Википедия

Тимер бүре: өлгөләр араһындағы айырма

Интерактивная навигация по истории
Киләһе үҙгәртеү →
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ВизуальВикитекст
"Железный волк" битен тәржемә итеп төҙөлгән
 
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
1 юл:
{{Ук}}
 
[[Файл:Vilnius_-_panoramio_(17).jpg|мини|Риүәйәттәге бүре тимерҙән булыуға ҡарамаҫтан Вильнюстағы бөйөк кенәз Гедимин һәйкәле янындағы бүре таштан әүәләнгән.]]
'''Тимер бүре'''  — тылсымлы әүермән-[[бүре]] рәүешендәге Көнсығыш Европа фольклор персонажы.
 
[[Литва|Литвала]] ла бүре Вильнюсҡа нигеҙ һалыу тураһындағы риүәйәттә һүрәтләнә, бында уның ныҡлығы күрһәтелә. Тимер бүре бөйөк кенәз Гедиминға төшөндә инә<ref>[http://imadesign.ru/ru/news/journal?author=12&id=123 Князь Гедеминас и Железный волк]</ref>, өҫтәүенә, мәжүси ҡанбаба Лиздейка Тимер бүренебүрегә буласаҡ яҡын барғыһыҙ һарай кәүҙәләнеше булараҡ аңлатма бирә<ref>[http://www.calend.ru/holidays/0/0/519/ Дни столицы в Литве]</ref> (әлеге риүәйәт Литва баш ҡалаһындағы Гедимин һәйкәлендә кәүҙәләндерелгән). Предание об основании города рассказывает о сне, приснившемся князю, когда однажды после охоты он остановился на ночлег у холма над рекой [[Вильня]]:
{{Цитата башы}}▼
И приснился ему там сон, что на горе, которую звали Кривая, а сейчас Лысая, стоит большой [[железный волк]] и в нем ревет, как будто сто волков выло. И очнувшись от сна своего, он сказал волхву своему по имени [[Лиздейко]], который был найден в орлином гнезде, и был тот Лиздейко у князя Гедимина волхвом и наивысшим языческим попом: ''«Видел я сон удивительный»''; и сказал ему все, что во сне видел. А тот волхв Лиздейко сказал государю: ''«Князь великий, железный волк означает, что будет здесь столичный город, а что у него внутри ревет — то слава о нем разнесется на весь мир»''. И князь великий Гедимин завтра же, не уезжая, послал за людьми и заложил замок, один на [[Свинторог]]е, Нижний, а другой — на Кривой горе, которую теперь зовут Лысой, и дал имя тем городам Вильно.
{{Цитата аҙағы|[[Хроника Быховца]] — ''«РОД ВЕЛИКИХ КНЯЗЕЙ ЛИТОВСКИХ, ИЗ ПОКОЛЕНИЯ И ИЗ РОДА... »''<ref>[http://www.vostlit.info/Texts/rus/Bychovec/frametext.htm Хроника Быховца] // vostlit.info</ref>}}▼
<br /><blockquote class="ts-Начало_цитаты-quote">
 
Ҡала нигеҙ һалыу тураһындағы риүәйәттә кенәз һунарҙан һуң Вильня йылғаһы янындағы убала төнгә туҡтағанда күргән төшө тураһында бәйән итә:
▲{{Цитатацитата башы}}
Һәм шунда, Кривая, ә хәҙерге ваҡытта Лысая, тип аталған тау башында ул төш күрә: ҙур тимер бүре тора һәм уның эсендә нимәлер олой, әйтерһең, йөҙ бүре олой. Йоҡонан айнығас, ул бөркөт ояһында табылған һәм кенәз Гедиминдың волхвы һәм иң юғары мәжүси попы булған Лиздейко исемле волхвына әйтә: ''«Күрҙем мин мөғжизәле төш»''; һәм төшөмдә нимә күргәнемде бөтәһен дә әйттем. Ә теге Лиздейко волхв батшаға әйтә: ''«Бөйөк кенәз, тимер бүре — баш ҡалаға ишара, ә эсендәге олоу — уның даны бөтә донъяға тараласағын күрһәтә»''. Һәм бөйөк кенәз Гедимин иртәгәһенә үк, ҡайтмайынса, кеше артынан ебәргән һәм һарайға нигеҙ һалған: береһе, Түбәнге, Свинторогта, ә икенсеһе — хәҙер Лысая тип йөрөтөлгән, Кривая тауында, һәм уларға Вильно исемен биргән.
▲{{Цитатацитата аҙағы|[[ХроникаБыховец Быховца]]хроникаһы — ''«РОД ВЕЛИКИХ КНЯЗЕЙ ЛИТОВСКИХ, ИЗ ПОКОЛЕНИЯ И ИЗ РОДА... »''<ref>[http://www.vostlit.info/Texts/rus/Bychovec/frametext.htm Хроника Быховца] // vostlit.info</ref>}}
 
