Ғәбд әл-Моталлип: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
1 юл:
{{Ук}}
'''Шәйбә ибн Хашим әл-Ҡорайши''' ({{lang-ar|شيبة ابن هاشم القرشي}}), '''‘ Ғәбд‘Ғәбд әл- Моталлип ''' ҡушматы менән билдәле ({{lang-ar|عبد المطلب}}; 497, [[Мәҙинә]] — 578, [[Мәккә]]) — [[Мөхәммәт (Пәйғәмбәр)|Мөхәммәт Рәсүлулла]]ның олатаһы.
 
== Биографияһы ==
Шәйбә ибн Хашим Мәҙинәлә 497 йылда тыуған. Ул Хашим ибн Ғәбд Манафтың улы була ([[хашими]]ҙар нәҫеленең башлаусыһы).
 
Хашим ибн Ғәбд Манафтың вафатынан һуң [[хаж]]ды ойоштороу бурысы уның бер туғаны [[Моталлип ибн Ғәбд Манаф]]ҡа күсә. Моталлип ибн Ғәбд Манаф Мәҙинәгә килгәс,Шәйбәне лә үҙе менән Мәккәгә ала. Мәккәлә Шәйбәне Моталлиптың ҡоло тип уйлайҙар Ғәбд әл-Моталлип тип йөрөтә башлайҙар ({{lang-ar|عبد المطلب}} — '' Моталлип ҡоло''). Моталлиптың вафатынан һуң Ғәбд әл-Моталлип хаж ойоштороу эштәрен үҙ өҫтөнә ала һәм кешеләрҙең ихтирамын яулай {{sfn|Али-заде, А. А.|2007}}.
 
[[Мөхәммәт (Пәйғәмбәр)|Мөхәммәттең (с.ғ.с)]] әсәһе [[Әминә - Мөхәммәт Пәйғәмбәрҙең әсәһе|Әминә бинт Ваһаб]] үлгәс, Ғәбд әл-Моталлип аоты йәшлек ейәнен үҙенә ала. Әммә ул да ике йылдан баҡыйлыҡҡа күсә, һәм баланы ҡарарға уның улы [[Әбү Талип]] үҙенә ала{{sfn|Али-заде, А. А.|2007}}.
 
== Балалары ==
13 юл:
# {{нп3|Харис ибн Ғәбд әл-Моталлип|||Harith ibn ‘Abd al-Muttalib}}
# {{нп3|аз-Зубайр ибн Ғәбд әл-Моталлип|||Az-Zubayr ibn ‘Abd al-Muttalib}}
# Әбү Талип ибн Ғәбд әл-Моталлип — хаҡ хәлифә Али ибн Әбү Талиптың атаһы, Алиҙәр династияһы башлығы
# Ғабдулла ибн Ғәбд әл-Моталлип — Мөхәммәт Пәйғәмбәрҙең атаһы
# Хамза ибн Ғәбд әл-Моталлип — Мөхәммәт Пәйғәмбәрҙең ағаһы, Мәккә мөшриктәренә ҡаршы һуғыштарҙа ҡатнашҡан
# Әбү Ләһәб (Ғәбд әл-Ғүззә ибн Ғәбд әл-Моталлип) — Мөхәммәт Пәйғәмбәрҙең яуыз дошманы
# Ғидаҡ ибн Ғәбд әл-Моталлип
# Мәкүәм ибн Ғәбд әл-Моталлип
# Сәфәр ибн Ғәбд әл-Моталлип
# [[Ғәббәс ибн Ғәбд әл-Моталлип]] (566—653) — Ғәбд әл-Моталлиптың кесе улы, Ғабдулла ибн Ғәббәстең атаһы (ғәббәсиҙәр династияһы башлаған)
# {{нп3|Сафия бинт Ғәбд әл-Моталлип|||Safiyyah bint ‘Abd al-Muttalib}} — Мөхәммәт Пәйғәмбәрҙең инәһе, Зөбәйер ибн Әүүәмдең әсәһе {{sfn|Али-заде, А. А.|2007}}.
 
26 юл:
 
=== Ҡорбан килтереү нәҙере ===
Балалары араһынан Ғабдулла бик яратҡан улы була. Бәйән ителеүенсә, [[Ғәбд әл-Моталлип]] ун улы тыуһа, береһен ҡорбанға килтерәм тип нәҙер әйткән булған. Улдары үҫеп еткәс нәҙере иҫенә төшкән. Ҡорбанға йәрәбә һалғас, ул Ғабдуллаға сыҡҡан. Ҡорайыштар кәңәше менән ул нәҙерен үҙгәрткән һәм улы өсөн йөҙ дөйәне ҡорбан итеп салған {{sfn|Али-заде|2007}}<ref>[http://www.mukmin.narod.ru/j3.html Абдалла и Амина] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20141129100858/http://www.mukmin.narod.ru/j3.html |date=2014-11-29 }} — Mukmin.Narod.Ru</ref>.
Буласаҡ Пәйғәмбәрҙең атаһы булған ул йөҙ дөйә хаҡы менән алып ҡалған улы. Тик улы йәшләй - — 25 йәшендә вафат булып ҡала.
 
[[Ғабдулла ибн Ғәбд әл- Моталлип]] ҡайһы бер сығанаҡтарҙа улын күреп өлгәрмәгән, ҡайһы берҙәрендә ул үлгәндә буласаҡ Пәйғәмбәр ике айлыҡ булып ҡалған тип әйтелә{{sfn|Али-заде|2007}}.
 
=== Ейәне Мөхәммәтте аҫрауы ===
35 юл:
 
=== Улы Ғәбд әл-Ғүззә һәм ейәне Мөхәммәт мөнәсәбәте ===
Ғәбд әл-Моталлиптың ысын исеме Ғәбд әл Ғүззә тигән улының ҡушаматы - — Әбү Ләһәб. Уның исеме Ислам тарихында ҡара дошманлығы менән яҙылып ҡалған. Ул Пәйғәмбәрҙең рисаләтенә ышанмай, мыҫҡыллай, вәғәздәрен юҡҡа сығарып [[Ҡәғбә]]тулла алдында сығыш яһай. Ҡатыны менән икәүләп Рәсүлулланы бик рәнйетәләр. Мөхәммәт Пәйғәмбәрҙең ҡыҙҙары Әбү Ләһәб улдарына йәрәшелгән була: Руҡайяны  — Ғүтбәгә, Өммөгөлсөмдө Ғүтәйбәгә бирергә тейеш булаллар. Әммә Әбү Ләһәб уларҙы килен итеп алыуҙан баш тарта.
 
Уның хаҡында исемләп «Ләһәб» («Бау») тигән сүрә иңә. Мосолмандар Ҡөрьәнгә ингән ошо 111-се сүрәгә ярашлы уны «Ут Атаһы», «Тамуҡ Әһеле» тигәнде аңлатҡан ҡушаматы менән генә атап йөрөтә.
42 юл:
{{примечания|33em}}
 
== Әҙәбиәт ==
* {{ИЭС+2007|8|Ғәбд әл-Моталлип}}
* ''Rubin, Uri.'' [http://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-3/abd-al-muttalib-b-hashim-SIM_0156 ʿAbd al-Muṭṭalib b. Hāshim] // [[Encyclopaedia of Islam]], THREE.