Википедия

Алтыншин Ғаяз Сәғит улы: өлгөләр араһындағы айырма

Интерактивная навигация по истории
← Алдағы үҙгәртеүКиләһе үҙгәртеү →
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ВизуальВикитекст
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
4 юл:
| описание = актёр
| дата рождения = 23.04.1966
| место рождения =[[Башҡорт АССР-ы]], {{ТыуғанУрыны|Бөрйән районы}}, [[Иҫке Собханғол (Бөрйән районы)|Иҫке Собханғол]] ауылы
| дата смерти = 20.08.2008
| место смерти = {{ВБУ|Өфө}}
22 юл:
1966 йылдың 23 апрелендә [[Башҡорт АССР-ы]]ның [[Бөрйән районы]] [[Иҫке Собханғол (Бөрйән районы)|Иҫке Собханғол]] ауылында тыуған.
 
Атаһы Сәғит Ғиниәт улы Алтыншин Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнаша. Ете йыл армияла булғандан һуң, Иҫке Собханғол ауылында райсовет председателенең сауҙа буйынса урынбаҫары итеп тәғәйенләйҙәр. Бер осорҙа мәктәптә рәсем һәм йыр дәрестәренән уҡыта. Киекбай ауылында клуб мөдире булып та эшләй.
 
Заманында республика кимәлендә билдәле биҙәүсе рассәм, профессиональ музыкант, фотограф һәм шахматсы була. Сәғит Ғиниәт улына Ленинград сәнғәт академияһынан студенттарҙы практикаға ла алып килгән ваҡыттары була.
 
Әсәһе Алтыншина (КарабаеваҠарабаева) ХәҙисаХәҙисә Ғәйзулла ҡыҙына (1932) ҡыҙына ауыр баласаҡ тура килә. Атаһы репрессияға эләккәс, дүрт класс ҡына белем алып өлгөргән 12 йәшлек ҡыҙға колхозда ер һөрөп, ағас ҡырҡып, пилорамда эшләп көн күрергә тура килә. Балаларының һәләтен бар яҡлап үҫтереп, эшһөйәр, тилбер, һөнәрмән итеп тәрбиәләй.
Ғаяз ғаиләлә дүртенсе бала. Уҡырға бармаҫ элек үк өлкәндәр менән тиң шахматташахмат уйнай, бала саҡтан бокс, самбо, дзюдо менән мауыға.
 
Кинйә малайға рәссам, фотограф, аҙаҡ Ауыл хужалығы институтының механика факультетында уҡыған ағаһы Илдарҙың ҙур йоғонтоһо тойола. Уға оҡшап Ғаяз да инженер булырға хыяллана.
 
Мәктәптә егетте атаһы кеүек рәссам булыр тип уйлайҙар. Ә ул имтихандарҙы еңел генә биреп, Өфө дәүләт сәнғәт институтының актерҙар бүлегенә уҡырға инеп китә. Беренсе курстан уҡ спектаклдарҙә төп ролдәрҙе уға ышанып тапшыралар. Геройҙарҙы уйнарлыҡ актер буласаҡ,  — тиҙәр уның тураһында. Уҡыуы 1984—1986 йылдарҙа армияла хеҙмәт итеүе сәбәпле, өҙөлөп тора.
 
1989 йылда уҡыуын тамамлап, [[Мәжит Ғафури исемендәге Башҡорт дәүләт академия драма театры]]на эшкә килә. 1989—2006 йылдар эсендә илленән артыҡ роль башҡара. Бер үк мәлдә Өфө сәнғәт институтында «Сәхнә хәрәкәте» предметы буйынса дәрестәр ҙә алып бара. Театрҙың халыҡ артисы [[Фидан Ғафаров]] "«Ғаяз кеүек «Аттила»„Аттила“, «Салауат„Салауат Юлаев»Юлаев“ ролен башҡарыусы актер әлегә театрҙа юк"юҡ», — ти.
 
