Бөтә донъя шиғриәт көнө: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
"Всемирный день поэзии" битен тәржемә итеп төҙөлгән
 
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
1 юл:
{{Ук}}
'''Бөтә донъя шиғриәт көнө''' — байрам йыл һайын [[21 март]]<nowiki/>та билдәләнә. Был байрам [[ЮНЕСКО]] тарафынан ойошторолған (Берләшкән милләттәр ойошмаһының мәғариф, фән һәм мәҙәниәт буйынса ойшмаһы) ЮНЕСКО-ның генераль конференцияһының 30-сы сессияһында [[15 ноябрь|15 ноябрҙә,]] [[1999 йыл|1999 йыл,]]<ref>{{Cite web}}</ref> ҡабул ителә. ЮНЕСКО ҡарары буйынса, байрамдың маҡсаты — «яңы милли, төбәк һәм халыҡ-ара шиғри хәрәкәтен таныу һәм уға яңы импульс биреү».
 
'''Бөтә донъя шиғриәт көнө'''  — байрам йыл һайын [[21 март]]<nowiki/>та билдәләнә. Был байрам [[ЮНЕСКО]] тарафынан ойошторолған (Берләшкән милләттәр ойошмаһының мәғариф, фән һәм мәҙәниәт буйынса ойшмаһы) [[ЮНЕСКО]]-ның генераль конференцияһының 30-сы сессияһында [[15 ноябрь|15 ноябрҙә,]] [[1999 йыл|1999 йыл,]]<ref>{{Cite web}}</ref> ҡабул ителә. ЮНЕСКО ҡарары буйынса, байрамдың маҡсаты  — «яңы милли, төбәк һәм халыҡ-ара шиғри хәрәкәтен таныу һәм уға яңы импульс биреү».
 
== Тарих ==
Тәүге шиғриәт көнө инициативаһы рәсми рәүештә [[1930 йылдарйыл]]дар аҙағында: [[1938 йыл|1938 йылда]]да американың [[Огайо]] штаты шағирәһе Тесса Суизи Уэбб инициативаһы буйынса<ref>[http://www.hmdb.org/Marker.asp?Marker=11550 Webb Tessa Sweazy, Poetry Founder Ohio Day of] // Database Historical Marker{{ref-en}}</ref> шиғриәт көнөн [[15 октябрь|15 октябрҙә]]  — боронғо рим шағиры [[Вергилий]]<ref>Rutman Shereen Gertel. Let ' s celebrate!: Worth of A ' s holiday projects.  — Troll Associates, 1992.  — 15 P.. {{ref-en}}</ref> тыуған көндә үткәреү тәҡдим ителә. [[1951 йыл|1951]] йылдада был дата АҠШ-тың 38 штатында, шулай уҡ [[Мексика|Мексикала]]ла<ref>Who ' s Who in International Poetry.  — International Centre Biographical, 1977.  — Ff 522 P.. {{ref-en}}</ref>таныла һәм Милли шиғриәт көнө булараҡ билдәләнә. Һуңынан был көн-Бөтә донъя шиғриәт көнө булараҡ байрам итеп башҡа илдәрҙәл үткәрелә<ref>[http://recordsearch.naa.gov.au/SearchNRetrieve/Interface/DetailsReports/ItemDetail.aspx?Barcode=8905805 Sydney in A World function Day Poetry, 1963] // Archives National Australia of{{ref-en}}</ref>.
 
