Ченәкәй: өлгөләр араһындағы айырма

Төхвәт Ченәкәй 1893 йылдың 2 ғинуарында [[Ырымбур губернаһы]] [[Силәбе өйәҙе]] Рәдүт (урыҫсаһыруссаһы Никитино) ауылында ярлы крәҫтиән ғаиләһендә тыуған. Сабый саҡта уҡ уның әсәһе вафат була, өс апаһы менән Төхвәт үгәй әсә ҡарамағында үҫә. Атаһы, ярлы игенсе булараҡ, бала-сағаһын тейәп, байҙарға ашлыҡ урып, ауылдан-ауылға йөрөп, ауыр тормош кисерә.

Төхвәт Ченәкәй тәүҙә [[мәҙрәсә]]лә уҡый. Ауыл мәктәбен тамамлағандан һуң, үҫмергә ситкә китеп уҡырға матди хәле мөмкинлек бирмәй. Атаһының бер туған апаһының ире ауылдың бай муллаһы була. Шул мулланың улы Ырымбур Ҡарғалыһы мәҙрәсәһендә уҡып йөрөгәндә Төхвәтте лә үҙе менән алып китә. 1904 йылда Ҡарғалыла тәүге ысул йәдит мәктәбе асыла. Төхвәт Ченәкәй шул мәктәптә уҡый. 1913 йылдан 1946 йылға ҡәҙәр ул [[Ырымбур]], [[Өфө]], [[Ҡазан]], [[Үзбәкстан]] мәктәптәрендә [[Башҡорт теле|башҡорт]], [[Урыҫрус теле|урыҫрус]] телдәрен, әҙәбиәттәрен, тарих һәм география уҡыта.