Ҡатыны Алтыншина Земфира Фатих ҡыҙы [[Сибай|- Сибай]] ҡалаһының «Сулпан» балалар театрында режиссер һәм актриса. Зөһрә Фәйзуллинаның «Андыҙ барҙа ат үлмәҫ» («Девясил- — это девять сил») һәм Сергей Белов менән Сергей Куваевтың «Бишкә тиклем һанайым» («Считаю до пяти») әҫәрҙәре буйынса спектакль ҡуйған. Улы Алтыншин Алик Ғаяз улы БДУ - — ның Сибай филиалындаинститутында юридик факультетта өлкән уҡытыусы, шулай уҡ декан урынбаҫары булып эшләй.
 
== Спектаклдәрҙә ролдәре ==
46 юл:
# [[Шамил Рәхмәтуллин]] «Алмағастар сәскә атҡанда» — Россинат (1989)
# [[Шамил Рәхмәтуллин]] «Алмағастар сәскә атҡанда» — Граф һәм Сиған (1989)
# [[Хәкимйән Зарипов]] «Яуап көнө» — Зөлкәрнәй , Ханиф, Фазыл (1991)
# [[Ибраһим Абдуллин]] «Тиле йәшлек» — АкйеегетАҡйегет (1992)
# [[Мостай Кәрим]] «Ай тотолған төндә» — --АкйеегетАҡйегет (1992)
# [[Фәрит Богданов]] «Атылған йондоҙ» — --Фәрхәт (1992)
# [[Мөхәмәтша Буранғолов]] «Башҡорт туйы» — Юлдыбай (1990)
# [[Флорид Бүләков]] «Ҡанатланып ос һин, Толпарым!» — Ғазинур (1990)
57 юл:
# Туфан Миңнуллин «Диләфрүзгә дүрт кейәү» — Амур (1991)
# Ильдар Юзеев «Аҡ ҡалфағым төшөрҙөм ҡулдан» — Ратмир Зәкиевский (1991)
# [[Нәжиб Асанбаев]] «Рәйсә + Фәйзи» — --Сәлим (1992)
# Фәтхи Бурнаш «Йәш йөрәктәр» — Хәйретдин (1993)
# Эдуардо де Филиппо «Илай белмәгән ҡатын» -Риккардо (1993)
64 юл:
# Фернан Кроммелинк «Иҫ китмәле мөгөҙлө шәп ир» — Оскерканан егет (1995)
# Рәил Байбулатов «Йәрем минең, әлиһәм» — Ринат (1995)
# [[Нәжиб Асанбаев]] «Яралы яҙмыш». — Баян (1996)
# Баязит Бикбай «Ҡарлуғас» — Шатморат (1996)
# [[Ҡол Дәүләт|Ҡолдәүләт]] «Шартлап китһен донъяһы!» (1996) — Лейтенант Үтәйғолов
# Шамил Рәхмәтуллин «Әжәлгә дарыу бар, тиҙәр…» — Басаров (1997)
# З. Муллағәлиева «Ҡурай» — Аҡһаҡал 1997
# Лопе де Вега «Бесән өҫтөндәге эт» — Теодор (1997)
# [[Әнғәм Атнабаев]] «Законлы никах менән!» — Фәсхетдин (1998)
# А. Н. Островский «Таланттар һәм табыныусылар» — Бакин (1998)
93 юл:
 
== Аудиояҙмалар ==
* [[Файл:Юлдаш радио.png|thum|70px]] [[Юлдаш (радио)|Юлдаш радиоһы]] [http://yuldashfm.ru/mp3_id/4832 "«Башҡортостандың атҡаҙанған артисы Ғаяз Алтыншин тураһында хәтирәләр"»]
 
* [https://muzofond.com/search/әлфиә БСТ-ла "«Атылған йондоҙ"» проекты]
 
== Маҡтаулы исемдәре һәм наградалары ==
105 юл:
* Тәнзилә ҒИЛМАНОВА-КЕЙЕКБАЕВА (https://vk.com/id180176381):
 
