Литосфера: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Guram52 (фекер алышыу | өлөш) "File:Earth-cutaway-schematic-english.svg|thumb|350px|Ерҙең эске структураһы (масштаб иҫәпкә алынмаға…" исемле яңы бит булдырылған |
Guram52 (фекер алышыу | өлөш) Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
||
1 юл:
[[File:Earth-cutaway-schematic-english.svg|thumb|350px|Ерҙең эске структураһы (масштаб иҫәпкә алынмаған)]]
'''Литосфе́ра''' ( {{lang-el|λίθος}} «таш» + {{lang-el2|[[сфера|σφαίρα]]}} «шар») — [[Ер|Ерҙең]] ҡаты тышлығы.[[Астеносфера|астеносфераның]] [[Ер ҡабығы]]нан һәм [[Ер мантияһы|мантия]]ның өҫкө өлөшөнән тора. Бында тау тоҡомдарының һығылмалылығы үҙгәреүен күрһәтеп,сейсмик тулҡындарҙың тиҙлеге кәмей. Литосфера төҙөлөшөндә хәрәкәтсән (йыйырсыҡлы бүлкәте) һәм сағыштырмаса тотороҡло платформалар бар <ref>Строение литосферы [https://obrazovaka.ru/geografiya/stroenie-litosfery.html].</ref>
Литосфераның блоктары — литосфера плиталары — сағыштырмаса һығылмалы [[Астеносфера|астеносфера]] буйынса хәрәкәт итә. Был хәрәкәттәр геологияның '''Плиталар тектоникаһы''' тигән бүлегендә тасуирланған.
Континенттар һәм океандар аҫтында ер ҡабығы байтаҡҡа айырыла. Ер ҡабығы аҫтында континенттар аҫтында дөйөм ҡеүәте 80 км-ға тиклем еткән ултырма тау тоҡомдарынан, [[гранит]] һәм [[базальт]] ҡатламдарынан тора. Океан аҫтында ер ҡабығы өлөшләтә иреү һөҙөмтәһендә ярлыланған, башлыса [[дунит]] һәм [[гарцбургит]]тан тора, уның ҡалынлығы 5-10 км тәшкил итә, ә гранит ҡатламы бөтөнләй юҡ.
Литосфера ҡатламдарының билдәләү өсөн хәҙер иҫкергән ''сиаль'' тигән термин ҡулланылған, ул тау тоҡомдары төп элементы атамаларынан барлыҡҡа килгән - ''Si'' ({{lang-la|Silicium}} — [[кремний]]) һәм ''AL'' ({{lang-la|Aluminium}} — [[алюминий]]).
11 юл:
== Иҫкәрмәләр ==
{{Примечания}}
== Сығанаҡтар ==▼
▲== Сығанаҡтар ==
*Строение литосферы [https://obrazovaka.ru/geografiya/stroenie-litosfery.html]
* Литосфера как элемент географической оболочки [https://awesomeworld.ru/nezhivaya-priroda/litosfera.html]
[[Категория:Литосфера|*]]
[[Категория:Ерҙең төҙөлөшө]]
|