Метрология: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Alfiya55 (фекер алышыу | өлөш) "Метрология" битен тәржемә итеп төҙөлгән |
Alfiya55 (фекер алышыу | өлөш) Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
||
1 юл:
{{Ук}}
'''Метроло́гия''' (грек. μέτρον «үлсәм» + λόγος «фекер;
Метрология төп өс киҫәктән тора:
* ''Теоретик'' йәки фундаменталь — дөйөм теоретик проблемаларҙы ҡарай<ref>{{Cite web|url=http://docs.cntd.ru/document/1200115154|title=РМГ 29-2013 ГСИ. Метрология. Основные термины и определения, РМГ от 05 декабря 2013 года №29-2013|publisher=docs.cntd.ru|accessdate=2016-08-30}}</ref> (физик дәүмәлдәр үлсәмдәренең теорияһын, берәмектәрен, үлсәү ысулдарын эшләү
* ''Ҡулланма'' — теоретик метрология эшләнмәләрен ғәмәлдә ҡулланыу мәсьәләләрен өйрәнә. Метрологик тәьминәт
* ''Ҡануниәт'' — физик дәүмәл берәмектәрен, үлсәү ысулдары һәм сараларын ҡулланыу буйынса мотлаҡан техник һәм юридик талаптарҙы булдыра.
'''Метро́лог''' — метрология белгесе.
[[Файл:Microarcsecond_testbed.jpg|мини|280x280пкс|
== Метрологияның маҡсаттары һәм бурыстары ==
* дөйөм үлсәмдәр теорияһын
* физик дәүмәлдәр берәмектәрен һәм берәмектәр системаһын хасил итеү;
*
* үлсәү эталондарын һәм өлгө сараларын булдырыу, үлсәмдәрҙе һәм үлсәү сараларын тикшереү. Физик константалар нигеҙендә эталондар системаһын эшләү был йүнәлештәге бурыстарҙың береһе булып тора.
Юл 21 ⟶ 22:
== Метрологияның аксиомалары ==
# Үлсәүҙең ниндәйе лә — сағыштырыу ул.
# Үлсәүҙең ниндәйен дә априори мәғлүмәтһеҙ алыу мөмкин түгел.
# Һәр үлсәүҙең һөҙөмтәһе, ҡиммәтте түңәрәкләмәгәндә, осраҡлы дәүмәл булып тора.
Юл 39 ⟶ 40:
== Метрология тарихы ==
Метрологияның тарихы антик
Яңы мәғәнәһенә метрология [[Сәнәғәт инҡилабы|сәнәғәт революцияһы]] һөҙөмтәһендә эйә була, уға ихтыяж
Метрология үҫешенең мөһим тарихи баҫҡыстары:
* [[XVIII быуат]] — [[метр]] эталонын булдырыу (эталон [[Франция
* [[1832 йыл]] — [[Карл Фридрих Гаусс|Карл Гаусс]] тарафынан берәмектәрҙең абсолют системалары хасил ителә;
* [[1875 йыл]] — халыҡ-арай Метрик конвенцияға ҡул ҡуйыла;
* [[1960 йыл]] —
* [[XX быуат]]
Рәсәй метрологияһы баҫҡыстары:
Юл 59 ⟶ 60:
== СССР-ҙа метрология ==
СССР-ҙа метрология дәүләт дисциплинаһы булараҡ үҫә, сөнки индустриалләштереү һәм оборона-сәнәғәт комплексын үҫтереү үлсәмдәрҙә юғары теүәллек талап
БДБ илдәрендә дәүләт стандарттары (эталондар) өҫтөнлөклө булып ҡалыуын дауам итә.
Юл 65 ⟶ 66:
== Метрологияның йүнәлештәре ==
* Авиация метрологияһы<ref>{{
* Химия метрологияһы
* Медицина метрологияһы
Юл 71 ⟶ 72:
== Шулай уҡ ҡарағыҙ ==
* Бөтә донъя метрология көнө
* Метрология институты
* Стандартлаштырыу
* Сығымдарҙы үлсәү ҡорамалдарын тикшереү ҡулайламаһы
* Үлсәүҙәрҙеү төп тигеҙләмәһе
|