Википедия

Организм: өлгөләр араһындағы айырма

Интерактивная навигация по истории
← Алдағы үҙгәртеүКиләһе үҙгәртеү →
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ВизуальВикитекст
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
59 юл:
 
== Макромолекулалар ==
Организмды барлыҡҡа килтереүсе берләшмәләрҙе макромолекулаларға һәм, бәләкәсерәк молекуларарға бүлеп була. Макромолекуланың дүрт төрө бар: нуклиеннуклеин кислоталары, аҡһымдар, күмерһыуҙаруглеводтар һәм липидтар (майҙар). Нуклиен

Нуклеин кислоталарыкислоталарында (башлыса дезоксирибонуклиен кислотаһы, йәки ДНК) нуклеотиднуклеотидтар берэҙмә-берэҙлелегендә артлылығы, [[генетика|генетик]] мәғлүмәттемәғлүмәт һаҡлайҙарһаҡлана.

Дүрт тип нуклеотидттыңнуклеотидтың (аденин, цитозин, гуанин һәм тимин) билдәле эҙмә-әҙлелеге организмдың үҙенсәлектәре тураһандатураһында мәғлүмәт йөрөтә (генетик код).

Эҙмә-эҙлелек кодондарғагендарға (генетик кодтарға) бүленә,. әМәғлүмәт улары уҙ сиратында өс нуклеотид (триплет) эҙмә-эҙлелегенәэҙлелеге бүленә.ярҙамында Ошо кодлана:өс нуклеотид эҙмә-эҙлеге (триплет) бер аминокислота тураһында код һаҡлай.

Шулай итеп, генда ДНК эҙмә-эҙлегеэҙлелеге аҡһым кодын һаҡлай, ә аҡһымдар үҙҙәре аминокислота ҡалдыҡтарынан тора.
 
Аҡһымдар организмда үҙенсәлекле бер функция үтәйҙәр.
 
Аҡһымдар функциялары буйынса түбәндәге эштәрҙе башҡаралар:
#'''Ферменттар, йәғни катализаторҙар'''. Организмдағы барған матдәләр алмашыныу реакцияларын ферменттар менән катализлау.Күҙәнәктәге һәр химик реакция тип әйтерлек үҙенә генә хас фермент менән катализлана. Күҙәнәктә барған төрлө реакцияларҙың һаны бер нисә меңгә етә. Шуға ярашлы күҙәнәктә лә бер нисә мең төрлө фермент барлығы билдәле.
#'''Структур аҡһымдар (төҙөлөш)''', тубулин, йәки коллаген кеүек. Күҙәнәк мембранаһы һәм күҙәнәк органоидтары аҡһымдарҙан тора. Юғары төҙөлөшлө хайуандарҙа ҡан тамырҙары стенкалары, тарамыштар, кимерсәктәр һәм башҡа структуралар нигеҙҙә, аҡһымдарҙан тора.
# Структурланған аҡһымдар, тубулин, йәки коллаген кеүек.
#'''Регулирлау функцияһы'''(организм функцияларын регулирлаусы аҡһым тәбиғәтле гормондар аша)
# Аҡһымдарҙы регулярлау (күҙәнәктәрҙе регулярлаған циклин кеүек)
#'''Сигнал функцияһы'''. Күҙәнәктең тышҡы йөҙө мембранаһына тышҡы мөхит факторҙары тәьҫиренә яуап итеп үҙенең өсөнсөл структураһын үҙгәртеүгә һәләтле аҡһымдарҙың молекулалары теҙелгән. Тышҡы мөхиттән сигналдарҙы ҡабул итеү һәм күҙәнәккә командалар тапшырыу ошо юл менән бара(гормон һәм рецепторҙары аша).
# Сигнал молекулалары һәм уларҙың рецепторҙары (гормон һәм уларҙың рецепторҙары кеүек).
#'''Аҡһымдарҙың Һөжөмһаҡлау итеүгәфункцияһы'''. ҡаршыСит торғанаҡһымдарҙың аҡһымдарһәм күҙәнәктәрҙең организмға килеп эләгеүе була, әшунда уҡ был ят күҙәнәктәрҙе үҙенә бәйләүсе һәм зарарһыҙландырыусы айырым аҡһымдар эшләнеп сыға башлай (улар үҙҙәре эсенә имуниммун системаһындағы антителарҙы ала яла).
 
Липидтар (майҙар) күҙәнәктәге ҡыршағыс булып торған мембрананы барлаҡҡа килтерәләр.
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Организм» битенән алынған