Организм: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
17 юл:
Прокариоттар ике айырым төркөмдән тора ( [[Бактериялар|Бактерия]] һәм [[Архейҙар|Архей]] ).
 
[[Эукариоттар|Эукариот]] организмдар мембрана-тышса менән солғап алынған ''ядронан'' һәм ''органеллаларҙан'', атап үткәндә эске бактерияларҙан килеп сыҡҡан ''митохондриялар'' һәм ''пластидтарҙан'' тора. Бәшмәктәр, хайуандар һәм [[үҫемлектәр]] [[эукариоттар]] булып торалар..
 
== Атаманың мәғәнәһе ==
24 юл:
Chambers Online Reference ошондай киң билдәләмә бирә: «Организм — үҫеү һәм үрсеү һәләтенә эйә булған теләһә-ниндәй тере структура, мәҫәлән [[үҫемлектәр]], [[хайуандар]], [[бәшмәктәр]] йәки [[бактериялар]]».
 
''Күп күҙәнәклеләр'' тураһында һүҙ йөрөткәндә, «организм» атамаһы ғәҙәти рәүештә иерархияға буйһонған системаларҙан (мәҫәлән, ҡан йөрөш, аш һеңдереү йәки репродуктив системаларынан) торған бер бөтөн структураны белдерә; был структура [[Ағза (биология)|ағза]]<nowiki/>ларҙан (органдарҙан) тора; ағзалар (органдар), үҙ сиратында, туҡымаларҙан[[Туҡыма (биология)|туҡыма]]<nowiki/>ларҙан тора, туҡымалар иһә [[Күҙәнәк|күҙәнәктәрҙән]] тора.
 
''Суперорганизм'' тип күп кешеләрҙән торған, бергә эшләүсе, берҙәм функциональ, социаль берәмек организм атала.
 
== Вирустар ==
[[Вирустар]] күбеһенсә организм тип иҫәпләнмәй, сөнки улар үҙҙәре айырым йәшәү, үҙаллы үрсеү йәки матдәләр алмаштырыу һәләтенә эйә түгел. Был ҡапма-ҡаршылыҡ проблема булып тора, сөнки ҡайһы бер организмдар ҙа айырым йәшәй алмайҙар. Вирустар бер нисә ферменттан һәм [[молекула]]нан тороп, тере организмға хас булһа ла, үҙҙәрен формалаштырған органик берләшмәләрҙе синтезлай алмайҙар, үҙ метаболизмдары[[метаболизм]]<nowiki/>дары юҡ.
 
Шуға ла улар үҙаллы үрсей алмайҙар. Тик хужа-күҙәнәк арҡаһында пассив барлыҡҡа килә алалар. Был яҡтан улар тере булмаған материяға оҡшаштар. Вирустарҙың айырым рәүештә метаболизмы булмаһа ла, уларҙың үҙүҙҙәренең гендарынәҫел бар. Организмдар [[эволюция]] ярҙамында үҫешһәләр, бактериялар эволюцияһына хас механизмдарға оҡшаш рәүештә вирустар үҫешәләрпрограммалары (эволюцияланаларгеном) бар.
 
== Организм терминологияһы ==
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Организм» битенән алынған