Тереғолов Рал Ғиниәтулла улы: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
"Терегулов, Рал Гиниатуллович" битен тәржемә итеп төҙөлгән
 
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
1 юл:
{{Ук}}
'''Рал Ғиниәтулла улы Тереғолов''' ([[28 февраль]] [[1922 йыл]] — [[1998 йыл|1998]], [[Өфө]])  — патофизиолог, медицина фәндәре докторы ([[1969 йыл|1969]]), профессор ([[1970 йыл|1970]]). Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһының почетлы академигы ([[1995 йыл|1995]]),   [[Башҡорт Автономиялы Совет Социалистик Республикаһы|БАССР-ҙың]]  атҡаҙанған фән эшмәкәре([[1989 йыл|1989]]).
 
== Биографияһы ==
Тереғолов Рал Ғиниәтулла улы [[1922 йылдыңйыл]]дың [[28 февралендәфевраль|28 тыуғанфеврале]]ндә ауылы [[Үрге Ҡарғалы|Өфө губернаһы]] [[Бәләбәй өйәҙе|Бәләбәй өйәҙе (хәҙерге Башҡортостан республикаһы Благовар районы) Үрге Ҡарғалы ауылында]]  тыуа.
 
Уның атаһы, [[Тереғолов Ғиниәтулла Ниғмәтулла улы|НТереғолов Ғиниәтулла Ниғмәтулла улы]]  ([[1891 йыл|1891]]—[[1984 йыл|1984]]), профессор, медицина фәндәре докторы, [[БАССР]]-ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре, [[Рәсәй Совет Федератив Социалистик Республикаһы|РСФСР-ҙың]]  атҡаҙанған табибы, [[Ленин ордены]], [[Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены|Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ]], [[«Почёт Билдәһе» ордены|«Почет билдәһе ордендары»]] кавалеры, «Йылы Янғантау тауы» ([[1939 йыл|1939]]), «Башҡортостан курорттары» ([[1961 йыл|1961]], [[1967 йыл|1967]]) монографияларының авторы, өйрәнеүгә ҙур өлөш индергән. гипертония ауырыуын өйрәнеүгә ҙур өлөш индереүсе табиб. Ул  [[Башҡорт дәүләт медицина университеты|Башҡорт дәүләт медицина институтын]]  ойоштороусыларҙың береһе, был юғары уҡыу йортоноң директоры урынбаҫары.<ref>[http://ufa-gid.com/encyclopedia/teregulov.html Терегулов Гениатулла Нигматуллович] в Энциклопедии Башкирии.</ref>.
 
[[1948 йыл|1948]] йылдада Рал Ғиниәтулла улы  [[Башҡорт дәүләт медицина университеты|Башҡортостан медицина институтын]]  (БМИ) тамамлай.
 
Институтты һәм аспирантураны тамамлағандан һуң, [[1952 йыл|1952]]  йылда «Башҡорт бензин парҙарының ҡан лейкоциттарының фагоцит әүҙемлегенә йоғонто яһауы» темаһына кандидатлыҡ диссертацияһы яҡлай һәм институттың   патофизиология кафедраһында ассистент булып эшләй.
 
1956 - 19601956—1960 йылдарҙа  [[Барнаул]]  ҡалаһындағы Алтай медицина институтының үҙе ойошторған  патофизиология кафедраһында мөдир була
 
[[1960 йылдайыл]]да Өфөгә[[Өфө]]гә ҡайтып, БДМИ-ның патофизиология  кафедраһы доценты булып эшләй.
 
[[1969 йыл|1969]] йылдада Р. Ғ.Тереғолов«"Төрлө йәш осорҙарында танотогенез механизмы»" темаһына докторлыҡ диссертацияһы яҡлай. 1971-19871971—1987 йылдарҙа  Башҡорт дәүләт медицина институтының патофизиология кафедраһы мөдире, 1987-19961987—1996 йылдарҙа  был кафедраның профессоры.
 
[[Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһыныңакадемияһы]]ның почетлы академигы ([[1995 йыл|1995]]), БР Фәндәр академияһының медицина фәндәре бүлексәһендә тора.
 
Тереғоловтың ғилми хеҙмәттәре организмдың, иммунитеттың реактивлылығы проблемаларына, төрлө йәштәге организмдың ҡартайыу менән сәбәпле һүнә барыу процесы һәм уны яңынан тергеҙеү (реанимациялау) проблемаларына арналған. Ул  [[Мечников Илья Ильич|И. И. Мечников]]  исемендәге [[Өфө]] вакциналар һәм сывороткалар ғилми-тикшеренеү институты һәм «[[Башнефть]]<nowiki/>» производство берекмәһе менән бергә  Бөтә союз өсөн мөһим булған «Вахта» проблемаһы буйынса ғилми эштәрҙә ҡатнашыусы.
 
Р. Тереғолов оҙаҡ йылдар буйына Бөтә союз һәм [[Себер]] патафизиологтарыпатофизиологтары йәмғиәтенең Үҙәк идараһы ағзаһы булып эшләй.
 
== Хеҙмәттәре ==
Тереғолов р  — 120-нән ашыу фәнни хеҙмәттәр авторы, уйлап табыуға авторлыҡ танытмаһына эйә булған һәм 8 рационализаторлыҡ тәҡдим авторы.
 
Р. Терегулов «Патофизиология Урала». Уфа, 1985 (соавт.).
 
== Наградалары ==
* [[БАССР]] Юғары Советы Президиумының Почет грамотаһы;
 
*  ВНМТО-ның Почетлы дипломы.
* БАССР Юғары Советы Президиумының Почет грамотаһы;
* ВНМТО-ның Почетлы дипломы.
 
== Иҫкәрмәләр ==
36 юл:
 
== Әҙәбиәт ==
Башҡорт энциклопедияһы.  — Өфө, 2006.
 
Башкортостан: Краткая энциклопедия. Уфа: башкирская энциклопедия. 1996.
 
== Һылтанмалар ==
* ''Еникеев Д. А.''&#x20; <span data-wikidata-qualifier-id="P248">[http://www.башкирская-энциклопедия.рф//index.php/component/content/article/8-spisok/5759-teregulov-ral-giniatullovich Терегулов, Рал Гиниатуллович]</span>&#x20; &#x2F;&#x2F;&#x20; [[Башҡорт энциклопедияһы|Башкирская энциклопедия]].&nbsp; — Уфа: ГАУН «[[Башҡорт энциклопедияһы (ғилми-нәшриәт комплексы)|Башкирская энциклопедия]]<nowiki/>», 2015—2018.&nbsp; — ISBN 978-5-88185-306-8.
 
* ''Еникеев Д. А.''&#x20;<span data-wikidata-qualifier-id="P248">[http://www.башкирская-энциклопедия.рф//index.php/component/content/article/8-spisok/5759-teregulov-ral-giniatullovich Терегулов, Рал Гиниатуллович]</span>&#x20;&#x2F;&#x2F;&#x20;[[Башҡорт энциклопедияһы|Башкирская энциклопедия]].&nbsp;— Уфа: ГАУН «[[Башҡорт энциклопедияһы (ғилми-нәшриәт комплексы)|Башкирская энциклопедия]]<nowiki/>», 2015—2018.&nbsp;— ISBN 978-5-88185-306-8.
* [http://www.anrb.ru/blog/category/25 Мемориал АН РБ]
* [http://www.bgmy.ru/index.php?newsid=149 Рал Терегулов на сайте БГМУ]