Ҡаһирә: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
68 юл:
}}
 
[[Рәсем:Cairo, evening view from the Tower of Cairo, Egypt, Oct 2004.jpg|справа|thumb|300px| [[2004]] йыл. Ҡәһирә телеүҙәге башынан фотоһүрәт]]
 
'''Ҡаһирә''' ({{lang-ar|القاهرة‎‎}}, «Еңелмәҫ») — [[Мысыр]]ҙың баш ҡалаһы, [[Африка]]лағы һәм ғәрәп илдәрендәге иң ҙур ҡала. Халыҡ һаны: ҡалала 8 026 454<ref name="gazetteer" />, агломерацияhында 17 856 000 кеше йәшәй ([[2009 йыл]]).
 
== Тарих ==
85 юл:
* 1302 йылда — Ҡаһирәлә [[Ер тетрәү|ер тетрәй]].
* 1517—1914 йылдарҙа — Мысыр [[Ғосман империяһы]] бойонһоноуында. Илдә төрөк [[паша]]лары хакимлек итә.
[[Рәсем:Cairo, evening view from the Tower of Cairo, Egypt, Oct 2004.jpg|left|thumb|300px| [[2004]] йыл. Ҡәһирә телеүҙәге башынан фотоһүрәт]]
 
== Климаты ==
==Туғандаш ҡалалар==
{{Климат города
| Город_род = Каира
| Ширина = auto
| Источник = [http://pogoda.ru.net/climate2/62366.htm Погода и климат]
| Янв_ср=14.1 | Янв_ср_осад=5.0
| Фев_ср=15.1 | Фев_ср_осад=3.8
| Мар_ср=17.6 | Мар_ср_осад=3.8
| Апр_ср=21.6 | Апр_ср_осад=1.1
| Май_ср=24.9 | Май_ср_осад=0.5
| Июн_ср=27.7 | Июн_ср_осад=0.1
| Июл_ср=28.6 | Июл_ср_осад=0.0
| Авг_ср=28.5 | Авг_ср_осад=0.1
| Сен_ср=27.0 | Сен_ср_осад=0.1
| Окт_ср=24.1 | Окт_ср_осад=0.7
| Ноя_ср=19.4 | Ноя_ср_осад=3.8
| Дек_ср=15.5 | Дек_ср_осад=5.9
| Год_ср=22.0 | Год_ср_осад=24.9
| Янв_ср_мин=9.8 | Янв_ср_макс=18.9
| Фев_ср_мин=10.5 | Фев_ср_макс=20.2
| Мар_ср_мин=12.5 | Мар_ср_макс=23.4
| Апр_ср_мин=15.6 | Апр_ср_макс=28.2
| Май_ср_мин=18.6 | Май_ср_макс=31.9
| Июн_ср_мин=21.4 | Июн_ср_макс=34.5
| Июл_ср_мин=23.0 | Июл_ср_макс=34.8
| Авг_ср_мин=23.3 | Авг_ср_макс=34.5
| Сен_ср_мин=21.8 | Сен_ср_макс=33.0
| Окт_ср_мин=19.1 | Окт_ср_макс=29.7
| Ноя_ср_мин=14.8 | Ноя_ср_макс=24.7
| Дек_ср_мин=11.2 | Дек_ср_макс=20.4
| Год_ср_мин=16.8 | Год_ср_макс=27.9
| Янв_а_макс=31.0 | Янв_а_мин=2.4
| Фев_а_макс=36.1 | Фев_а_мин=3.0
| Мар_а_макс=39.6 | Мар_а_мин=4.0
| Апр_а_макс=43.0 | Апр_а_мин=6.8
| Май_а_макс=44.4 | Май_а_мин=11.9
| Июн_а_макс=47.8 | Июн_а_мин=13.0
| Июл_а_макс=44.3 | Июл_а_мин=17.3
| Авг_а_макс=41.4 | Авг_а_мин=18.0
| Сен_а_макс=43.0 | Сен_а_мин=16.0
| Окт_а_макс=41.1 | Окт_а_мин=11.1
| Ноя_а_макс=37.2 | Ноя_а_мин=5.0
| Дек_а_макс=32.5 | Дек_а_мин=3.9
| Год_а_макс=47.8 | Год_а_мин=2.4
| Янв_влажн=59
| Фев_влажн=54
| Мар_влажн=53
| Апр_влажн=47
| Май_влажн=46
| Июн_влажн=49
| Июл_влажн=58
| Авг_влажн=61
| Сен_влажн=60
| Окт_влажн=60
| Ноя_влажн=61
| Дек_влажн=61
| Год_влажн=56
|}}
 
== Халҡы ==
Һуңғы тиҫтә йылдар дауамында Ҡаһирәлә халыҡ һаны тиҙ үҫә. Хәҙер [[1960|1960-сы йылдарға]] ҡарағанда ике тапҡырға күберәк кеше йәшәй. Тыуым кимәле юғары, ауыл халҡы күпләп ҡушыла. Шуның өсөн уның эргәһендәге йәнә бер нисә юлдаш ҡала халҡы йылдам үҫеп сыҡты.
 
