Екатерина II һәйкәле (Симферополь): өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
"Памятник Екатерине II (Симферополь)" битен тәржемә итеп төҙөлгән
 
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
1 юл:
{{Ук}}
[[Файл:Ekaterina-II-Simferopol2.jpg|справа|мини|300x300пкс|Екатерина II һәйкәле Симферополь]]
 
 
 
== Беренсе һәйкәл ==
Бөйөк император [[Екатерина II ]] беренсе һәйкәлдең авторы Император художество академияһының академигы Н.  А.  Лаверецкий булған. Был һәйкәл [[Ҡырым]]дың Ҡырымдың Рәсәйгә[[Рәсәй]]гә ҡушылыуына йөҙ йыл тулыу юбилейына арнала. Һәйкәлде халыҡ иғәнәһе аҡсаһына төҙөйҙәр. [[1890 йылдайыл]]да һәйкәл [[Симферополь]] ҡала баҡсаһында ҡуйыла. Монумент Екатерина II бронза һынын гранит пьедесталда кәүҙәләндерә. Екатерина II уң ҡулында скипетр һәм Ҡырымдың йәйелдерелгән картаһын тотҡан, һул ҡулы ҡала яғына һонолған. ҺәйкәлдеңҺәйкәл тирәләй Екатерина II осорондағы дәүләт эшмәкәрҙәре тора, улар барыһы ла Ҡырымдың [[Рәсәй Федерацияһы|Рәсәйгә]] ҡушылыуына өлөш индергән кешеләр  — кенәз Григорий Потемкин-Таврический һәм Василий Долгоруков-Крымский, полководецАлександрполководец Александр Суворов, Рәсәйҙең Төркиәләге илсеһе Яков Булгаков.
 
[[1921 йылдыңйыл]]дың майында совет власы бронза һәйкәлде һүтеп ала. Улар урынына «Азатлыҡ һәйкәлен» (Ҡырымды азат итеү һәйкәлен) ҡуялар, унда арматура, гипс, цементтан эшләнгән пролетарий фигураһы кәүҙәләндерелгән. Бөйөк Ватан һуғышы алдынан. был һын Ленин һәйкәле менән алмаштырыла. [[1990 йылдайыл]]да Екатерина II һәйкәлен кире ҡуйырға маташҡандар, әммә был идеяны украин властары яҡламай.
 
== Тергеҙеү ==
[[Файл:The_Monument_to_Catherine_the_Great_in_Simferopol.jpg|мини|357x357пкс|Тергеҙелгән һәйкәл 2016 йылдың авгусында ]]
Яңы һәйкәлгә тантаналы рәүештә [[2007 йылдыңйыл]]дың 2 июнендә нигеҙ ташы һалына<ref>[http://old.qha.com.ua/ru/obschestvo/babenko-ispugalsya-rezni-v-simferopole-i-perenes-zakladku-pamyatnika-lt-br-gt-ekaterine-ii-lt-br-gt/9647/ Закладка екатерина ii һәйкәле күсереү һәм симферополь Бабенко ҡырып ҡурҡа.]</ref>. Һәйкәл ҡуйыуға Ҡырым татар халҡы Мәжлесе һәм Украин милләтселәре конгресы ҡаршы сыға<ref>[http://old.qha.com.ua/ru/obschestvo/mer-simferopolya-hochet-provesti-referendum-po-ustanovke-pamyatnika-ekaterine-ii/9646/ Симферополдә референдум үткәреү буйынса мэры екатерина ii һәйкәл ҡуйырға теләй]</ref><ref>[http://old.qha.com.ua/ru/obschestvo/mer-simferopolya-otvetil-zayavleniem-na-zayavlenie-kongressa-ukrainskih-natsionalistov/10504/ Мэр белдереүенсә өсөн ғаризаларҙы конгресс яуап бирмәгән украин милләтсе симферополь]</ref>.
 
