Харисов Әхнәф Ибраһим улы: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ә →‎Биографияһы: clean up, replaced: урыҫ → рус using AWB
Айсар (фекер алышыу | өлөш)
күренеште төҙәтеү, өҫтәмә мәғлүмәт, аныҡлаштырыу
4 юл:
|Изображение = Харисов Ахнаф Ибрагимович.jpg
|Ширина = 163px
|Дата рождения = 152.6.1914 (2)
|Место рождения = {{ТыуғанУрыны|Өфө губернаһы}} [[Бөрө өйәҙе]]<ref name="Х">Хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]дыңның {{ТыуғанУрыны|Балтас районы}}.</ref>, [[Бөрө өйәҙе]], [[Имән (Балтас районы)|Имән]] ауылы
|Дата смерти = 15.5.1977
|Место смерти = [[РСФСР]], [[Башҡорт АССР-ы]], {{ВБУ|Өфө|Өфөлә}}
31 юл:
{{фамилиялаш|Харисов}}
 
'''Харисов Әхнәф Ибраһим улы Харисов''' ([[152 июнь]] [[1914 йыл]] — [[15 май]] [[1977 йыл]]) — башҡорт яҙыусыһы, тел һәм әҙәбиәт белгесе, филологияюғары мәктәп уҡытыусыһы. 1954–1964 йылдарҙа [[Тарих, тел һәм әҙәбиәт институты]] директоры, 1964–1977 йылдарҙа — директор урынбаҫары. [[Бөйөк Ватан һуғышы]]нда ҡатнашыусы. 1942 йылдан [[СССР Яҙыусылар союзы]] ағзаһы. Филология фәндәре докторы (1972), профессор (1972), [[Башҡорт АССР-ы]]ның атҡаҙанған фән эшмәкәре. Башҡорттарҙан(1957) беренсеһәм булып[[Салауат «филологияЮлаев фәндәреисемендәге кандидаты»дәүләт ғилмипремияһы]] дәрәжәһенәлауреаты диссертация(1987). яҡлаусы[[Октябрь Революцияһы ордены|Октябрь Революцияһы]] (19411975), [[«Почёт Билдәһе» ордены|«Почёт Билдәһе»]] (1949) ордендары кавалеры.
 
Башҡорттарҙан беренсе булып «филология фәндәре кандидаты» ғилми дәрәжәһенә диссертация яҡлаусы (1941).
 
== Биографияһы ==
Әхнәф Ибраһим улы Харисов 1914 йылдың 2 июнендә [[Өфө губернаһы]] Бөрө өйәҙе<ref>Хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]дың,ның [[Балтас районы]]</ref> [[Имән (Балтас районы)|Имән]] ауылында тыуған.
 
[[Файл:Tomb Kharisov A. (Харисов, Ахнаф Ибрагимович).jpg|thumb|Әхнәф Ибраһим улы Харисов ҡәбере ([[Өфө мосолман зыяраты]])]]
Буласаҡ ғалимдың ғилми эшкә һәләтлеге [[БашҡортК. дәүләтА. Тимирязев исемендәге университеты|Башҡорт дәүләт педагогия институтыныңинституты]]ның [[башҡорт теле]] һәм [[Башҡорт әҙәбиәте|әҙәбиәте]] бүлегендә уҡыған саҡтарында уҡ күренә башлай. 1935 йылда институтты тамамлағас, шунда уҡ эшкә ҡалдырыла. 1937 йылда шағир [[Ҡадир Даян]] менән бергәләп «Стилистика. V—VII кластар өсөн дәреслек» китабын яҙалар.

1941 йылда Мәскәүҙә тел белеме буйынса аспирантура тамамлай, башҡорттарҙан беренсе булараҡ,булып «филология фәндәре кандидаты» дәрәжәһенә диссертация яҡлай.

1944 йылда рус телендә «Категория глагольных вндоввидов в башкирском языке» тигән тәрән фәнни йөкмәткеле китабын сығара. Шул уҡ 1944 йылда Ә. И. Харисов уҡыу йорттары өсөн тағы ла бик мөһпммөһим бер китап — "Әҙәбиәт теорияһы"н донъяға сығара.

Үҙ эшмәкәрлеген телсе булып башлаған Ә. И.Әхнәф Харисов нигеҙҙә әҙәбиәт мәсьәләләре менән шөгөлләнә. Уның 1965 йыл донъя күрген ҙур күләмле «Башҡорт халҡының әҙәби мираҫы. XVIII—XIX быуат» тигән китабы — һис шикһеҙ башҡорт фәнни күгендә баһалап бөткөһөҙ оло ҡаҙаныш. Шул уҡ ваҡытта мәктәптәр әсәнөсөн бик күп дәреслектәр, ҡулланмалар яҙыу эшен дә алып барҙыбара. Уның әүҙем ғилми эшмәкәрлеге «Октябрь революцияһы», «Почёт билдәһеБилдәһе» ордендары һәм миҙалдар менән билдәләнде.
 
1948—1951 йылдарҙа Әхнәф Харисов Башҡортостан Яҙыусылар союзының идара рәйесе була. Был осорҙа ул башҡорт әҙәбиәтен аратабан үҫтереү һәм уны Бөтә Союза аренаһына сығарыуға күп көс һала.
Юл 44 ⟶ 52:
{{иҫкәрмәләр}}
 
== СығанаҡтарҺылтанмалар ==
* {{БЭ2013У|index.php/prosmotr/2-statya/660-kharisov-akhnaf-ibragimovich}}
 
== Сығанаҡтар ==
* [[Ғәйнуллин Миҙхәт Фазлый улы|Гайнуллин М. Ф.]], [[Хөсәйенов Ғайса Батыргәрәй улы|Хусаинов Г. Б.]] Писатели Советской Башкирии. Биобиблиографический справочник / Оформление А. Королевского. — Уфа: Башкирское книжное издательство, 1977. — 416 с. {{ref-ru}}
* [[Ғәйнуллин Миҙхәт Фазлый улы|Ғәйнуллин М. Ф.]], [[Хөсәйенов Ғайса Батыргәрәй улы|Хөсәйенов Ғ. Б.]] Совет Башҡортостаны яҙыусылары. Биобиблиографик белешмә. Тулыландырылған, төҙәтелгән икенсе баҫма. — Өфө: Башҡортостан китап нәшриәте, 1988. — 400 бит.