Ҡала үҙәгендә тығыҙ булыу арҡаһында кеше Ҡаһирәнең ситендәге биҫтәләрҙә йәшәүҙе хуп күрә. [[2009 йыл]]ғы мәғлүмәттәр буйынса ҡаланың үҙендә йәшәүселәр - 8 026 454, ә агломерацияһында 17 856 000 кеше тәшкил иткән.
 
Түбәндәге таблицала билдәле бер йылда йәшәгән халыҡ һаны күрһәтелгән. Ҡаһирә халҡы ғына иҫәпкә алынған, агломерация инмәгән.
 
 
{{Wikidata/Population}}
 
== Туғандаш ҡалалар ==
{| cellpadding="20"
|- valign="top"
|
* {{Флаг Египта|20px}} [[Александрия]], [[Мысыр]];
* [[Төркиә]], Ахисар, [[Төркиә]]
* {{Флаг Алжира |20px}} [[Алжир (город)|Алжир]], [[Алжир]];
* {{Байраҡ/Мысыр|20px}} [[Александрия]] ({{lang-ar|الإسكندرية}}), [[Мысыр]]
* {{Флаг Иордании|20px}} [[Амман]], [[Иордания]];
* {{Байраҡ/Алжир|20px}} [[Алжир (ҡала)|Алжир]] ({{lang-ar|مدينة الجزائر}}), Жәзаир
* {{Флаг Нидерландов|20px}} [[Амстердам]], [[Нидерланды]];
* {{Байраҡ/Иордания|20px}} [[Амман]] ({{lang-ar|عمان}}), [[Иордания]]
* {{Флаг Греции|20px}} [[Афины]], [[Греция]];
* {{Байраҡ/Нидерландтар|20px}} [[Амстердам]] ({{lang-nl|Amsterdam}}), [[Нидерландтар|Нидерландтар]]
* {{Байраҡ/ГрецияФлаг Ирака|20px}} [[АфиныБагдад]] ({{lang-el|Αθήνα}}), [[ГрецияИраҡ]];
* {{Байраҡ/Ираҡфлаг Ливана|20px}} [[БағдадБейрут]] ({{lang-ar|بغداد}}), [[ИраҡЛиван]];
* {{флаг Аргентины|20px}} [[Буэнос-Айрес]], [[Аргентина]];
* {{Байраҡ/Ливан|20px}} [[Бәйрүт]] ({{lang-ar|بيروت}}), Лөбнан
* {{Флаг США|20px}} [[Вашингтон (округ Колумбия)|Вашингтон]], [[США]];
* {{Байраҡ/Аргентина|20px}} [[Буэнос-Айрес]] ({{lang-en|Buenos Aires}}), [[Аргентина|Аргентина]]
* {{флаг Сирии|20px}} [[Дамаск]], [[Сүриә]];
* {{Байраҡ/АҠШ|20px}} [[Вашингтон (Колумбия федераль округы)|Вашингтон]] ({{lang-en|Washington}}), [[АҠШ]]
* {{Флаг Саудовской Аравии |20px}} [[Жиддә]], [[Сәғүд Ғәрәбстаны]];
* {{Байраҡ/Сүриә|20px}} [[Дамаск]] ({{lang-ar|دمشق}}), [[Сүриә]]
* {{флаг Ирана|20px}} [[Исфахан (город)|Исфахан]], [[Иран]];
* {{Байраҡ/Сәғүд Ғәрәбстаны|20px}} [[Жиддә]] ({{lang-ar|جدة}}), [[Сәғүд Ғәрәбстаны]]
* {{Байраҡ/ИранФлаг Перу|20px}} [[Исфаһан |ИсфаһанЛима]] ({{lang-fa|اصفهان}}), [[ИранПеру]];
* {{Байраҡ/ПеруФлаг Португалии|20px}} [[ЛимаЛиссабон]] ({{lang-en|Lima}}), [[ПеруПортугалия]];
* {{флаг Великобритании|20px}} [[Лондон]], [[Бөйөк Британия]];
* {{Байраҡ/Португалия|20px}} [[Лиссабон]] ({{lang-pt|Lisboa}}), [[Португалия]]
* {{флаг Испании|20px}} [[Мадрид]], [[Испания]];
* {{Байраҡ/Бөйөк Британия|20px}} [[Лондон]] ({{lang-en|London}}), [[Бөйөк Британия]]
* {{Байраҡ/Испания|20px}} [[Мадрид]] ({{lang-es|Madrid}}), [[Испания]]
* {{Байраҡ/Рәсәй|20px}} [[Мәскәү]], [[Рәсәй]]
||
||
