Википедия

Фашизмға ҡаршы йәһүд комитеты эше: өлгөләр араһындағы айырма

Интерактивная навигация по истории
← Алдағы үҙгәртеүКиләһе үҙгәртеү →
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ВизуальВикитекст
күренеште төҙәтеү
1 юл:
{{Ук}}
'''Йәһүд фашизмғаФашизмға ҡаршы йәһүд комитеты эше ‎''' — СССР-ҙа һуғыштан һуңғы [[Сталин репрессиялары|сәйәси репрессиялар]] эпизодтарының береһе.
 
СССР-ҙағы йәһүд йәмәғәт эшмәкәрҙәре төркөмөнә ҡарата эш — '''Йәһүд фашизмғаФашизмға ҡаршы комитетыйәһүд комитеты‎''' (ЕАК) ағзаларына ҡаршы — 1948 йылда асыла һәм һәм 1952 йылға тиклем дауам итә. Енәйәт эше буйынса ғәйепләнгән 15 кешенең 13-ө, шул иҫәптән С. А. Лозовский, И. С. Фефер һәм ЕАК-тың башҡа етәкселәре, 1952 йылдың 12 авгусында атып үлтерелә. ЕАК эше буйынса барыһы 125 кеше репрессиялана, шул иҫәптән 23 кеше атып үлтерелә, 5 кеше тикшереү ваҡытында вафат була. Һуңынан әлеге эш буйынса хөкөм ителгәндәр аҡлана. Тикшереүселәрҙең ҡайһы берҙәре ЕАК эшен СССР-ҙағы дәүләт антисемитлыҡ сәйәсәте сағылышы тип баһалай.
 
== Алдағы ваҡиғалар ==
16 юл:
 
== ЕАК-ты таратыу һәм башҡа йәһүд ойошмаларын тыйыу ==
1948 йылдың 20 ноябрендә Йәһүд фашизмғафашизмына ҡаршы комитеты эше ВКП(б)-ның Үҙәк Комитеты Политбюроһы ҡарары буйынса ябыла. Ҡарарҙа шулай тип әйтелә<ref name=izv/>{{Sfn|Костырченко|2003}}<ref>{{cite web| url = http://www.alexanderyakovlev.org/fond/issues-doc/68481| title = Решение политбюро ЦК ВКП(б) о закрытии ЕАК| publisher = Фонд Александра Яковлева| accessdate = 2013-7-5| archiveurl = https://www.webcitation.org/6I0JMkuCf?url=http://www.alexanderyakovlev.org/fond/issues-doc/68481| archivedate = 2013-07-10}}</ref>:
{{Цитата башы}} СССР Министрҙар Советы Бюроһының киләһе ҡарарын раҫларға:
СССР Министрҙар Советы Бюроһы СССР-ҙың Дәүләт именлеге министрлығына кисекмәҫтән "Йәһүд фашизмғафашизмына ҡаршы комитеты"н тарҡатырға ҡуша, сөнки факттар әлеге комитеттың советтарға ҡаршы пропаганда үҙәге булыуын һәм советтарға ҡаршы мәғлүмәтте сит ил разведкаһына биреп тороуын күрһәтә. Ошоға ярашлы комитеттың матбуғат органдарын ябырға, комитет эштәрен тартып алырға. Әлегә бер кемде лә ҡулға алмаҫҡа.
ЦК Секретары И. Сталин{{Цитата аҙағы}}
 
122 юл:
** Лозовский Соломон Абрамович — СССР-ҙың сит ил эштәре наркомының элекке урынбаҫары, Совинформбюро начальнигы;
** Фефер Исаак Соломонович — шағир, ЕАК секретары;
** Брегман Соломон Леонтьевич — РСФСР ДәүләтДәүдәт контроле министры урынбаҫары;
** Юзефович Иосиф Сигизмундович —Совинформбюро хеҙмәткәре;
** Шимелиович Борис Абрамович —Боткин исемендәге Үҙәк клиник дауаханаһының баш табибы;
152 юл:
ЕАК эше менән бәйле Йәһүд автономиялы өлкәһе етәкселеге тулыһынса ҡулға алына<sup>[111]</sup>.
 
Йәһүд фашизмғафашистарға ҡаршы комитеты эше буйынса 1948—1952 йылдарҙа бөтәһе 125 кеше репрессиялана, шул иҫәптән юғары үлем язаһына — 23, 25 йылға холоҡ төҙәтеү-хеҙмәт лагерҙарына (ИТЛ) — 20, егерме йылға — 3, ун биш йылға — 11, ун йылға — 50, һигеҙ йылға — 2, ете йылға — 1, 5 йылға — 2, өс йыл ярымға — 1, ун йыл һөргөнгә — 1 кеше ебәрелә. Тикшереү ваҡытында 6 кеше вафат була, биш кеше буйынса (Сталин үлгәндән һуң) эшт туҡтатыла<sup>[112][102][1]</sup>.
 
1955 йылдың ноябренә тиклем язаланғандырҙың яҙмышы тураһында бер ниндәй асыҡлыҡ булмай, совет вәкилдәре сит ил коллегаларына алдауын дауам итә. Мәҫәлән, Борис Полевой 1955 йылдың көҙөндә Нью-Йоркта Говард Фастҡа Лев Квитко элеккесә Мәскәүҙә ғаиләһе менән йәшәй тип әйтә <sup>[114]</sup>. Атып үлтереү тураһында сит ил матбуғатында 1956 йылдың мартында ғына хәбәр ителә<sup>[116]</sup>.
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Фашизмға_ҡаршы_йәһүд_комитеты_эше» битенән алынған