Урал тауҙары: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Guram52 (фекер алышыу | өлөш) |
ә clean up, replaced: өнъяҡ → өньяҡ using AWB |
||
27 юл:
Антик сығанаҡтарҙа Уралды йыш ҡына Рифей тауҙары йәки Гиперборея тауҙары атамаһында бирәләр.
Клавдий Птолемей мәғлүмәттәре буйынса, Урал тауҙары өс өлөшкә бүленә: '''Римнус''', '''Норостар''' һәм Гиперборея. Римнус (Көньяҡ Урал) - [[Яйыҡ]] йәки [[Ҡариҙел]] йылғалары аҡҡан яҡ; Урта Уралда (Норостар) Яйыҡ (Урал) аға,
[http://naturalhistory.narod.ru/Person/Antic/Ptolemey/Bron_12.files/image002.jpg Карта]</ref>
Рифей тауҙары — һис шикһеҙ Каспий, Ҡара диңгеҙ һәм Балтика (Сармат океаны) араһындағы һыу айырғыс тип таныла<ref>[http://www.russika.ru/termin.asp?ter=2593 Меркатор 1578—1730 (201 Кб)]</ref> и др.
49 юл:
Урал — төрлө файҙалы ҡаҙылдыҡтар хазинаханаһы. СССР-ҙа сығарылған 55 төрлө ҡаҙылдыҡтың 48 төрө Уралдан булған.
Уралдың көнсығыш райондарына баҡыр колчеданы мәғдәне хас (Гай, Сибай, Дегтяр, Кировград һәм Красноурал ҡаҙылдыҡ сығарылған урындары), скарн-магнетит ҡаҙылдыҡтары (Гороблагодатское, Высокогорск). Бокситтар һәм асбест күбеһенсә Төньяҡ-Уралда сығарыла.
Уралдың көнбайыш битләүендә һәм Урал янында ташкүмер алына (Печора күмер бассейны, Кизел күмер бассейны), нефть һәм газ (Волга-Урал нефть-газ өлкәһе, Ырымбур газ-конденсат етештереү майҙаны), калий тоҙҙары (Үрге Кама бассейны). Урал бигерәк тә аҫылташтары менән данлы ([[зөбәржәт]], аметист, аквамарин, йәшмә, родонит, малахит һәм башҡалар).
92 юл:
* Жукатау һырты
* Егәлге һырты
* [[Елмерҙәк (һырт)|Елмерҙәк һырты
* Йөрәккүл (Зюраткуль) һырты
* Ирәндек һырты
* Ицыл һырты Ицыл
* [[Ҡаратау]] һырты
* [[Ҡараташ (һырт)|Ҡараташ һырты
* Колу һырты
* Ҡырҡтытау һырты
103 юл:
* Ҡырыбужан һырты
* Кесе Тағанай һырты
* [[Машаҡ (һырт)|Машаҡ
* Мәскәл һырты
* Нәзми һырты
| |||