм. (сығарыу йылына ҡарап). Миҙалдың алғы яғы 1  мм киңлектәге һәм 0,25  мм бейеклектәге күтәрмә менән ҡаймаланған. Миҙалдың артҡы яғы шыма. 1946 йылға тиклем миҙалдың реверсына номеры яҙыла. Һуңынан миҙалдар номерһыҙ сығарыла, бындай миҙалдарҙың элмәге йәбештереү ысулы менән беркетелмәй, ә медальон менән бергә штамплана.
 
Миҙал элмәк һәм дүңгәләк ярҙамында биш мөйөшлө ҡалыпҡа тоташтырыла, ҡалып күкһел төҫтәге [[ебәк]] муар таҫма менән уратылған, таҫманың ситтәре 2  мм киңлектәге ике алтын төҫтәге буйҙар менән биҙәлгән. Таҫманың киңлеге - — 24  мм.
 
1943 йылдың көҙөнә тиклем миҙал ҡыҙыл таҫма менән көпләнгән дүрт мөйөшлө ҡалыпта тапшырылған.
 
=== Аверс ===
Миҙалдың ал яғынының өҫкө өлөшөндә түңәрәк буйлап батырылған хәрефтәр менән «СССР» яҙыуы урынлашҡан, яҙыу ҡыҙыл рубин эмале менән ҡапланған. «СССР» яҙыуының киңлеге  — 6  мм, хәрефтәр бейеклеге  — 2,5  мм. Урта өлөшөндә  — өс юллыҡ «Хәрби хеҙмәттәре өсөн» рельефлы яҙыу. Хәрефтәр бейеклеге  — 3  мм. Яҙыу аҫтында  — штыгы беркетелгән һәм ҡайышы ысҡындырылған винтовканың рельефлы һүрәте, винтовка менән ҡылыс арҡыры-буйға һалынған. Штык менән винтовканың оҙонлоғо - — 23  мм, ҡылыстың  — 20  мм.
 
=== Эшләү материалдары ===
Миҙал 925-се пробалы [[Көмөш|көмөштән]] эшләнә. Миҙалдағы көмөштөң дөйөм ауырлығы ( 1975 йылдың 18 сентябренә ҡарата)  — 18,22 грамм. Ҡалыпһыҙ миҙалдың дөйөм ауырлығы  — 19,725±йылда 1,3 грамм.
 
== Күп тапҡыр бүләкләүҙәр ==
 
: Өс миҙал:
 