<templatestyles src="Шаблон:Конец цитаты/styles.css" /><div class="ts-Конец_цитаты-source">— <cite>Хроника Быховца — ''«РОД ВЕЛИКИХ КНЯЗЕЙ ЛИТОВСКИХ, ИЗ ПОКОЛЕНИЯ И ИЗ РОДА.''</cite><cite>''.. »''<ref>[http://www.vostlit.info/Texts/rus/Bychovec/frametext.htm Хроника Быховца] // vostlit.info</ref></cite></div></blockquote>«Тимер бүре» исеме менән А. Вольдемарастың нацистар ойошмаһы, аталған, был ойошма 1934 йылда фетнә ҡуптарырға маташа<ref>[https://web.archive.org/web/20071006014831/http://www.geocities.com/CapitolHill/Parliament/7231/sayers/sayers17.htm Измена и террор]</ref>, шулай уҡ Литва Юғары Советының хәҙерге заманзаманса мотоуҡсылар бригадаһы ''Тимер бүре'' исемен йөрөтә.▼
И приснился ему там сон, что на горе, которую звали Кривая, а сейчас Лысая, стоит большой [[железный волк]] и в нем ревет, как будто сто волков выло. И очнувшись от сна своего, он сказал волхву своему по имени [[Лиздейко]], который был найден в орлином гнезде, и был тот Лиздейко у князя Гедимина волхвом и наивысшим языческим попом: ''«Видел я сон удивительный»''; и сказал ему все, что во сне видел. А тот волхв Лиздейко сказал государю: ''«Князь великий, железный волк означает, что будет здесь столичный город, а что у него внутри ревет — то слава о нем разнесется на весь мир»''. И князь великий Гедимин завтра же, не уезжая, послал за людьми и заложил замок, один на [[Свинторог|Свинтороге]], Нижний, а другой — на Кривой горе, которую теперь зовут Лысой, и дал имя тем городам Вильно.
▲<templatestyles src="Шаблон:Конец цитаты/styles.css" /><div class="ts-Конец_цитаты-source">— <cite>Хроника Быховца — ''«РОД ВЕЛИКИХ КНЯЗЕЙ ЛИТОВСКИХ, ИЗ ПОКОЛЕНИЯ И ИЗ РОДА.''</cite><cite>''.. »''<ref>[http://www.vostlit.info/Texts/rus/Bychovec/frametext.htm Хроника Быховца] // vostlit.info</ref></cite></div></blockquote>«Тимер бүре» исеме менән А. Вольдемарастың нацистар ойошмаһы, аталған, был ойошма 1934 йылда фетнә ҡуптарырға маташа<ref>[https://web.archive.org/web/20071006014831/http://www.geocities.com/CapitolHill/Parliament/7231/sayers/sayers17.htm Измена и террор]</ref>, шулай уҡ Литва Юғары Советының хәҙерге заман мотоуҡсылар бригадаһы Тимер бүре исемен йөрөтә.
 
[[Украина|Украин]] әкиәттәрендә Тимер бүре көс-ҡөҙрәтте, рыцарлыҡты, ҡаһарманлыҡты кәүҙәләндерә һәм үгәйһетелгәндәргә ярҙамға килә<ref>[http://gloss.ua/theatre/plays/Kak_zheleznyj_volk_zimu_spas Как Железный Волк зиму спас]</ref>.
 
[[Беларусь|Белоруссияла]] Тимер бүре полоцк кенәзе Всеслав менән тиңләштерелә<ref>[http://kniga.israelinfo.ru/catalog/2/316/177523 Железный волк]{{Недоступная ссылка|date=Июнь 2018|bot=InternetArchiveBot}}</ref>.
 
== Иҫкәрмәләр ==
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Тимер_бүре» битенән алынған