Һөлдә: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
әҮҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
6 юл:
 
== Һөлдәнең әһәмиәте ==
СкелетҺөлдә терәк, таяныс, һаҡлау, минераль мәтдәләрҙе запаслау һәм һаҡыухәрәкәтте тәьмин итеү функцияларын үтәй. Тышҡы һәм эске скелеттарһөлдәләр була. Эске скелетһөлдәт ҡайһы бер иң ябай төҙөлөшлөләрҙә, моллюскларҙа, умыртҡалы хайуандарҙа була. Тышҡы скелетһөлдә ҡайһы бер иң ябай төҙөлөшлөләрҙә, күпселек моллюскларҙа (ҡусҡарҙарҙа, мидияларҙа, устрица¬ларҙаустрицаларҙа), быуынтыҡ аяҡлыларҙа осорай. Үҫемлектәрҙә терәк функцияһын механик туҡыма үтәй.
 
== Умыртҡалылар скелеты ==
 
=== Балыҡтарҙың һөлдәһе ===
=== Балыҡтар скелеты ===
{{see|Балыҡтар}}
[[Балыҡтар]]ҙың кимерсәкле һәм һөйәк умыртҡалырҙан торған умыртҡалығы яҡшы үҫешкән. [[Умыртҡалыр]]ҙыңУмыртҡалырҙың үрге дуғаһы остары тоташып арҡа мейеһе урынлашҡан көпшәне барлыҡҡа килтерә. Ситкә йүнелтелгән түбәнге дуғалар остары ҡабырғалар барлыҡҡа килтерә. Балыҡтарҙың умыртҡалығы кәүҙә һәм ҡойраҡ бүлектәренән тора.
 
=== Ер-һыу хайуандарыхайуандарының һөлдәһе скелеты ===
{{see|Ер-һыу хайуандары}}
[[Ер-һыу хайуандары]]ның һөлдәһе һыуҙа һәм ерҙә йәшәү рәүеше менән ҡатмарланған һәм бер умыртҡа һөйәгенән тороусы муйын бүлегенән, ҡабырғалар менән бергә ете умыртҡа һөйәгенән тороусы кәүҙә бүлегенән ғибәрәт. Ҡойроҡло амфибияларҙың ҡойроҡ бүлегендә бер нисә умыртҡаһы була.
 
=== Һөйрәлеүселәр скелеты һөлдәһе ===
{{see|Һөйрәлеүселәр}}
[[Һөйрәлеүселәр]]ҙең умыртҡалығы биш бүлектән — муйын, күкрәк, бтлбил, һигеҙгуҙ, ҡойроҡ умыртҡаларынан тора. Муйын бүлегендәге умыртҡа һөйәктәре хәрәкәтсән тоташтырылған. Улар баш хәрәкәтсәнлеген тәьмин итәләр. Был ерҙә йәшәү өсөн мотлаҡ шарт.
 
Күкрәк һәм бил умыртҡаларына ҡабырғалар беркетелгән. Ҡайһы бер һөрәлеүселәрҙең ҡабырғалары күкрәк һөйәге менән тоташын күкрәк ситлеген барлыҡҡа килтерә. Күкрәк ситлеге эске органдарҙы һаҡлый һәм үпкәләргә һауа килеүен тәьмин итә. Һигеҙгүҙ булеге ике умыртҡа һөйәгенән тора. Һойроҡ бүлегендә умыртҡа һөйәктәре һаны төрлөсә була. Йыландарҙың ҡабырғаларының икенсе осо тоташмаған. Был йыландарға эре табышты йоторға мөмкинлек бирә.
 
=== Ҡоштарҙың һөлдәһе ===
=== Ҡоштар скелеты ===
[[Файл:Squelette oiseau.svg|thumb|Күгерсен миҫалында ҡош скелеты. 1 — баш һөйәге (череп), 2 — умыртҡалыҡтың муйын бүлеге (шейные позвонки), 3 — вилочка 4 — клювовидный отросток, 5 — ҡабырғалар (крючковидные отростки рёбер), 6 — киль, 7 — тубыҡ ҡапҡасы (коленная чашечка), 8 — цевка, 9 — пальцы, 10 — сираҡ һөйәге (большая берцовая кость (тибиотарсус)), 11 — сираҡ ҡушар һөйәге (малая берцовая кость (тибиотарсус)) 12 —саңдыр (бедро), 13 — ултырыш һөйәге (седалищная кость), 14 — лобковая кость, 15 — бағым һөйәге (подвздошная кость), 16 — умыртҡалыҡтың ҡойроҡ бүлеге (хвостовые позвонки) 17 — пигостиль, 18 — һигеҙгүҙ, 19 — ҡалаҡ һөйәк (лопатка), 20 — бил-һигеҙгүҙ бүлеге (поясничные позвонки), 21 —ҡулбаш һөйәге (плечевая кость), 22 — терһәк һөйәге (локтевая кость), 23 — терһәк ҡушар һөйәге (лучевая кость), 24 — беләҙек (запястья), 25 — ҡул суғы (кисть), 26 — бармаҡтар (пальцы), 27 — ҡанат (крылышко).]]
 
32 юл:
Ҡоштарҙың күкрәк һөйәгенде айырым үҫенте — киль була. Уға осҡан саҡта әүҙем эшләүсе күкрәк мускулдары беркетелгән. Һуңғы күкрәк һөйәге, бил, һигеҙгүҙ һәм ҡойроҡтоң беренсе умыртҡа һөйәктәре ҡушылып үҫеп, көслө һигеҙгүҙ барлыҡҡа килтерә. Ул артҡы ослоҡтар өсөн терәк булып тора. Ул һөлденең ныҡлығын арттыра. Был осорға яраклашҡан ҡоштар өсөн үтә мөһим шарт булып тора. Ҡоштарҙың һөйәктәре еңел, эссе ҡыуыш була.
 
=== Һөтимәрҙәрҙең һөлдәһе ===
=== Һөтимәрҙәр скелеты ===
{{see|Һөтимәрҙәр}}
[[Һөтимәрҙәр]]ҙең умыртҡалары биш бүлектән — муйын, күкрәк, бил, һигеҙгәҙ һәм ҡойроҡ бүлектәренән тора.
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Һөлдә» битенән алынған