Гиперболик функциялар: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
188 юл:
<math>\begin{pmatrix}\cos x & \sin x\\ -\sin x & \cos x\end{pmatrix}</math> күренешендәге матрицалар ике үлсәмле [[Евклид арауығы|Евклид арауығының]] боролоштарын тасуирлаған кеүек, <math>\begin{pmatrix}\mathop{\mathrm{ch}}\,x & \mathop{\mathrm{sh}}\,x\\ \mathop{\mathrm{sh}}\,x & \mathop{\mathrm{ch}}\,x\end{pmatrix}</math> матрицалары иң ябай ике үлсәмле [[Минковский арауығы]]нда боролоштарҙы тасуирлайҙар. Ошоноң менән бәйле гиперболик функциялар йыш ҡына [[махсус сағыштырмалыҡ теорияһы|сағыштырмалыҡ теорияһында]] осрайҙар.
 
Үҙенең остарынан ирекле рәүештә эленеп ҡуйған бер үлсәмле арҡан йәки сынйыр <math>y=a\,\mathop{\mathrm{ch}}\,\frac{x}{a}</math> функцияһының графигы формаһын ала (ошоноң менән бәйле гиперболик косинустың графигын ҡайһы берҙә ''[[Сынйырлы һыҙыҡ|сынйырлы һыҙыҡ]]'' тип атайҙар). Был хәл [[арка|аркаларҙы]] проектирләгәндә ҡулланыла, сөнки арканың әйләндерелгән сынйырлы һыҙыҡ формаһы ауырлыҡты иң ныҡ эффективлы бүлә.
 
== Әҙәбиәт ==