Одорхею-Секуеск: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
"Одорхею-Секуеск" битен тәржемә итеп төҙөлгән
 
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
1 юл:
{{ТПУк}}
 
'''Одорхею-Секуеск''' (румын. <span lang="ro" style="font-style:italic;">Odorheiu Secuiesc</span>, {{Lang-hu|Székelyudvarhely}}, Секейудвархей)  — ҙурлығы буйынса [[Румыния]]<nowiki/>ның икенсе урынды биләгән Харгита жудецының ҡалаһы. Шулай уҡ румын телендә ҡыҫҡаса Одорхей һәм һәм венгр телендә ҡыҫҡаса «Удвархей» тип аталып, «ихата» тигәнде аңлата..
 
== Тарих ==
Ҡала, элекке [[Венгрия короллеге|Венгрия короллегенең]] Удвархей комитатаһының баш ҡалаһы булараҡ, Секей крайының тарих үҙәге булып тора тарихи үҙәктәренең береһе булып тора. Билдәле булыуынса, ҡала беренсе тапҡыр 1334 йылда папа бурыстар реестрында венгр ''Одуорхел'' рухани исеме менән яҙылған''<ref name="János András Vistai">{{Cite web|author=János András Vistai|title=Tekintő – Erdélyi Helynévkönyv|url=helynevkonyv_-_3._kotet_Q-ZS.pdf}}</ref>. 1615 йылда Габор Бетлен, принц Трансильвания принцы, ҡала хоҡуғын раҫлаған саҡта был урын Секейудвархей булараҡ билдәле.
 
1357 йылда Удвархей секейҙарҙың беренсе ассамблеяһы урыны була. 1451 йылда ҡалала ҡәлғә төҙөлә. Ҡәлғә [[Янош II Запольяи|II Янош Запольяи]] тарафынан 1565 йылда секейҙарҙы үҙ контролендә тотоу маҡсатында яңынан күтәртелә. 1599 йылда Валахия принцы Михай Храбрый секейҙар һәм [[Габсбургтар]] менән берләшә һәм Трансильвания кампанияһы ваҡытында ҡәлғәне емерә. Һуңыраҡ ҡәлғә тағы ла тергеҙелә һәм яңынан емерелә. Хәҙер ҡәлғәнең емереклектәре ''«секейҙар һөжүм иткән ҡәлғә»'' тигән исем аҫтында билдәле''
 
Ҡала Трансильваниялағы Секей крайының бер тарихи өлөшө булып тора. Ул Удвархейск округының башҡалаһы булып 1876 йылға тиклем, Трансильваниялағы реформаға тиклем тора , артабан [[Венгрия]] короллеге аҫтына инә. Трианон килешеүе буйынса ул [[1920 йылдайыл]]да [[Румыния]] өлөшөнә әйләнә һәм Одорхей жудецының өлөшө булып ике бөтә донъя һуғышы араһындағы осорға тиклем тора. [[1940 йылдайыл]]да Икенсе Вена арбитражы Төньяҡ Ттрансильванияны Венгрияға тапшыра, ҡала 1944 йылға тиклем Венгрия контролендә тора. Азат ителгәндән һуң, [[1947 йылдайыл]]да ҡалаға яңынан румыния хакимиәте ҡайта һәм ҡала Румынияға ҡарай. 1952 - 19601952—1960 йылдарҙа ҡала Венгр автономиялы өлкәһе була, 1968 -1960−1960-сы йылдарҙа  — Муреш-Венгр автономиялы өлкәһенә ҡарай. 1968 йылда автономияныавтономия юҡҡа сығарыла, шул ваҡыттан алып ҡала Харгита жудецының бер өлөшө булып тора<ref>{{Cite book|title=Transylvania: the roots of ethnic conflict|last=John F. Cadzow, Andrew Ludányi, Louis J. Éltető|year=1983|publisher=Государственный университет Кента}}</ref>.
 
[[2004 йылдыңйыл]]дың 22 майында билдәле секей тарихи шәхестәренә арналған статуялар ҡуйылған секей паркы асыла..
 
[[2005 йылдыңйыл]]дың авгусында ҡала һәм уның күрше ауылдары ташҡындан ҙур зыян күрә.
 
== Иҫтәлекле урындары ==
[[Файл:Udvarhely_kat.jpg|мини|Католик сиркәүе]]
 
== Туғанлашҡан ҡалаларҡалалары ==
{{Колонки|3}}
* {{Флаг|Венгрия}} [[Барч (город)|Барч]], [[Венгрия]]
Юл 37 ⟶ 38:
 
== Һылтанмалар ==
 
* [https://web.archive.org/web/20080517003112/http://www.udvarhely.eu/ Рәсми ҡала сайтында]{{ref-ro}}
[[Категория:Румыния ҡалалары]]