1998 йылда [[Марокко]] тәҡдиме буйынса, ЮНЕСКО-ның Генераль Ассамблеяһы Бөтә донъя шиғриәт көнөн байрам итеү тураһында мәсьәләне ҡарай һәм бындай сараларсараларҙы үткәрергә тәҡдим итә. Шул көндән алып төрлө илдәрҙә Шиғриәт көнө үткәрелә<ref>[http://unesdoc.unesco.org/images/0011/001169/116959r.pdf 157 документ-ЮНЕСКО башҡарма комитеты сессияһында]</ref>. Мәскәү, [[Париж]], [[Брюссель]] һәм бүтән баш ҡалаларҙа Шиғриәт көнө [[1999 йылдың йыл]]дың 21 мартында ү кәрелә башлай. Мәскәүҙә[[Мәскәү]]ҙә Дәүләт әҙәби музейында, Петровкала, тәүге тапҡыр Шиғриәт көнө үткәрелә. Уның инициаторы булып ДООС әҙәби берекмәһе тора; программаны Анатолий Кудрявицкий алып бара, саҡырылған ҡунаҡтар араһында шағирҙар Генрих Сапгир, Игорь Холин, Константин Кедров, Татьяна Щербина, Михаил Айзенберг Михаил һәм башҡалар була. [[2000 йылдайыл]]да Шиғриәт көнө Таганкалағы театрҙа үтә, унда Андрей Вознесенский, Константин Кедров, Елена Кацюба, Алина Витухновская, Юрий Любимов һәм башҡалар сығыш яһай. 2001 йылда «ДООС» сараһына параллель рәүештә Таганка театрындаМихаил Айзенберг, Сергей Гандлевский, Иван Ахметьев, Вера Павлова һәм «Вавилон» альманахы авторҙары шиғриәт көнөн үткәрә<ref>[https://lenta.ru/culture/2001/03/21/poesia/ Всемирный день поэзии в Москве: на Таганке — Витухновская и Борзов, в ОГИ — Гандлевский и Павлова] {{Wayback|url=https://lenta.ru/culture/2001/03/21/poesia/|date=20170211081155}} // [[Лента.ру]], 21.03.2001.</ref>. 2001 йылдан алып К. Кедров етәкселегендәге музыкаль-шиғри программа, ике көнлөк йәштәр шиғри фестивале традицион булып китә<ref>[[Идлис, Юлия Борисовна|Идлис Ю]]. [http://magazines.russ.ru/nlo/2003/62/idlis.html Өсөнсө йәш шиғриәт фестивалендә (Мәскәү, 2003 йылдың 21-23 мартта)] // «әҙәби Яңы обозрение», 2003, №  62.</ref>.
 
Бөтә донъя шиғриәт көнөнөң Мәскәү программаһы яйлап үҫә, шиғриәткә бағышланған саралар бер айға һуҙыла һәм Дәүләт әҙәби музейы патронаты аҫтында уҙғарыла<ref>[https://books.google.com/books?id=08oACgAAQBAJ&pg=PA4&lpg=PA4&dq=«Всемирный+день+поэзии» Йыл литература] // «Книжное обозрение», 2015, №  3-4 (2405-24062405—2406), с. 4.</ref>. Рәсәйҙең башҡа ҡалаларында ла шиғриәт көнө үткәрелә: мәҫәлән, [[Магнитогорск|Магнитогорскиҙа]] 2002 йылдың 20-21 мартында Бөтә донъя шиғриәт форумы үтә<ref>[http://kommersant.ru/doc/936119 Бөтә донъя шиғриәт форумы башлана / Магнитогорск] // «КоммерсантЪ», 20.03.2002.</ref>, ә [[Санкт-Петербург|Санкт-Петербургта]]та 2014 йылда [[Лермонтов Михаил Юрьевич|Михаил Лермонтовтың]] юбилейына бағышланған марафон үткәрелә, уның барышында актерҙар, шағирҙар һәм һәр бер теләгән кеше шиғырҙар һәр кем уҡый<ref>[http://paperpaper.ru/papernews/2014/03/14/lermontov-200-2/ Шиғриәт көнө һигеҙ сәғәт уҡытыла. лермонтова петербург булды] // «Ҡағыҙ», 14.03.2014.</ref>.
 
== Иҫкәрмәләр ==
Юл 12 ⟶ 14:
 
== Һылтанмалар ==
 
* [http://www.un.org/ru/events/poetryday/ Всемирный день поэзии на сайте ООН]{{ref-en}}
* [https://rutube.ru/video/eedf2a6e0d6da52f4d59a97e4a388ff0 Всемирный день поэзии в Театре на Таганке, 2000]
Юл 18 ⟶ 19:
[[Категория:БМО-ның халыҡ-ара көндәре]]
[[Категория:Шиғриәт]]
[[Категория:Мәҙәниәт]]