|
'''Ислам''' ([[ғәрәп теле|ғәрәпсә]] الإسلام — [[Аллаһы тәғәлә]]гә инаныу, тоғролоҡ. Ул [[донъя диндәре]] һанында; донъялағы киң таралған ибраһими диндәрҙең береһе<ref>Толковый словарь современного башкирского литературного языка. (под. ред З. Г. Ураксина, 2005)</ref>; Мөхәммәт Пәйғәмбәр тарафынан нигеҙләнгән дин<ref>Арабские и персидские слова в башкирском языке (А. Г. Биишев, 2009)</ref>; Ислам дине Мөхәммәт Пәйғәмбәргә (570—632) иңгән Ҡөрьән китабы аша ҡанунлаштырылған <ref>Русско-башкирской словарь по этике (Уразбаева З. Г. 2009)</ref>. Аллаһы тәғәләнең, Пәйғәмбәре Мөхәммәт с.ғ.с аша кешеләргә ебәргән һуңғы илаһи дине. Аллаһы тәғәлә Мөхәммәт Пәйғәмбәр аша кешеләргә [[Ҡөрьән]]де иңдергән.
== Аллаһы тәғәләгә инаныу ==
'''Имандың алты шартының беренсеһе — [[Аллаһы тәғәлә]]гә инаныу''', йәғни Аллаһы тәғәлә бар һәм Уның заты, барса камил сифаттарға ла эйә булып, барса етешһеҙлектәрҙән дә азат.
'''Мөбәрәк сифаттары Сәлби ҫүбүти тигән ике өлөшкә айырыла:''' А — Зати сифаттары, Б — Субути сифаттары
=== Зати сифаттары (Уға гына хас) ===
'''Улар алтау''':
# '''Вөжүд''' — бар булыуы.
# '''Ҡидам''' — башланғысының юҡлығы.
# '''Бәҡы''' — ахыры-аҙағы юҡлығы, Ул мәңге булған, мәңге буласаҡ.
# '''Вәһдәнийәт''' — бер генә булыуы.
# '''Мүхәләфәтүн лил-хәүәдиҫ''' — [[Аллаһы тәғәлә]]нең һис бер мәхлүккә лә оҡшамауы.
# '''Ҡыям би нәфсиһи''' —[[Аллаһы тәғәлә]]нең бер кемгә лә, бер нәмәгә лә мохтаж булмауы.
=== Аллаһы тәғәләнең ҫүбүти сабитының сифаттары (сифати ҫүбүтийә) ===
'''Улар Һигеҙ:'''
# '''Хаят''' — тере булыуы ([[Аллаһы тәғәлә]] мәңге тере).
# '''Ғилем''' — белеүсе булыуы ([[Аллаһы тәғәлә]] һәр нәмәне, хатта күңелдәрҙәге йәшерен ниәттәрҙе һәм теләктәрҙе лә белеп тора).
# '''Сәмиғ''' — ишетеүсе булыуы ([[Аллаһы тәғәлә]] һәр нәмәне ишетә).
# '''Басар''' — күреүсе булыуы ([[Аллаһы тәғәлә]] ҡараңғы төндә ҡара таш өҫтөндә йөрөгән ҡара ҡырмыҫҡаны ла күрә һәм аяҡ тауышы^да ишетә).
# '''Ирадә''' — уның теләге булыуы (Теләк эйәһе теләй һәм теләгән нәмәһен теләгәнсә булдыра).
# '''Ҡөҙрәт''' — көсө һәр нәмәгә етерлек булыуы ([[Аллаһы тәғәлә]]нең көсө һәр нәмәгә етә).
# '''Кәлам''' — һөйләшеүсе булыуы (Аллаһы тәғәләнең һөйләүе хәреф һәм тауышҡа мохтаж түгел).
# '''Тәҡүин''' — юҡтан барлыҡҡа килтереүсе булыуы (Юҡтан барлыҡҡа килтереүсе тик [[Аллаһы тәғәлә]] генә).
== Әҙәбиәт ==
| 