Тәре йөрөтөүселәр дәүләттәре: өлгөләр араһындағы айырма

'''Тәре йөрөтөүселәр дәүләтедәүләттәре'''   [[Кесе Азия|Кесе Азияла]] ла һәм  Палестинала—Тәре йөрөтөүселәр дәүләте, XI—XIII XI быуаттың аҙағында һәм XII быуаттың башында тәре йөрөтеүселәр менән ойошторолған бер нисә феодал дәүләттең дөйөм исеме. 1098 йылда   Торосты ҡолатҡандан һуң, христиан территорияһында барлыҡҡа килгән Эдесса графлығы беренсе була. XIII быуатта уларҙың территорияларын   [[мосолмандар]]  ҡулға ала  — һуңғы булып, 1291 йылда  Акра еңелгәндән һуң. кулға, Иерусалим батшалығы ҡолай.

Беренсе тәре йөрөтөүселәрҙең походы аҙагында,  Левант территорияһында тағы дүрт [[Христианлыҡ|христиан]]  дәүләт барлыҡҡа килә.

* Эдессо графствоһы, 1098 йылда көнсығышта  тәре йөрөтөүселәрҙең беренсе нигеҙләнгән дәүләте.

* Иерусалим батшалығы,  1291 йылда Акраның ҡолауына тиклем булған. Батшалыҡтың  бойһоноуында бер нисә   вассал синьорийҙары була, шул иҫәптә уларҙың иң өлкәндәре :

Бынан башҡа,тыш ҡайһыЛузиньяндарҙың дворян заты бер  ни тиклем вакыт, Килийск батшалығы менән Лузиньяндар исемле дворян затыдә идара итә.

 3-сө тәре йөрөтөүселәр походы  ваҡытында,  король [[Ричард I Арыҫлан Йөрәк|Ричард Арыҫлан Йөрәк]]  яңылыш Кипрға эләгә.  Урындағы идара итеүсе Исаак I, Ричардтан күрҡҡан, шуға Лимоссо алдында бариккада төҙөргә бойороҡ бирә. Унда ул үҙенең кәләшен таба, алдан ул ҡатын яңылыш бында килеп туҡтаған, уны Иссак әсир итә һәм Англия короленың уны ебәреү һорауына баш тарта. Баррикадалар, киприоттарҙың уҡтарынан йәшереп, Ричардтың атыусыларына ярҙам ғына иттеләр,  һәм Лимоссо икенсе көнөндә ҡолай. Ричард, айҙан әҙерәк ваҡыт үткәс, (6 май  — 1 июнь 1191 года) барлыҡ утраүҙы кулға ала һәм һуңынан Иерусалим короленә Ги I- сегә 100 мең маркаға һата. Шулай итеп, Кипр дәүләте нигеҙләнә, уның менән 1489 йылға тиклем Иерусалимдың ҡыуып төшөрөлгән вариҫтары идар иткәндәр, бынан һуң, королева Катерина,  ике тиҫтә йыл үтраүҙы кушырға тырышаҡандан һуң Венеция Республикаһына васыят итеп ҡалдыра, .

* Афин герцогствоһыгерцоглығы

*  Негропонта сеньорияһы

Бынан башҡа,  [[Эгей диңгеҙе|Эгей диңгеҙенең]]  үтрауҙарында  Венецияла йәшәгән кешеләр Архипелаг герцегствоһын нигеҙләйҙәр  (йәки Наксос герцогствоһы).

Был дәүләттәр грек дәүләттәренең— Византия вариҫтарының һөжүмдәре менән осрашалар. Фессалониктар һәм Латин империяһы гректар менән 1261 йылда кире тартып алына. Был ерҙәр XV быуатта Осман иперияһы менән ҡулға алынғансы, тәре йөрөтөүселәрҙең вариҫтары Афиналарҙа һәм Пелопоннестарҙа идара итеүҙәрен дауам итәләр. 

== Ер - — ара диңгеҙе ==

Рухи-рыцарь госпитальерҙар ордены 1310 йылда  Родос утрауында һәм бер нисә икенсе Эгей утрауында нигеҙләнгән. 1522  йылда Мальтаға төрөк-ғосмандар менән ҡыуылған.

Иң оҙаҡ йәшәгән дәүләтте, тәре йөрөтөүселәр көнсығыш Европаһында төҙөйҙәр. 1217 йылда Рим папаһы Гонорий  III [[Мәжүсилек|язычниктар-]][[Прустар|прусстарға]]  ҡаршы походҡа сыға, ә 1225 йылда  Польша кенәзе Конрад Мазовецкий үҙе рыцарҙарҙы, улар тыныс булмаған күршеләр менән ярҙам итһендәр өсөн, Тевтон орденына саҡырған.    [[XIII быуат]] барышында орден прусстарҙың ерҙәрен генә түгел, әле генә союзник булған - — поляктарҙың ерҙәрен дә тартып алған. Был территорияла  католик теократик дәүләт барлыҡҡа килгән, алдан  Мариенбург исемле баш ҡала менән (хәҙерге Мальборк  [[Польша|Польшала]]ла), һуңынан—   [[Көнигсберг|Кёнигсбергта]]  (хәҙерге  — [[Калининград]]  [[Рәсәй Федерацияһы|Рәсәйҙә]]).

[[XV быуат|XV быуатта]]та ордендың  бөлгөнлөгө башлана. 1410 йылда берләшәкән польша - — литва ғәскәренән еңелеп ҡала. Ниһәйәт, бер нисә еңелеүҙәрҙән һуң, 1525 йылдың  [[8 апрель|8 апрелендә]]  тевтон орденының һуңғы гроссмейстеры орден дәүләтенең ликвидацияһы тураһында  һәм уның территорияһында, Польшаға бойондоролған Пруссия герцогствоһын төҙөү тураһында акт яҙа. 

*  Афин герцогствоһы