Зәкиев Мирфәтих Зәки улы: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Айсар (фекер алышыу | өлөш)
өҫтәмә мәғлүмәт
ә clean up, replaced: фиҙаҡәр → фиҙакәр (2) using AWB
1 юл:
{{Ук}}
'''Зәкиев Мирфәтих Зәки улы''' ([[14 август]] [[1928 йыл]]) — тел белгесе, төркиәтсе, юғары мәктәп уҡытыусыһы, йәмәғәт эшмәкәре. [[Татарстан Республикаһы]] Фәндәр Академияһы академигы (1991), филология фәндәре докторы (1963), профессор (1964), [[Башҡорт дәүләт университеты]]ның почётлы докторы (2011). [[РСФСР]]-ҙың (1976) һәм Татар АССР‑ының (1970) атҡаҙанған фән эшмәкәре, [[СССР]]-ҙың юғары мәктәп отличнигы (1972), мәғариф отличнигы (1974). ТАССР Юғары Советы рәйесе (1980—1990). Татарстан Республикаһының Фән һәм техника өлкәһендәге дәүләт премияһы (1994), [[Жәлил Кейекбаев]] исемендәге премия (1993) лауреаты. [[Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены|Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ]] (1971), [[Халыҡтар Дуҫлығы ордены|Халыҡтар дуҫлығы]] (1981), «Татарстан Республикаһында күрһәткән хеҙмәттәре өсөн» (2008) ордендары, шулай уҡ бер нисә сит ил ордендары кавалеры.
 
== Биографияһы ==
Мирфәтих Зәки улы Зәкиев 1928 йылдың 14 авгусында Татар АССР-ының Бөгөлмә контоны Бәйрәкә волосының<ref>хәҙер Татарстан Республикаһының [[Баулы районы]] биләмәләре</ref> бөгөнгө көндә бөткән Зәйпе ауылында тыуған.
 
Һуғыш осоро йәштәштәре кеүек, мәктәптә уҡыу менән бергә, егет ҡорона ингәс тә колхоз эшенә егелә: 1941 йылда көтөүсе, 1942 йылда ат ҡараусы була. 1943—1946 йылдарҙа тимерсе булып эшләй. Тырышлығы өсөн «1941-1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышы йылдарында фиҙаҡәрфиҙакәр хеҙмәт өсөн» миҙалы менән бүләкләнә.
 
Мәктәпте тик «бишле»гә генә тамамлап, 1946 йылда Ҡазан дәүләт университетының татар теле һәм әҙәбиәте факультетына уҡырға инә һәм 1951 йылда уны ҡыҙыл диплом менән тамамлағас, аспирантурала ҡалдырыла.
 
1954 йылда «Хәҙерге татар әҙәби телендә хәбәр» («Сказуемое в современном татарском литературном языке») тигән темаға кандидатлыҡ диссертацияһы яҡлай. Артабан 1960 йылға ҡәҙәр Ҡазан дәүләт университетының татар теле һәм әҙәбиәте кафедраһында өлкән уҡытыусы һәм доцент булып эшләй. «Татар теленең синтаксисы», «Татар теленең барлыҡҡа килеү тарихы», «Аҙ һанлы милли халыҡтар телдәренең яңырыу һәм үҫеш проблемалары» тигән курстарҙы уҡыта. Эш дәүерендә күп кенә телдәр грамматикалары менән танышҡандан һуң «Синтаксический строй татарского языка» тигән битлек монография яҙа, ул докторлыҡ диссертацияһы булып баһалана, һәм автор уны 1963 йылда уңышлы яҡлай.
 
Артабанғы хеҙмәт эшмәкәрлеге:
59 юл:
* Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены (1971)
* Татар АССР‑ының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1970)
* «1941-1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышы йылдарында фиҙаҡәрфиҙакәр хеҙмәт өсөн» миҙалы
== Иҫкәрмәләр ==
74 юл:
* [http://xn--80ab4e.xn----7sbacsfsccnbdnzsqis3h5a6ivbm.xn--p1ai/index.php/component/content/article/8-statya/3264-z-kiev-mirf-tikh-z-ki-uly. Башҡорт энциклопедияһы — Зәкиев Мирфәтих Зәки улы]{{V|13|08|2018}}
* [[Суфиян Поварисов]]. [http://kiziltan.ru/tat/news/obrazovanie/23023.html «Тел атасы»ның атасы] // [[Кызыл таң]].
 
 
[[Категория:Филология фәндәре докторҙары]]