Юл 42 ⟶ 41:
* Павлов Иван Дмитриевич
* Сучков,Иван Афанасьевич
* Озолин Ян Петрович (1944<ref>{{Cite web|url=https://pamyat-naroda.ru/heroes/podvig-chelovek_nagrazhdenie33033194/?backurl=/heroes/?adv_search=y&last_name=%D0%9E%D0%B7%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%BD&first_name=%D0%AF%D0%BD&middle_name=%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87&group=all&types=pamyat_commander:nagrady_nagrad_doc:nagrady_uchet_kartoteka:nagrady_ubilein_kartoteka:potery_doneseniya_o_poteryah:potery_gospitali:potery_utochenie_poter:potery_spiski_zahoroneniy:potery_voennoplen:potery_iskluchenie_iz_spiskov:potery_kartoteki:potery_vpp&page=1|title=Озолин Ян Петрович, Медаль «За боевые заслуги» :: Документ о награде :: Память народа|publisher=pamyat-naroda.ru|accessdate=2018-07-24}}</ref>,1943<ref>{{Cite web|url=https://pamyat-naroda.ru/heroes/podvig-chelovek_nagrazhdenie45450422/?backurl=/heroes/?adv_search=y&last_name=%D0%9E%D0%B7%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%BD&first_name=%D0%AF%D0%BD&middle_name=%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87&group=all&types=pamyat_commander:nagrady_nagrad_doc:nagrady_uchet_kartoteka:nagrady_ubilein_kartoteka:potery_doneseniya_o_poteryah:potery_gospitali:potery_utochenie_poter:potery_spiski_zahoroneniy:potery_voennoplen:potery_iskluchenie_iz_spiskov:potery_kartoteki:potery_vpp&page=1|title=Озолин Ян Петрович, Медаль «За боевые заслуги» :: Документ о награде :: Память народа|publisher=pamyat-naroda.ru|accessdate=2018-07-24}}</ref>, 1942<ref>{{Cite web|url=https://pamyat-naroda.ru/heroes/podvig-chelovek_nagrazhdenie10372374/?backurl=/heroes/?adv_search=y&last_name=%D0%9E%D0%B7%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%BD&first_name=%D0%AF%D0%BD&middle_name=%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87&group=all&types=pamyat_commander:nagrady_nagrad_doc:nagrady_uchet_kartoteka:nagrady_ubilein_kartoteka:potery_doneseniya_o_poteryah:potery_gospitali:potery_utochenie_poter:potery_spiski_zahoroneniy:potery_voennoplen:potery_iskluchenie_iz_spiskov:potery_kartoteki:potery_vpp&page=1|title=Озолин Ян Петрович, Медаль «За боевые заслуги» :: Документ о награде :: Память народа|publisher=pamyat-naroda.ru|accessdate=2018-07-24}}</ref>).
* Ахтанов Торгамбек Байизуевич
* Табаков Павел Павлович (1944, 1944<ref>{{Cite web|url=https://pamyat-naroda.ru/heroes/podvig-chelovek_nagrazhdenie19045450/|title=Табаков Павел Павлович, Медаль «За боевые заслуги» :: Документ о награде :: Память народа|publisher=pamyat-naroda.ru|accessdate=2018-07-24}}</ref>, 1945<ref>{{Cite web|url=https://pamyat-naroda.ru/heroes/podvig-chelovek_nagrazhdenie37364220/?backurl=/heroes/?last_name=%D0%A2%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D0%B2&first_name=%D0%9F%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D0%BB&middle_name=%D0%9F%D0%B0%D0%B2%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87&date_birth=__.__.1915&group=all&types=pamyat_commander:nagrady_nagrad_doc:nagrady_uchet_kartoteka:nagrady_ubilein_kartoteka:potery_doneseniya_o_poteryah:potery_gospitali:potery_utochenie_poter:potery_spiski_zahoroneniy:potery_voennoplen:potery_iskluchenie_iz_spiskov:potery_kartoteki:potery_vpp&page=1|title=Табаков Павел Павлович, Медаль «За боевые заслуги» :: Документ о награде :: Память народа|publisher=pamyat-naroda.ru|accessdate=2018-07-24}}</ref>).
 
== Иҫкәрмәләр ==
Юл 50 ⟶ 49:
 
== Әҙәбиәт ==
* Ордена и медали СССР / Сост. Г. И. Гребенникова, Р. С. Каткова.  — М.: Планета, 1982.▼
 
* Володин А. Н., Мерлай Н.  М.  Медали СССР. — СПб.: Печатный двор, 1997. — С.  33—36. — 301  с. — 3000 экз. — <nowiki>ISBN 5-7062-0111-0</nowiki>.▼
▲* Ордена и медали СССР / Сост. Г. И. Гребенникова, Р. С. Каткова. — М.: Планета, 1982.
▲* Володин А. Н., Мерлай Н. М. Медали СССР. — СПб.: Печатный двор, 1997. — С. 33—36. — 301 с. — 3000 экз. — <nowiki>ISBN 5-7062-0111-0</nowiki>.
* {{Китап|автор=Колесников Г. А., Рожков А. М.|заглавие=Ордена и медали СССР|место=Мн.|издательство=Народная асвета|год=1986|страницы=59—60|isbn=|ref=Колесников, Рожков}}
 
== Һылтанмалар ==
 
* [http://onagradah.ru/medal-za-boevye-zaslugi/ Медаль «За боевые заслуги»] // Портал Онаградах.ру
* ''Олег Деревянко.'' [http://www.bratishka.ru/archiv/2001/7/2001_7_8.php Награды: Медаль «За боевые заслуги»] // журнал «Братишка», июль-август 2001.
* [http://mondvor.narod.ru/MBz.html Медали и ордена СССР]
* [[:Категория:«Хәрби хеҙмәттәре өсөн» миҙалы менән бүләкләнгәндәр|Категория: Награждённые медалью «За боевые заслуги»]] — существующие в Википедии статьи о награждённых медалью «За боевые заслуги».
[[Категория:СССР миҙалдары]]
[[Категория:Википедия:Статьи с переопределением значения из Викиданных]]
«https://ba.wikipedia.org/wiki/«Хәрби_хеҙмәттәре_өсөн»_миҙалы» битенән алынған