Әл-Харам мәсете: өлгөләр араһындағы айырма

Баш осонда — йәш ай, һилал. Беҙҙә уны, урыҫҡа эйәреп, «ярым ай» тип исемләгән булалар. Ана ниндәй матур атамаһы бар уның — һилал. Был һүҙ хәҙер фамилияларҙа ғына һаҡланып ҡалған. Ҡара бәрхәт күк йөҙөндәге сихриәткә арбалып берауыҡҡа онотолам — әйтерһең, Ҡәғбәтулланың[[Ҡәғбә]]тулланың тап уртаһына күҙгә күренмәҫ манара күтәрелгән дә, осона ысын ай үҙе беркетелгән. Ул беҙҙәге кеүек ҡырын ятмай, ә ултыртып ҡуйылған кәсә рәүешле. Шуға ла Ғәрәбстандағы[[Ғәрәбстан]]дағы [[мәсет]] манараларындағы[[манара]]ларындағы һилалдың тарбаҡтары ике яҡҡа ла тигеҙ итеп ҡуйылғандыр әле.

Пәйғәмбәрҙәрҙең[[Пәйғәмбәрҙәр]]ҙең күҙ нурҙарын, ҡул йылыһын һаҡлаған ҡара таш ҡуйыулы мәсет иҙәненә баҫҡандағы кисерештәремде аңлатырлыҡ түгел — баҙау, һөйөнөс, йән талпыныуы… Ҡайһы берҙәре ятҡа бикләп алынмаған — китаптарымды сығарып, ғәрәпсә, башҡортса махсус доғаларҙы уҡыйым. Апайҙарҙың күҙендә йәш ялтырай. Мин иһә ятһыраңҡырайым — Төркиә мәсеттәрен күреп өйрәнгәнгәме, башҡасараҡ итеп күҙаллағайным бит барыһын да.

Ҡапҡанан ингәс, аяҡ кейемдәрен сисеп, намаҙ уҡыныҡ та [[Ҡара таш]] янына үтер ишеккә йүнәлдек. Пәрәнжәле[[Пәрәнжә]]ле ҡатын сумканы ла, кейемде лә тентегәс, ниңәлер: «Турисмы?» — тип һорап ҡуйҙы. Хажға килгәнемде аңлатҡас, дуҫтарса арҡамдан ҡағып, барыр яҡты күрһәтеп ебәрҙе. Бында фото-кино аппараттарын индерергә рөхсәт юҡ, ә барыбер бәғзеләр ҡәҙерле күренештәрҙе төшөрөп алып ҡайтыр юлын таба. Кеҫә телефондарын файҙаланаларҙыр, бәлки. Әйткәндәй, туристар өсөн махсус инер урындар ҡаралған, улар дөйөм ағымға ҡамасауламай ғына тамаша ҡылыу мөмкинлегенә эйә.

Ҡара таш… Бына ниндәй икәнһең һин! Мәрмәр колонналар артынан алтын ишекле, ҡара япмалы, куб рәүешле изге бина күҙгә салыныу менән бөтә диҡҡәтемде арбап алды. «Куб» кәлимәһе лә тап ғәрәпсә «ҡәғбә» тигәндән килеп сыҡҡан. Асыҡ көмбәҙҙән[[көмбәҙ]]ҙән диуарҙар аша [[Мәккә]]не уратып алған тауҙар, йорттар, төҙөлөш крандары күренә. Мин иһә, киреһенсә, Ҡәғбәтулла тау башында, һәр тарафтан күренеп торған урындалыр тип уйлай торғайным.

Ғибәҙәтхананы[[Риүәйәт]] ителеүенсә, ғибәҙәтхананы Ибраһим пәйғәмбәр менән уның улы, нәҫеленән данлы мосолман милләте барлыҡҡа килгән Исмәғил ғәләйһиссәләм һалған. Ҡәғбәтулла тап ошо урында Атабыҙ Әҙәм һәм Инәбеҙ Һауа тарафынан уҡ төҙөлөп, туфан ваҡытында батҡаҡҡа күмелеп ҡалғас, Аллаһы Тәғәлә яңы быуын Пәйғәмбәрҙәргә тәү мәсет мәҡамын яңынан күрһәткән, тиелә риүәйәттәрҙә. Уларға туфан ваҡытынан ҡалған ожмах ташын — Ҡара ташты — Жәбраил фәрештә табышып биргән. Хажиҙар тап бына шул ташҡа ҡағылып, теләк әйтергә тырыша ла инде. Был, ҡайһы берәүҙәр уйлағанса, ташҡа табыныу, унан хикмәт көтөү түгел, ә ихластан Аллаға, унан ингән дингә, пәйғәмбәребеҙ [[Мөхәммәт (Пәйғәмбәр)|Мөхәммәт саллалаһу ғәләйһи үә сәлләмгәсәлләм]] инаныуҙы белдереү ғәмәле.

Әйткәндәй, хәҙер Ҡара ташты көпләп, тапҡырына ҡара бау тағып ҡуйғандар. Мосафирҙар[[Мосафир]]ҙар шуға ҡағылыу менән генә мөрхәтһенә. Унда яҡын да барырлыҡ түгел, ә маҡсатына ирешкәндәр ҡыуанысын тыя алмай илай, көлә, доғалар уҡый…

Ташҡын булып килгән халыҡтың аяҡ аҫтында ултырып намаҙ уҡыусылар ҙа бар. Тапап китерҙәр тип тә ҡурҡмайҙар. Ә беҙҙе, аяҡ кейемегеҙ йә башҡа бер нәмәгеҙ төшһә, алырға маташмағыҙ, аяҡ аҫтында ҡалып һәләк булыуығыҙ бар, тип иҫкәрткәйнеләр. Тауаф ҡылғанда беҙҙең алдан да бер нисә табут алып сыҡҡайнылар… Аҡ мәрмәрҙә тулып ятҡан һыңар аяҡ кейемен дә, китаптарҙы ла, башҡа ваҡ-төйәкте лә аша атлап үтәһең. Анауындай мәхшәрҙә йыйыштырыусылар юлды ҡамай һалып, хуш еҫле шыйыҡса менән ялт иттереп йыуып алырға ла өлгөрәләр бит әле. Йөк машиналары менән кузов-кузов «сәпелдәк» түгәләр, ти.

Артабан — [[Сафа һәм Мәрүә]] ҡалҡыулыҡтары араһында [[сәғи]] ҡылыу.

Унда барып сығыу менән, риүәйәте иҫкә төшөп, күҙҙәремә йәш эркелде. Әйткәндәй, риүәйәт йәһүд һәм ғәрәп халыҡтарының бер атанан — Ибраһим пәйғәмбәрҙән таралыуын һүрәтләй. Тәүгеһе — ҡатыны Саранан, икенсеһе — Мысырҙа әсиргә эләккән Һәжәрҙән донъяға килгән улдары Исхаҡ һәм [[Исмәғил]] нәҫелдәре. Көндәш балалары, йәғни…

…Таңға, [[сабах]] намаҙы етәрәк, ғүмрә[[үмрә]] (кесе) хажыбыҙҙы[[хаж]]ыбыҙҙы тамамлап та ҡуйҙыҡ.