"Ғаяз Алтыншин тураһында «Атылған йондоҙ» радиотапшырыуын тыңлап, хәтирәләргә бирелеп ултырҙым. Авторы Зөлфиә Рәхмәтуллина. Зөлфиә бик ентекле, психо-аналитикпсихоаналитик ихлас тапшырыу эшләгән, рәхмәт уға. Ғаяз был донъянан киткәнен мин сит илдә йәшәгәнгә күрә белмәй ҡалдым. Бик һәләтле актер, көслө режиссер ине! Ул саҡта беҙ барыбыҙ ҙа сәнғәт институтының ятағында йәшәгәс, бер-беребеҙҙе һәйбәт белә инек, аралашып йәшәнек. Беҙ Ғаяз менән «Ричард III»-нө ҡуйҙыҡ (дөрөҫөрәге ул ҡуйҙы) һәм икәү уйнаныҡ. Мин королева Аннаны уйнаным. Ул яҙма минең архивта һаҡлана. Шулай уҡ ул минең икенсе фильмымда ла уйнаны. Мин М.Кәримдең "Ашҡаҙар"ын ҡуйғайным ул саҡта. Репетициялар минең бүлмәмдә барҙы. Бик көслө һәм сағыу актер булды ул…"
 
* Зиләрә Юлтаева (Төхбәтова), [[Стәрлетамаҡ башҡорт дәүләт драма театры]] артисы (https://vk.com/id130829030 ):
115 юл:
«Әйткәндәй, яҡын дуҫым-яҡташым һәм танылған оҫта, талантлы актер-режиссер, Башҡортостандың атҡаҙанған артисы Ғаяз Алтыншиндың олатаһының бер туғаны, халҡыбыҙҙың борондан килгән шөғөлө (кәсеп тиһәң дә була)- бөркөттәрҙе (шоңҡар-ҡарсығаларҙы) һунарға өйрәтеүсе — Айсолтан Алтыншин.
 
Заманында уны „Айсолтан Бөркөтсө“ тип кенә йөрөтәләр… Айсолтан (Бөркөтсө) Алтыншин 1918-19201918—1920 йылдарҙағы ул саҡтағы Башҡортостан (Зәки Вәлиди…) хөкүмәтенең әүҙем һәм актив-тоғро арҡадашы ла булып тора…
 
Айсолтан Алтыншин 1923 йылдан сит (Ҡырғыҙыстан, Ҡытай һәм Афганистан тауҙарында…) илгә сығып китә һәм төп шөғөлө (бөркөт өйрәтеү) менән көн итә… Дуҫым Ғаяздың да, олатаһы кеүек Мәсем һәм Баҙал Тауҙары ҡаяларында бөркөттәрҙе тотоп өйрәтеү теләк-хыялдары ла бар ине….. Һәм шулай уҡ, Ғаяз Дуҫым бер мәл (тағы ла, бер Дуҫым-Яҡташым Мәшһүр режиссер Әнүәр ағай Нурмөхәмәтов менән бергә) һөйләшеп ултырғанда:-„Бабсаҡбей менән Күсәкбей“ тураһындағы тарихи эпосы хаҡында документаль фильм төшөрөү теләк-хыял-ниәттәрен дә әйткәйне….. Үкенес, әлбиттә…»
121 юл:
== Һылтанмалар ==
 
* {{БГ}} [http://bashgazet.ru/kultura-i-literatura/22579-aryolaty-aynyp.html Фәүзиә Латипова. “Һарығолаҡ”ты"Һарығолаҡ"ты һағынып] 25.052016
* [http://kulturarb.ru/ba/cinematography/ Башҡортостандың мәҙәни донъяһы] сайтында мәҡәлә
* [http://archive.is/Q6pXw Башҡортостандың мәҙәни донъяһы] сайтында мәҡәлә
* [http://bash.bashdram.ru/actors-old/actors-old М.Ғафури исемендәге Башҡорт Академия драма театры сайты]
* https://muzofond.com/search/%D3%99%D0%BB%D1%84%D0%B8%D3%99%20%D1%85%D1%83%D0%B6%D3%99%D1%85%D0%BC%D3%99%D1%82%D0%BE%D0%B2%D0%B0
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Алтыншин_Ғаяз_Сәғит_улы» битенән алынған