Ялан (алгебра): өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
"{{другие значения| Ялан}} '''Ялан''' дөйөм алгебрала — элементтар..." исемле яңы бит булдырылған
 
5 юл:
 
== Тарихы ==
Ялан төшөнсәһе сиктәрендә [[1830 йыл]]да уҡ асыҡтан-асыҡ булмаһа ла [[Галуа, Эварист|Галуа]] [[Галуа теорияһы|эшләгән]], яланды [[Алгебраик киңәйтеү|алгебраик киңәйтеү]] идеяһын ҡулланып, бер үҙгәреүсәнле тигеҙләмәне радикалдарҙа сығарыу мөмкин булһын өсөн кәрәкле һәм етерлек шартты таба ала. Аҙағыраҡ [[Галуа теорияһы]] ярҙамында [[түңәрәк квадратураһы]], [[мөйөш трисекцияһы]] һәм [[кубты икеләтеү]] кеүек классик мәсьәләләрҙе сығарыу мөмкин булмауы иҫбат ителә. Ялан төшөнсәһен асыҡтан асыҡ [[Дедекинд, Рихард|Дедекинд]] индергән тип иҫәпләнә (иң башта «''рациональ өлкә''» исеме аҫтында, «ялан» термины [[1871 йыл]]да индерелә). Ғәҙәттәге һандарға бөтә дөйөм алгебраик абстракцияларҙан иң яҡыны булараҡ, ялан [[Һыҙыҡлы алгебра|һыҙыҡлы алгебрала]] [[скаляр]] төшөнсәһен универсаллаштырыусы структура булараҡ ҡулланыла,һәм һыҙыҡлы алгебраның төп структураһы — [[һыҙыҡлы арауыҡ]] — ирекле яланда конструкция һымаҡ билдәләнә. Шулай уҡ [[яландар теорияһы]] һиҙелерлек дәрәжәлә [[алгебраик геометрия]] һәм [[алгебраик һандар теорияһы]] кеүек бүлектәрҙең инструменталь нигеҙен төҙөй.
В рамках понятия о поле неявно [[Теория Галуа|работал]] ещё [[Галуа, Эварист|Галуа]] в [[1830 год в науке|1830 году]], с использованием идеи [[Алгебраическое расширение|алгебраического расширения]] поля ему удалось найти необходимое и достаточное условие того, чтобы уравнение от одной переменной можно было решить в радикалах. Позднее при помощи [[теория Галуа|теории Галуа]] была доказана невозможность решения таких классических задач, как [[квадратура круга]], [[трисекция угла]] и [[удвоение куба]]. Явное введение понятия поля относят к [[Дедекинд, Рихард|Дедекинду]] (изначально под названием «''рациональная область''», термин «поле» введён в [[1871 год в науке|1871 году]]). Будучи наиболее близким из всех общеалгебраических абстракций к обычным числам, поле используется в [[Линейная алгебра|линейной алгебре]] как структура, универсализирующая понятие [[скаляр]]а, и основная структура линейной алгебры — [[линейное пространство]] — определяется как конструкция над произвольным полем. Также [[теория полей]] в значительной степени составляет инструментальную основу таких разделов, как [[алгебраическая геометрия]] и [[алгебраическая теория чисел]].
 
== Формальные определения ==