Кинйә Арыҫланов: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
ә clean up, replaced: урыҫ → рус (2) using AWB
19 юл:
}}
{{фамилиялаш|Арыҫланов}}
'''Кинйә Арыҫланов''' (1723, [[Өфө провинцияһы]]ның [[Нуғай даруғаһы]] [[Бошман-Ҡыпсаҡ улусы]] [[Танып]] ауылы (хәҙер [[Башҡортостан|Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Мәләүез районы]]), [[Кинйәабыҙ (Көйөргәҙе районы)|Кинйәабыҙ]] ауылы [[Көйөргәҙе районы]] [[Башҡортостан|Башҡортостан Республикаһы]] — ?) — [[башҡорт]] старшинаһы, абыҙ<ref name=hrono>[http://www.hrono.ru/biograf/bio_k/kinzya.php Кинзя Арсланов (Арасланов)]</ref>, [[ 1773—1775 йылғы Крәҫтиәндәр һуғышы]] полководецы [[Башҡорттар|башҡорттарғабашҡорттар]]ға башҡортса манифестар яҙыусы, Пугачевтың идеологы.
 
[[Файл:Кинйәабыҙ-ҡурсаулығы.jpg|thumb|right|[[Туғай Кинйәһе (Беренсе Кинйәабыҙ) ауылы тарихи-мәҙәни ҡурсаулығы]]]]
Ул бик ихтирамлы кеше булған, урыҫрус, ғәрәп, фарсы, немец телдәрен белгән. 1760 йылдарҙа — Бошман-Ҡыпсаҡ ырыуының старшинаһы. Беренселәрҙән булып, Пугачев яуына ҡушылыусы старшина. Емельян Пугачёв уға бригада генералы титулы бирә. Ул урыҫрус булмаған барлыҡ хәрби ойошмалар менән командалыҡ итә. Башҡа милләт вәкилдәре менән аралашҡанда Емельян Пугачёвтың советнигы (кәңәшсеһе) була<ref name=hrono/>. Күтәрелештә башҡорттарҙың, татарҙарҙың, ҡалмыҡтарҙың һәм башҡа халыҡтарҙың күпләп ҡатнашауы — Кинйә Арыҫлановтың эшмәкәрлек һөҙөмтәһе<ref name=hrono/>. Төрки телендә указдар, манифестар һәм башҡа мөрәжәғәтнамәләр яҙа. Пугачев менән берлектә Башҡортостанда барған халыҡ күтәрелештәренә етәкселек итә. [[1774 йыл]]да хәбәрһеҙ юғала.
 
== Хәтер ==
49 юл:
* Гали Ибрагимов «Кинзя» Уфа, башкирское книжное издательство, 1988 ISBN 5-295-00183-0
* Ғәли Ибраһимов Киниә Тарихи роман ӨФӨ 2009 ISBN 978-5-295-04951-4
 
 
[[Категория:Башҡорт ихтилалдары етәкселәре]]