[[2014 йылданйыл]]дан һуң [[Ҡырым]] [[Рәсәй ФедерацияһынаФедерацияһы]]на ҡушылыуы менән [[Симферополь]] мэры хәбәр итеүенсә, ҡала властары Ҡырым һәм Симферополь Митрополиты Лазарь менән аралашҡандан һуң һәйкәлде тергеҙергә ниәтләйҙәр<ref>{{Cite news|title=Церетели восстановит памятник Екатерине Второй в Симферополе|author=Вести.ru|url=http://www.vesti.ru/doc.html?id=1836680|work=|date=25.07.2014}}</ref>. Һәйкәл тирәләй элекке проект буйынса матур фонарҙар, фонтандар ҡуйылған, ҡоймалар менән уратылған парк зонаһы булдырыу күҙаллана  — фонарь менән матур, ҡоймалары, фонтан<ref>{{Cite news|title=Памятник Екатерине II восстановят в Симферополе|author=Interfax|url=http://www.interfax.ru/russia/463352|date=2015-08-29}}</ref>.
 
[[2015 йылдыңйыл]]дың ғинуарында Симферополдә, Рукавишниковтарҙың ижади оҫтаханаһында, Екатерина II һәйкәлен тергеҙеп, мәҙәни мираҫты һаҡлау буйынса эш башлана. Император һынын бронзанан Рәсәй халыҡ рәссамы скульптор А.  И.  Рукавишников эшләй. Артабан был оҫтахана үҙенең эшен Симферополь ҡалаһына бүләккә тапшыра <ref>[http://simadm.ru/press/government/973/ Тормош симферополь ҡалалағы мәҙәни өлкәнең үҫеше тикшерелде.]</ref>.
 
2015 йылдың март айында «Урыҫ берҙәмлеге» төбәк-ара йәмәғәт ойошмаһы, уларҙың етәксеһе Елена Аксенова, монументты Симферополдә тарихи монументты тергеҙеү инициативаһы менән сығыш яһай. Проектты святитель Бөйөк Василий Фонды хуплап сыға, ул һәйкәлде тергеҙеү өсөн Бөтә Рәсәй аҡса йыйыуын иғлан итә<ref>{{Cite news|title=Статуя Екатерины II отлита и уже готова к отправке из Москвы в Симферополь|url=http://crimea.mk.ru/articles/2016/06/05/statuya-ekateriny-ii-otlita-i-uzhe-gotova-k-otpravke-iz-moskvy-v-simferopol.html|accessdate=2018-04-16|language=ru-RU}}</ref>. Бының өсөн махсус счет асып, унда яҡынса 47 миллион һум аҡса йыйып алына, аҡсаларҙы шул иҫәптән смс аша иғәнә рәүешендә йыялар<ref>{{Cite news|title=Елена Аксенова: деньги на монумент Екатерине II жертвовала вся Россия|url=https://crimea.ria.ru/society/20160819/1106916769.html|work=РИА Новости Крым|date=20160819T1830+0300Z|accessdate=2018-04-16|language=ru}}</ref>.
 
Яңы монументтың макеты һаҡланып ҡалған макеттың тасуирламаһы һәм фотоһүрәттәре нигеҙендә Мәскәү скульпторҙары К. Кубышкин һәм И. Яворский тарафынан эшләнә. Генераль подрядсыһы Мәскәү өлкәһе Жуковский ҡалаһының "«Әҙәби арт"» скульптура-производство комбинаты була. Һәйкәл 2016 йылдың мартында төҙөлә башлай. Июнь айында һәйкәл эшләнеп бөтә һәм 25 июндә Симферополгә алып киленеп, постаментҡа баҫтырыла<ref>[http://www.rg.ru/2016/01/26/reg-kfo/ekaterina.html Мәҡәләләр «Рәсәй гәзите»]</ref><ref>[http://www.crimea.kp.ru/daily/26546/3562665/ Инде ҡаҙалды симферополь пьедесталдың екатерина ii һәйкәле булған.]</ref>. Бөйөк Екатеринаға 2016 йылдың 19 авгусында тергеҙелгән һәйкәл асыла<ref>{{Cite web|url=https://rg.ru/2016/08/19/reg-ufo/v-simferopole-otkryli-pamiatnik-ekaterine-velikoj.html|title=В Симферополе открыли памятник Екатерине Великой|date=2016-08-19|publisher=Российская газета}}</ref>.
 
Монументтың бейеклеге - — 10 метр, ауырлығы яҡынса 7 тонна.
<ref>[http://tass.ru/obschestvo/3550819 Симферополь Екатерина II һәйкәле асылды.]</ref>.
 
Юл 25 ⟶ 27:
 
== Һылтанмалар ==
 
* [http://crimeanblog.blogspot.com/2010/10/ekaterina-ii-simferopol.html Информация о памятнике на сайте Крымского блога]
[[Категория:1921 йылда юҡ булғандар]]