|
Климаттың тотороҡло һәм цивилизациялы прогресстан алыҫлыҡта ятыу сәбәпле, сүл уникаль экология системаларын һаҡлап ҡала. Ҡайһы бер илдәрҙә сүл участкаһы милли ҡурсаулыҡ составына индерелгән. Икенсе яҡтан, кешеләрҙең сүлдәр янындағы эшмәкәрлеге (урман ҡырҡыу, йылғаларҙы быуыу) сүлдәрҙе киңәйтеүгә килтерә. Сүлләнеү — хәҙерге замандың иң ҡурҡыныс, глобаль һәм тиҙ процестарҙың береһе. 90-сы йылдарҙа сүлләнеү иң ҡоро 3,6 миллион гектар ергә янай. Сүлләнеү төрлө климат шарттарында булыуы мөмкин, бигерәк тә ул эҫе һәм ҡоро райондарҙа тиҙ бара. XX быуатта сүлләнеүҙе йәшелләндереү ысулы менән туҡтатырға маташыуҙар була, һыу үткәргес һәм каналдар төҙөлә. Шуға ҡарамаҫтан, сүлләнеү донъяла иң киҫкен экология проблемаларының береһе булып ҡала.
== Экологик хәл ==
[[Файл:Hydrography-graph-Lake Victoria.svg|250px|мини|Күл кимәле бейеклегенең тирбәлеүе]]
[[Файл:Human density Lake Victoria.png|225px|справа]]
Күлдең экологик хәле урындағы халыҡ һанының йылдам артыуы, бөтә яр буйы урмандарын ҡырҡыу, сит илгә балыҡ сығарыу индустрияһының ныҡ үҫеүе, экзотик үҫемлектәрҙең һәм хайуандарҙың килеп сығыуы һәм үҫтерелеүе, урындағы балыҡтың 50 процентынан ашыуының юҡҡа сығыуы (элек сыбар алабуғаның ғына 400 самаһы төрө иҫәпләнгән), ылымыҡтарҙың гипертрофиялы үҫеүе, предприятиеларҙың таҙартылмаған ағып төшөп йыйылған һыуҙары һәм яр буйы ауылдарының канализация һыуҙары арҡаһында етди ҡурҡыныс аҫтында тора.
Күл балығын арттырыу маҡсатында күл һыуҙарына нил алабуғаһы ебәрелә, был урындағы балыҡтарҙың күп төрөнөң юҡҡа сығыуына килтерә. Килтерелгән зыян сикһеҙ ҙур. Традицион община йәшәү рәүеше үҙенең натураль хужалығы менән күлдә тарҡалған һәм әкренләп юҡҡа сыға.
Эвтрофикация һәм йыйылған һыуҙарҙың ағып төшөүенең артыуынан тыш күлдең интенсив ҡороуына һыу лилиәләре лә булышлыҡ итә. Был сөсө һыуҙа үҫә торған сыҙамлы һәм шәп үрсеүе менән айырылған үҫемлек XX быуатта [[Африка]]ға йәмләндереү сифатында индерелә. Шул ваҡыттан алып улар йылдам тарала. [[1990 йыл]]дар аҙағында һыу лилиәләре Виктория күле балыҡтарының ҡырҡа кәмеүенә килтерә, сөнки лилиәләр һыуҙан кислородтың ныҡ ҙур күләмен йота. Бынан тыш уның мыйыҡсалары һәм япраҡтары күлдән һыуҙың ағып килеүенә һәм ағып китеүенә ҡамасау яһай, балыҡ тотоуҙы һәм судоходствоны ҡатмарлаштыра. OSIENALA һыу лилиәләренең таралыуын күҙәтә һәм уларҙың һанын арттырмау өсөн саралар күрә.
Виктория күлендә һыу кимәленең кәмеүе менән бәйле, [[2006 йыл]]дың башында, «[[Берләшкән Милләттәр Ойошмаһы]] ҡарамағындағы стихиялы бәлә-ҡаза эҙемтәләрен кәметеү буйынса ойошмалар» (ингл. Strategy Disaster Reduction UN'for ' s International) вәкиле, Уганда гидроэлектростанцияһы күл һыуын 50 йыл элек төҙөлгән халыҡ-ара килешеүҙә ҡаралған тейешле кимәлдән күберәк ҡуллана, тип хәбәр итә.
== Шулай уҡ ҡарағыҙ ==
| 