Жизйә: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
6 юл:
 
== Тарихы ==
"Жизйә" һүҙе [[Әт-Тәүбә]] сүрәһенең 29-сы аятында осрай. Урта быуат хоҡуҡ белгестәре бының яһаҡ тураһында булыуына шикләнә, бары түләү булғандыр тип фараз итәләр. әлбиттә был аятаҫтында түгел, ә бары тик «гүзәл». VII быуатта жизйә менән [[хараж]] менән бутала, сөнки яулап алынған өлкәләрҙән алынған яһаҡ түләнеү тип ҡабул ителгән. . VIII быуаттың тәүге сирегендә жизйә индивидуаль яуаплылыҡ талап иткән яһаҡ булараҡ үҫешә. яһаҡтар арта, шул сәбәпле халыҡтың матди хәле лә хөртәйә<ref name="ИЭС1991">{{ИЭС1991|Большаков О.Г.|Джизйа|65}}</ref>.
 
== Түләүҙәр ==
Жизйәне балиғ булған ир-аттат түләгән. Һалым түләүсенең мөлкәт хәленә ҡарап, жизйә 12, 24 48 йәки [[дирһәм]] тәшкил иткән , ә әйләнештә алтын булған илдәрҙә — 1,2,4 [[динар]]. Был ставкалар [[XV быуатҡабыуат]]ҡа тиклем һаҡланған, әммә а рҡаһында абруйы төшөү ваҡыты менән [[Ғосман империяһындаимперияһы]]нда аҡса осһоҙланыу сәбәпле һалым күләме үҙгәрә бара.
 
XI—XIII быуаттарҙа күпселек исла илдәре коллектив яуаплылыҡ системаһына күсә. Яһаҡты йыйыу һәм ваҡытында тапшырыу өсөн йәмәғәт башлығы яуап биргән.
 
Мираҫҡа ер алған ҡатындар ҙа яһаҡ түләгән. Жизйәнән мосолман армияһы сафында һуғышҡан христиандар азат ителгән . Сицилия графлығында мосолмандарҙан йән башына йыйған түләүҙәр ҙә жизйә тип аталған <ref name="ИЭС1991" />.
 
== Иҫкәрмәләр ==
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Жизйә» битенән алынған