Стэнфорд университеты: өлгөләр араһындағы айырма

'''Стэнфорд университеты'''<ref>Англо-русский словарь лингвострановедческий «ii американдарҙың» / под ред. филология фәндәре докторы, профессор г. в. Чернова.  — Һүҙлек Lingvo ABBYY, 2005</ref><ref>{{Cite web|title=Распоряжение Правительства РФ от 21.05.2012 № 812-р «Об утверждении перечня иностранных образовательных организаций и научных организаций, которые выдают документы иностранных государств об ученых степенях и ученых званиях, признаваемые на территории Российской Федерации»|url=http://nic.gov.ru/ru/docs/russian/government/812-p_recognition|date=21.05.2012}}</ref>, шулай уҡ '''Станфорд университеты'''<ref name="БСЭ">{{БСЭ3|Станфордский университет}}</ref><ref>Ҙур Энциклопедик һүҙлек. 2000. Мәҡәләләр «университет станфордский»</ref><ref>Энциклопедик һүҙлек. 2009. Мәҡәләләр «университет станфордский»</ref><ref>{{БРЭ}}</ref> ([[Английский язык|ингл.]] &nbsp; <span style="font-style:italic;" lang="en">Stanford University</span>; тулы исеме [[Английский язык|ингл.]] &nbsp; <span style="font-style:italic;" lang="en">Stanford University Leland Junior</span>, кесе Леланд Стэнфорд исемендәге университет)  — АҠШ-тың шәхси тикшеренеү университеты, АҠШ-та һәм донъяла иң абруйлы һәм юғары рейтинглы университеттарҙың береһе. Пало-Альто ҡалаһы янында урынлашҡан ([[Сан-Франциско|Сан-Францисконан]]нан көньяҡтараҡ).

Стэнфордта АҠШ-тан һәм бөтә донъянан 7000-дән ашыу студент һәм 9000-дән ашыу аспирант уҡый. Уҡытыу күп кенә факультеттарҙа алып барыла ([http://www.stanford.edu/academics/departments тулы исемлеген ҡарағыҙ]), улар араһында [[:en:Stanford Law School|юридик]], [[:en:Stanford University School of Medicine|медицина]], [[:en:Stanford University School of Engineering|техник]], музыкаль һәм башҡалар. Структураһына шулай уҡ төрлө мәктәптәр (Стэнфорд юғары бизнес мәктәбе кеүек) һәм фәнни-тикшеренеү үҙәктәре ( [https://ccrma.stanford.edu/ CCRMA кеүек]) инә. Университет Кремний үҙәнендә урынлашҡан. Уны тамамлаусылар [[Hewlett-Packard]], [[Electronic Arts]], [[Sun Microsystems]], [[Nvidia]], [[Yahoo!]], [[Cisco Systems]], [[Silicon Graphics]] иһәм [[Google (компания)|Google]] кеүек компаниялар ойошторалар.

Стэнфорд студенттары 36 спорт төрө буйынса ярыштарҙа ҡатнашалар<ref>{{Cite web|url=http://www.gostanford.com/|title=Stanford Cardinal}}</ref>, ә университет үҙе ике шәхси университеттарҙың береһе булып тора, улар Pacific-12 конференцияһының беренсе футбол дивизионында ярышалар. Университетта спорт программаһы эшләгән осорҙа, уның студенттарыNCAAстуденттары NCAA-ның 105 чемпион титулын яулай, был бөтә уҡыу йорттары араһында икенсе күрһәткес булып тора<ref>{{Cite web|url=http://fs.ncaa.org/Docs/stats/champs_records_book/Overall.pdf|title=Most NCAA Titles}}</ref>.

Университет Стэнфорд фәнни-тикшеренеү паркы тип аталған фәнни-сәнәғәт территориаль комплексты үҙ эсенә ала.

Стэнфордҡа тимер юл магнаты, АҠШ-тың сенаторы һәм Калифорнияның элекке губернаторы Леланд Стэнфорд һәм уның ҡатыны Джейн Стэнфорд нигеҙ һала. Университет уларҙың берҙән-бер улы (кинйә), 1884 йылда вафат булған һәм 16 йәшен тултыра алмаған Леланд Стэнфорд хөрмәтенә аталған. Стэнфордтар университетты үҙҙәренең берҙән-бер улына бағышларға ҡарар итәләр, һәм Леланд ҡатынына : «Калифорния балалары беҙҙең балаларыбыҙ булыр» тип әйтә.