* {{Байраҡ/АҠШфлаг России|20px}} [[Нью-ЙоркМәскәү]] ({{lang-en|New York City}}), [[АҠШРәсәй]];
* {{Флаг США|20px}} [[Нью-Йорк]], [[АҠШ]];
* {{Байраҡ/Франция|20px}} [[Париж]] ({{lang-fr|Paris}}), [[Франция|Франция]] ([[1992 ел]])
* {{Байраҡ/Ҡытайфлаг Китая|20px}} [[Пекин]] ({{lang-zh|北京}}), [[Ҡытай]] ([[28 октябрьоктября]] [[1990 ел]]);
* {{Байраҡ/Чехияфлаг Чехии|20px}} [[Прага]] ({{lang-cs|Praha}}), [[Чехия]];
* {{Байраҡ/Флаг Марокко|20px}} [[Рабат]] ({{lang-ar|الرباط}}), [[Марокко]];
* {{Байраҡ/ИталияФлаг Бразилии|20px}} [[РимСан-Паулу]] ({{lang-it|Roma}}), [[ИталияБразилия]];
* {{Флаг Южной Кореи|20px}} [[Сеул]], [[Көньяҡ Корея]] ([[1997]]);
* {{Байраҡ/Бразилия|20px}} [[Сан-Паулу]] ({{lang-pt|São Paulo}}), [[Бразилия|Бразилия]]
* {{флаг Турции|20px}} [[Истанбул]], [[Төркиә]];
* {{Байраҡ/Көньяк Корея|20px}} [[Сеул]] ({{lang-ko|서울}}), [[Көньяк Корея]] ([[1997 ел]])
* {{флаг Узбекистана|20px}} [[Ташкент]], [[Үзбәкстан]];
* {{Байраҡ/Төркиә|20px}} [[Истанбул]] ({{lang-tr|İstanbul}}), [[Төркиә]]
* {{Байраҡ/Үзбәкстанфлаг Японии|20px}} [[ТашкентТокио]] ({{lang-uz|Toshkent}}), [[ҮзбәкстанЯпония]];
* {{Байраҡ/ЯпонияФлаг Канады|20px}} [[ТокиоТоронто]] ({{lang-ja|東京|}}), [[ЯпонияКанада]];
* {{Байраҡ/КанадаФлаг Туниса|20px}} [[Торонто]]Тунис ({{lang-enҡала)|Toronto}})Тунис]], [[КанадаТунис]];
* {{флаг Судана|20px}} [[Хартум]], [[Судан]];
* {{Байраҡ/Тунис|20px}} [[Тунис (шәһәр)|Тунис]] ({{lang-ar|تونس}}), [[Тунис]]
* {{Флаг Германии|20px}} [[Штутгарт]], [[Германия]] ([[1979]])<ref>[http://www.stuttgart.de/item/show/14673/1 Städtepartnerschaften] Сайт мэрии Штутгарта {{ref-de}}</ref>;
* {{Байраҡ/Судан|20px}} [[Хартум]] ({{lang-ar|الخرطوم}}), [[Судан]]
* {{Байраҡ/АлманияФлаг Армении |20px}} [[ШтуттгартЕреван]] ({{lang-de|Stuttgart}}), [[ГерманияӘрмәнстан]] ([[1979 йыл1976]]);
* {{Флаг Мексики |20px}} [[Мехико]], [[Мексика]] ([[15 мая]] [[1982]]);
|}
=== Партнёр ҡалалар ===
* {{флаг Франции|20px}} [[Париж]], [[Франция]] ([[1992]]);
* {{Флаг Италии|20px}} [[Рим]], [[Италия]];
 
== Галерея ==
<gallery mode="packed-hover">
Файл:Kairo_001.jpg|Ҡаланың хәҙерге заман өлөшөнән күк йөҙө күренеше
Файл:Kahire ve Nil.jpg|Ҡаһирә һәм Нил йылғаһы
Файл:CairoUniv.jpg|Ҡаһирә Университеты
Файл:Cairo, Tower of Cairo, Egypt, Oct 2004.jpg|Ҡаһирә ҡәлғәһе
Файл:Talet harb roundabout-cairo-egypt.JPG|Tahрир майҙаны
Файл:All Gizah Pyramids.jpg|Гиза пирамидалары
Файл:Cairo Metro Sadat plathome.jpg|Ҡаһирә метрополитены
Файл:Zamalek Arial.jpg|Жәзирә утрауы
Файл:Khan el khalili.jpg|Әл-Хан Хәлили
Файл:AHMosque.jpg|Әл-Хәким мәсете
</gallery>
 
== Иҫкәрмәләр ==
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Ҡаһирә» битенән алынған