Антал Регули: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Sherbn (фекер алышыу | өлөш)
Sherbn (фекер алышыу | өлөш)
51 юл:
(Перевод письма венгерского путешественника г-на Регули к члену Русского географического общества академику П. И. Кеппену от 21 января 1847 г./Зап. Русск. геогр. об-ва.— Кн. III —СПб., 1849.—С. 160).
 
Регулиҙың картаһы геодезия нигеҙе булмағанлыҡтан бик теүәл тип әйтеп булмай, ләкин ул Урал тауҙарының төнъяғын быға тиклем төҙөлгән карталарға ҡарағанда теүәлерәк, дөрөҫәрәкдөрөҫөрәк тасуирлай. Был картаның төп ҡиммәтеәһәмиәте — география объекттарҙаобъекттарының манси атамалары һаҡланыуҙа, уларҙың күбеһе, бигерәк тә тауҙар атамалары, беҙҙең көнгәсә килеп еткән.
 
«''Что касается до имен и названий мест'',— тип яҙа Регули бер хатында,— ''то они обозначены со всею полнотой там, где живут вогулы''».
61 юл:
Венгр ғалимы картала Урал һырты аша үткән бар боронғо төп юлдарҙы (Елецк, Щугор, Вишера һәм башҡа) күрһәткән.
 
Картала ер эшкәртеүҙең, урман, йылҡы малы, һарыҡтар, болан үрсетеү райондары сиктәре күрһәтелгән - был Регулиҙың асышы тиергә була. Бығаса бер карталакарталарҙа ла ундай мәғлүмәт ҡуймағандарбиреү ғәҙәте булмаған .
 
Ер эшкәртеүҙең иң төнъяҡ сиге итеп Регули үҙе йөрөгән саҡта ер эшкәртеү булған, йә иһә уға тиклем ер эшкәртеү булған ерҙәрҙе күрһәтә. улУл сик Урал һыртының көнбайышында 65°— 65°30' , 64° с. ш. үткән, уралУрал артында Лозьва йылғаһындағы Першин юрт янынан үткән. Регули Пелым
менән Конда йылғалары тирәһендә ер эшкәртеп ҡарау уңышһыҙ булабулғаны тураһында яҙа.
 
Совет власы осоронда ер эшкәртеү хатта Нарьян-Мар, Воркута, Салехард яҡтарына хәтле барып етә.
 
Регули үҙе төҙөгән картаны Рус география йәмғиәтенең тәүге ултырыштарының береһендә күрһәтә. Уға бик юғары баһа бирелә. Оҙаҡламай Төнъяҡ Уралға киткән экспедиция етәксеһе 3. К. Гофман :
 
«''Чтобы увеличить столь очевидно важную пользу этой карты, г. генерал-квартирмейстер Берг приказал тотчас ее налитографировать, так что не только каждый член экспедиции получил по экземпляру для собственного употребления, но можно было на всякий случай разослать их по тамошним местам''», -тип яҙа.
[[Файл:Russian minority ethnics uk.jpg|thumb|Современная территория проживания коренных малочисленных народов Севера, Сибири и Дальнего Востока Российской Федерации]]
Регули йыйығанВенгрияға был экспедициянан бик күп көнкүреш һәм табыныу әйберҙәре Венгерскойәйберҙәрен академииалып наукҡайта, вулар 1847 йылда Венгрия фәндәр академияһының этнография күргәҙәмәһендә күрһәтелә.
 
== Ғүмеренең һуңғы йылдары ==