Сенатор һәм миссис Стэнфорд [[Гарвард университеты|Гарвард университеты президенты]] президенты Чарлз Элиотҡа киләләр ([[:en:Charles William Eliot|Charles Eliot]]) һәм унан Пало-Альтола икенсе Гарвардты төҙөү өсөн күпме аҡса кәрәк булыр ине тип һорайҙар. Элиот 5 миллион доллар суммаһын атай. Әммә Корнелл университеты президенты Э.  Д.  Уайтҡа Стэнфордтың тәүге ректоры булырға тәҡдим иткәс, ул итәғәтле баш тарта<ref>There exists a [[Urban myth|popular story]] that a lady in «faded gingham» and a gentleman in a «homespun threadbare suit» went to visit the president of [[Гарвард университеты|Harvard]] about making a donation, were rebuffed, and then founded Stanford. {{Cite web|title=Stanford University History|publisher=Stanford University|url=http://www.stanford.edu/home/stanford/history/begin.html#myth|archiveurl=https://www.webcitation.org/61Cf9P8nM|archivedate=2011-08-25}}</ref><ref>{{Cite web|title=Dear Uncle Ezra Question #10|publisher=[[Cornell University]]|url=http://ezra.cornell.edu/posting.php?timestamp=1097125200|archiveurl=https://www.webcitation.org/61Cf9z9Za|archivedate=2011-08-25}}</ref>. Бының урынына Э.  Д.  Уайт уларға <a href="./https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B6%D0%BE%D1%80%D0%B4%D0%B0%D0%BD,_%D0%94%D1%8D%D0%B2%D0%B8%D0%B4_%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%80" rel="mw:WikiLink" data-linkid="117" class="cx-link" title="Джордан, Дэвид Старр">Дэвид Старр Джордан</a>ды, үҙенең элекке студенты һәм Индиан университеты президентын тәҡдим итә. Һөҙөмтәлә, үрмәле гөл Лигаһы лидерҙарына ике тапҡырға күберәк эш хаҡы тәҡдим иткән булһалар ҙа, Стэнфордтар ошо кандидатурала туҡталалар<ref name="Starr">{{Cite book|title=Americans and the California Dream|publisher=Oxford University Press}}</ref>.

Яңы университеттың Дэвид Джордан һайлаған девизы ошолай яңғырай: {{Langi|de|«Die Luft der Freiheit weht»}} (Азатлыҡ елдәре иҫә)  — [./https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%83%D1%82%D1%82%D0%B5%D0%BD,_%D0%A3%D0%BB%D1%8C%D1%80%D0%B8%D1%85_%D1%84%D0%BE%D0%BD Ульриха фон Гуттен]дан өҙөк.урынлашҡан булған подозрительна Был девизға бигерәк тә Беренсе бөтә донъя һуғышы башланғас, немец телендә әйтелгән бөтә һүҙҙәр ҡабул ителмәгәндә, шикләнеп ҡарайҙар. Шул саҡта университет был девиз рәсми түгел тип иғлан итә<ref>{{Cite web|last=Casper|first=Gerhard|authorlink=|coauthors=|title=Die Luft der Freiheit weht - On and Off|work=|publisher=Stanford University|date=1995-10-05|url=http://www.stanford.edu/dept/pres-provost/president/speeches/951005dieluft.html|doi=|accessdate=2009-09-06|archiveurl=https://www.webcitation.org/61CfAVB6O|archivedate=2011-08-25}}</ref>.

Университетта <a href="./https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B8%D0%BC%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%BE,_%D0%A4%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%BF" rel="mw:WikiLink" data-linkid="126" class="cx-link" title="Зимбардо, Филип">Филип Зимбардо</a> Стэнфорд төрмә тәжрибәһе үткәрә<ref>{{Cite web|url=http://www.prisonexp.org/|title=Stanford Prison Experiment}}</ref>.

[[2011 йыл|2011 йылда]]да Стэнфорд университеты донъя университеттары Академик рейтингында икенсе позицияны биләй <ref>{{Cite web|url=http://www.shanghairanking.com/ARWU2011.html|title=Academic Ranking of World Universities - 2011|publisher=ShanghaiRanking Consultancy|accessdate=2012-07-24|archiveurl=https://www.webcitation.org/69g9t22Jf|archivedate=2012-08-05}}</ref>, Forbes версияһы буйынса АҠШ-тың иң яҡшы юғары уҡыу йорттары рейтингында бишенсе урында<ref>{{Cite web|url=https://www.forbes.com/top-colleges/list/|title=America's Top Colleges|publisher=Forbes|accessdate=2012-07-24|archiveurl=https://www.webcitation.org/69g9vAGG2|archivedate=2012-08-05}}</ref>, Washington Monthly баҫмаһы милли рейтингында дүртенсе урынға сыҡҡан <ref>{{Cite web|url=http://www.washingtonmonthly.com/college_guide/rankings_2011/national_university_rank.php|title=National University Rankings 2011|publisher=Washington Monthly|accessdate=2012-07-24|archiveurl=https://www.webcitation.org/69g9wGIYx|archivedate=2012-08-05}}</ref> һәм U. S. News &amp;amp; World Report рейтингында бишенсе урында<ref>{{Cite web|url=http://colleges.usnews.rankingsandreviews.com/best-colleges/stanford-1305|title=Stanford University|publisher=U.S.News & World Report LP|accessdate=2012-07-24|archiveurl=https://www.webcitation.org/69g9wtBQy|archivedate=2012-08-05}}</ref>.