Ер ҡабығы: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Guram52 (фекер алышыу | өлөш) Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
Guram52 (фекер алышыу | өлөш) |
||
2 юл:
'''Ер ҡабығы́''' — [[Ер|Еҙең]] тышҡы ҡаты ([[Ҡабыҡ (геология)|ҡабығы]], [[литосфера|литосфераның]] өҫкө өлөшө<ref name="БСЭ">{{БСЭ3|Земная кора|автор=Люстих Е. Н.}}</ref>. Тышҡы яҡтан Ер ҡабығының күп өлөшө [[Гидросфера|гидросфера]] менән ҡапланған, ә бәләкәйерәк өлөшө - [[Ер атмосфераһы|атмосфера]] йоғонтоһо аҫтында.
Ер ҡабығынан аҫтараҡ [[Ер мантия|мантияһы]], ул составы һәм физик үҙенсәлектәре менән айырыла -ул тығыҙыраҡ, башлыса ауыр ирей торған элементтарҙан тора. Мантия һәм ҡабығын
Ер ҡабығы структураһы буйынса күпселек [[Ер төркөмөндәге планеталар|ер төркөмөндәге планеталар]]ҙыҡына оҡшаш, [[Меркурий|Меркурий]] ғына башҡа. Бынан тыш, булған
Ер ҡабығының күп өлөшө [[базальт]]тан тора. Массаһы 2,8{{e|19}} тонна (шуларҙан 21 % — океан аҫтында һәм 79 % — континентта). Ер ҡабығы Ерҙең массаһының 0,473 % тәшкил итә.
== Континенталь ҡабығының составы ==
Ер ҡабығында элементтар сағыштырмаса ҙур түгел. Ер ҡабығы массаһының яртыһы самаһына кислород тура килә, 25 % — [[кремний]]. Барлығы 18 элемент: O, Si, Al, Fe, Ca, Na, K, Mg, H, Ti, C, Cl, P, S, N, Mn, F, Ba — ер ҡабығының 99,8 процентын тәшкил итә (аҫтағы таблица).
Элементтарҙың күләме<ref>Химия цемента и вяжущих веществ: Учеб. пособие / Н. А. Андреева; СПбГСУ. — СПб., 2011. — 67 с.</ref><ref>Определитель минералов / Т. Б. Здорик; — М., 1978. — 325 с.</ref>
{| class="wikitable sortable"
|-
!Элемент !!Рәт һаны!! Йөкмәткеһе, масса % !! Моляр масса !! Йөкмәткеһе, матдәләр %
|-
| [[Кислород]] ||8|| 49,13 || 16 || 53,52
|-
| [[Кремний]] ||14|| 26,0 || 28,1 || 16,13
|-
| [[Алюминий]] ||13|| 7,45 || 27 || 4,81
|-
| [[Тимер]] ||26|| 4,2 || 55,8 || 1,31
|-
| [[Кальций]] ||20|| 3,25 || 40,1 || 1,41
|-
| [[Натрий]] ||11|| 2,4 || 23 || 1,82
|-
| [[Калий]] ||19|| 2,35 || 39,1 || 1,05
|-
| [[Магний]] ||12|| 2,35 || 34,3 || 1,19
|-
| [[Водород]] ||1|| 1,00 || 1 || 17,43
|-
| [[Титан (элемент)|Титан]] ||22|| 0,61 || 47,9 || 0,222
|-
| [[Углерод]] ||6|| 0,35 || 12 || 0,508
|-
| [[Хлор]] ||17|| 0,2 || 35,5 || 0,098
|-
| [[Фосфор]] ||15|| 0,125 || 31,0 || 0,070
|-
| [[Көкөрт]] ||16|| 0,1 || 32,1 || 0,054
|-
| [[Марганец]] ||25|| 0,1 || 54,9 || 0,032
|-
| [[Фтор]] ||9|| 0,08 || 19,0 || 0,073
|-
| [[Барий]] ||56|| 0,05 || 137,3 || 0,006
|-
| [[Азот]] ||7|| 0,04 || 14,0 || 0,050
|-
| Башҡалар ||—|| ~0,2 || — || —
|-
|}
== Иҫкәрмәләр ==
| |||